ISKI Istranca sularindan vazgeçmiyor

Istanbul Su ve Kanalizasyon Isleri Idaresi Istranca Daglari’ndaki sulardan bir türlü vazgeçmiyor. Istrancalar’daki dogal su kaynaklarinin Istanbul’a tasindigi birkaç dere ile birlikte önümüzde dönemde çok sayida derenin suyunun da bu metropole kaydirilmasi planlaniyor. Türkiye- Bulgaristan sinirini çizen Rezve Deresi’nin de aralarinda bulundugu çok sayida Istranca deresinin sulari üzerine kurulacak su toplama barajlari, bu sularin dev borularla Istanbul’a tasinmasini saglayacak. Åzu ana kadar geçtigimiz yillarda ISKI tarafindan Pabuçdere ve Kazandere üzerine kurulan barajlarla Istanbul’a su tasinmasi saglanirken, bu barajlarin yakinlarindaki yerlesimlerin dogal kaynaklarin zarar görmesi nedeniyle susuz kalmasi ise bölge halki tarafindan tepki çeken en önemli konulardan. Her ne kadar ISKI, DSI ve Çevre ve Orman Bakanligi yetkilileri “dogaya zarari yok” diye bahsetse de gelecekte Istranca dereleri üzerine yapilacak su toplama barajlari için çevre uzmanlari ve ekologlar hiç de olumlu konusmuyor. Bununla beraber Igneada’daki üç longozdan birisi olan Saka Gölü Longozu’na sularini tasiyan Bulanik Deresi’nden ISKI’nin Istanbul’a su almak istemesi, buradaki dogal hayati ve özellikle longoz ekosistemini derinden etkileyebilir. CHP Kirklareli Milletvekili Turgut Dibek’in ilimizde özellikle Istranca Daglari ve Longoz Ormanlari için büyük tehlike yaratacagi söylenen ISKI’nin Istrancalar’dan su alma politikasi ile ilgili verdigi soru önergesine cevap geldi. Çevre ve Orman Bakani Veysel Eroglu tarafindan verilen cevapta, Istranca Daglari içerisinde yer alan onlarca dereden su alma çalismalari ile ilgili herhangi bir vazgeçmenin söz konusu olmadigi bildirildi. Cevapta ayrica 2008 ile 2009 yillari arasinda Istranca Daglari’ndaki 30 yerlesimde yürütülen Yildiz Daglari Biyosfer Projesi’nin gelecekte yapacagi çalismalara yönelik de bilgiler verildi. ISKI’nin Istranca sularini Istanbul’a 1990 yilindan bu yana tasidigi ve Vize çevresindeki dogal hayatin orta düzeyde oldugu derelerden alinan sularin bugüne kadar buralara zarar vermedigi göz önüne alinarak tüm bölgedeki derelerden alinacak sularin da zarar vermeyecegi cevapta savunuldu. Longoz Ormanlari’nin zarar görmemesi için su alimlarinda dikkat edilecegi belirtilmesine ragmen bölgedeki üç longozdan birisi olan Saka Gölü Longozu’nu besleyen Bulanik Dere’nin de su alinacak dereler arasinda bulunmasi ise çeliski yaratiyor.

Konu ile ilgili olarak CHP Milletvekili Turgut Dibek tarafindan verilen soru önergelerinde ilk olarak, ”Yildiz Daglari Biyosfer Projesi, Yildiz Daglarinin biyolojik çesitliligi ve dogal kaynaklarinin korunmasi ve Yildiz Daglarinin sürdürülebilir yönetimini saglamak amaciyla olusturulmustur. Bakanliginizin yürütücülügündeki bu uluslararasi proje ile ilgili olarak bundan sonra neler yapilacaktir?” denilmisti. Çevre ve Orman Bakani Veysel Eroglu tarafindan verilen cevapta ise su bilgilere yer verildi, ”Yildiz Daglari Biyosfer Alani için özellikle sürdürülebilir kalkinmayi destekleyecek yeni proje hazirliginin yapilmasi ile yeni finansal kaynagin bulunmasina odaklanilacaktir. Bu kaynak arastirilirken; süreçte, küçük projelerle özellikle yerel kalkinmayi destekleyecek çalismalarin hazirlanmasina odaklanilacaktir. Zira projeyi yürüten ekip tarafindan hali hazirda bazi girisimlerde bulunulmus; AB Marta Programina sürdürülebilir turizmin gelistirilmesine yönelik yeni bir proje teklifi sunulmus, ORKÖY kredilerinden ev pansiyonculuguna yönelik girisimler desteklenmeye baslamistir. Ayrica Trakya Bölgesi Kalkinma Ajansi Genel Sekreterligi ile görüsülmüs, Avrupa Birligi Genel Sekreterligi tarafindan düzenlenen izleme toplantisinda projenin sonuçlari "örnek çalisma" olarak sunulmus ve AB fonlarindan nasil yararlanilabilecegi konusunda hem ABGS ve hem de AB Türkiye Delegasyonundaki ilgili kisilerle görüsmelerde bulunularak, yeni projelerin hazirlanmasi ve finansal olanaklarin degerlendirilmesine yönelik atilabilecek adimlar degerlendirilmeye baslanmistir.

Yildiz Daglarinda yer alan yerlesim yerlerinin pek çogunda terk edilmis okul binalari bulunmaktadir. Proje ekibi tarafindan bu yerlesim yerlerindeki devlete ait ve halihazirda kullanilmayan okullarin ve diger kamu binalarinin tespitine yönelik bir çalisma baslatilmis. Bu binalarin ön fizibilite çalismalarinin yapilmasina yönelik ön hazirliklara baslanmis ve yakin bir zamanda mimar ve mühendislerden olusacak bir grubun bu binalarin yersel tespiti, nasil degerlendirilebilecegi ve tadilati durumunda maliyet hesaplarinin çikarilmasi gibi konularda çalismalar yapmasi hedeflenmektedir. Bu çalismalar yapilirken Kirklareli Üniversitesi'nin ilgili bölümlerinden de destek alinmasi öngörülmektedir. Bu binalarin bazilarinin ekoturizm uygulamalari kapsaminda köy adina ev pansiyonu, bir kisminin kültür evi-müze, bir kisminin küçük atölye-isletme (salça-tursu-marmelat-konserve, el sanatlari üretimi vb.) seklinde degerlendirilebilecegi düsünülmektedir. Ancak Bakanligimiz tarafindan öncelikle mevcut binalarin tespiti ve ön fizibilite çalismalari yapilabilecek, akabinde ilgili Birimlere projelerin köy tüzel kisilikleri tarafindan sunulmasina yönelik gerekli tesviklerde bulunulacaktir.

Yildiz Daglarinin Biyosfer Alan olarak yönetilmesine yönelik Valilik baskanliginda bir Yönetim Birimi tanimlanmis, bu birimin olusturulmasina yönelik ilgili birimlerle resmi yazismalar yapilmistir. Yildiz Daglarinin yönetiminde sorumluluk üstlenecek tüm kurum temsilcilerinin belirlenmesini müteakip ülkemiz için ilk örnek olarak ''yönetisim modeli" de uygulanmaya geçecektir.

Öte yandan özellikle çocuklarin doga egitimi konusunda bilinç düzeylerini artirmaya yönelik tesis elden "Yildiz Daglari Doga Egitim Merkezi"nin her türlü donanimi saglanmistir. Bakanligimiz bütçesinden geçici olarak 3 personel hizmet alimiyla merkezde görevlendirilmis, özellikle bölge gençlerinin aktif olarak görev almalari tesvik edilmistir. Yine Valilik tarafindan iÅzKUR olanaklariyla yöre insanindan olmak kosuluyla merkeze personel takviyesinde bulunulmustur. . Öte yandan Doga Egitim Merkezinde okullarin kapanmasini muteakip 18 Haziran'dan itibaren örnek egitim uygulamalarina baslanacaktir. Önceleri 2'ser günlük deneme egitimleri yapilacak, ardindan 5 günlük egitimlere baslanacak ve bu egitimlerden elde edilen deneyimler dogrultusunda daha uzun süreli egitim programlarinin yapilmasina geçilecektir. Yildiz Daglarinin Biyosfer Alan yaklasimi ile yönetilmesine ve buna ait yönetim modeli olusturulmustur.”

Yildiz Daglari Biyosfer Projesi’nin 14 Aralik 2009 tarihinde yapilmasi planlanan kapanis toplantisinin neden iptal edildiginin de soruldugu önergeye verilen cevapta, ”Proje kapsaminda teknik danismanlik hizmetini yürüten firma yetkilileri ve çalisanlari tarafindan 2009 yilinda kapanis etkinliklerinin de yapilmasi öngörülmüs, ancak raporlama dönemi henüz tamamlanmadigindan; Bakanligimiz tarafindan, tüm sonuçlar ve çiktilara ulasilmadan ve vatandasa sunulabilecek somut çiktilari göstermeden, böyle bir kapanis etkinliginin gerçeklestirilmesinin dogru olmayacagi kanaatine varilmis ve ertelenmistir. Ertelenen kapanis toplantisi, 22.05.2010 tarihinde gerçeklestirilmistir” denildi.

Milletvekili Dibek’in diger dört sorusu olan, “Yildiz daglarinin ekolojik yapisini yok edecegi tüm uzmanlar tarafindan dile getirildigi halde, neden bu bölgenin suyunun ISKI'ye tahsis karari halen yürürlüktedir? Bakanliginizin, çevreye katki saglamak amaciyla olusturulmus projeye destek vermesi yerine, ekolojik yapinin zarar görecegi uygulamalari desteklemesinin nedenleri nelerdir? Istanbul 'un içme suyu sikintisi Yildiz Daglarinin ekolojisi bozulmadan halledilemez mi? Istanbul için Yildiz Daglari ve çevresinin feda edilmesi sart midir? Bakanliginizca, Bakanlar Kurulu'nun 15.08.1990 tarih ve 775 sayili ISKI'ye tahsis edilen Yildiz Daglari ve çevresindeki su kaynaklari kararinin iptali için bir çalisma yapilmakta midir?” sorularina da su cevaplarin verildigi bildirildi: “Istanbul Kentinde, 1990'li yillarda, içme suyu ve kaynak temini konusunda büyük sikintilar yasanmistir. Bu sikintinin çözümüne yönelik olarak; Yildiz (Istranca) Daglarindan çikan ve hiç degerlendirilmeden Karadeniz'e akan akarsulardan Demirköy, Kizilagaç ve Kömürköy baraj insaatlarinin gerçeklestirilmesine kadar geçecek sürede; Bulanik Dere, Pabuç Dere, Kazan Dere sularinin tamaminin, bu dönemden sonra ise anilan barajlarin rezervuarlarinda düzenlenemeyen sular ile bu barajlarin mansabinda kalan drenaj alanlarindan gelecek sularin; ayrica, Yavuz Dere, Madara Deresi, Çavus Dere, Sultan Bahçe Deresi, Elmali Dere, Panayir Dere, Kuzulu Dere ve Düz Dere'nin hali hazirda ve gelecekte herhangi bir yöresel ihtiyaç için degerlendirilmesi öngörülmediginden anilan akarsularin Istanbul Kentinin içme ve kullanma suyu temininde kullanilmasinda DSI Genel Müdürlügümüzce bir sakinca görülmemistir.

Bölgede koruma altina alinan alanlardaki (Longoz Ormanlari) dogal yasam ve bitki örtüsünün, projenin gerçeklestirilmesinden nasil etkilenecegi hususuna özel önem atfedilerek; çevreye olasi etkilerinin en aza indirilmesi, su alma yerlerinin mansabinda kalan yerlesim yerlerindeki mevcut ve gelecekteki içme ve kullanma suyu ihtiyaçlari ile diger su haklarinin dikkate alinmasi kaydi ile Istanbul Kentine içme ve kullanma suyu amaçli olarak tahsis edilmistir. Tahsisten sonra Yildiz Daglarinin ekolojik yapisinin bozulduguna iliskin herhangi bir tespite tarafimizdan rastlanmamistir. 15 yili askin bir süreden beri Yildiz Daglarinin suyu Istanbul'a verilmekte olup bugüne kadar biyolojik ve ekolojik hayatta herhangi bir olumsuzluga rastlanmamistir. Yildiz (Istranca) Daglarindan Istanbul Iline yapilan içme suyu tahsisinin iptali konusunda bugün için herhangi bir çalisma bulunmamaktadir.”