VIZELI YUNAN SAIR VE ULUSLARARASI KÜLTÜR SANAT TOPLANTISI

2 ve 3 Kasim tarihlerinde Vize'de III. Uluslararasi Vize tarih ve Kültür Sempozyumu vardi. Toplantiyi Yunanistan Yanya Üniversitesi ile Trakya Üniversitesi ortaklasa düzenlemislerdi. Toplantiya Trakya Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Sema Sandalci'nin davetlisi olarak katildim. Sema Sandalci Trakya'nin Yunan, Roma, Bizans kültürünü iyi bilen, Grekçe dilinden çeviriler yapan yetenekli bir bilim insanidir. Birçok arastirma ve çeviriye imza atmistir.
Iki tarafin protokol konusmacilarindan sonra salona baktigimda konusma ve bildiri sunacak olanlardan baska kimseyi görmedim. Iki tarafin bilim ve kültür insanlari kendileri söylediler kendileri dinlediler. Ortalikta dolasan Vize Yüksek Okul ögrencilerinden baskasi yoktu. Bizde genelde parti ve kooperatif toplantilari disinda bütün toplantilar böyle az insanla yapilmaktadir. Oysa sempozyum Vize ve Trakya tarihi ve arkeolojisi, kültürü açisindan çok önemliydi. Özellikle sempozyumun ilk konusmacisi olan Yunanli Arkeolog Maria Arabaci'nin konusmalarinda Vize ve Trakya için yeni bilgiler vardi. Aslinda Türk ve Yunan bilim adamlari bu sempozyumda bu bölgede yasayanlar, bu yöreyi yönetenler için yeni seyler söylediler. Birçok bilinmeyen bilgilere isaret ettiler. Ben toplantiyi izlemeyenler için konulari gündeme getirmek istiyorum
Trakya Üniversitesi'nden Yardimci Doçent Dr. Özkan Ertugrul "VIZELI MARIA" yi anlatti. Bir baska bilim adami Vizeli Kizlar'dan söz etti. Bunlar Vize'nin tarihi derinliginde olan seylerdir. Örnegin Yrd. Doç. Dr. Özcan Aygün, Vizeli Sair Kaygusuz Alaleddin'ni anlatti. Yrd. Doç. Dr. Sema Sandalci ise "Vize'de Yasayan Geleneklere Bakis" konusunda yeni bilgiler aktardi. Yunanli Dr. Antonios Hacopulos 19. yüzyilda Trakyali Müzikçiler'den söz etti ki bu simdiye kadar bizim gibi arastirmacilarin el atmadigi konulardir. Bu bilgileri kendilerini TRAK KÜLTÜRÜ uzmani görenlerde dahi bulmak mümkün degildir.
Vize'nin her yönü ile tarih ve arkeolojik eser zengini bir yer oldugu bir kez daha gün isigina çikti. Çagdas Yunan Edebiyati'nin kurucularindan Georgios Viziionos'un Vizeli olusu nedeniyle Vize, Yunanlilar için bir daha baska ilgi konusu olarak yansidi. Zira Viziionos Yunanlilar için çok önemli bir sair ve öykücüdür. Bizim için ise öykülerinde Vize'yi, Kaynarca'yi anlatmasi 1850 sonrasi Vize ve Trakya'yi tanimamiz bakimindan büyük önem tasimaktadir. Ben onun Türkçe'ye çevrilen MOSKOF SELIM adli öykü kitabini birkaç yil önce okudum. Anlattiklarindan, Kaynarca Ovasi'ndan, Plevne Muharebelerinden o kadar etkilendim ki Kaynarca'ya gittim Viziionus'un anlattiklarini arayip sorusturdum.
Sempozyum'da Yunanli bilim ve kültür adamlari daha ziyade Vizeli Yunan sair ve öykücü Viziionos'u anlattilar. Yasamini bir akil hastanesinde noktalayan Viziionos, Vize'yi uluslararasi alana tasiyan bir kimse olmustur. Yunan Ansiklopedisine Vize maddesini yazan da bu sair oldugu açiklanmistir.
Yaklasik 25 kisinin konustugu uluslararasi bir sempozyum Vize'yi bugünkü yerinden bir baska zemine oturtmustur. Yunanlilarin Vize'yi ve Trakya'yi, Trak kültürünü bizden daha çok bildikleri, bu konuya yogun biçimde egildikleri anlasilmistir.
Bu yörede yasayanlar Vize'yi ne kadar bilirler bilmiyorum ama Vize Trakya tarihinde önemli bir yerdir. Birçok kavimlere Bassehirlik yapmistir. Burada soylular, krallar hem tarih yazmislar hem de Vize'nin dogal zenginligi içinde keyif sürmüslerdir. Vizeliler, Vize'yi yönetenler bunu günümüze ne kadar yansitirlarsa Vize o kadar daha çok taninacak, konu edilecektir. Bu vesileyle Büyük Atatürk'ün cumhuriyetin hemen ilk yillarinda Vize'de niçin kazi yaptirdigi simdi daha iyi anlasilmis bulunmaktadir. 1936 yilinda yapilan bu kazilardan elde edilen buluntular Atatürk'ü ölüm yataginda bile heyecanlandirmistir.
nazifkaracam@gazetetrakya.com