ULUSAL KURTULUS SAVASINDA TRAKYA

Ankara'nin, Trakya'daki Gizli Teskilat'in ve Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk öderlerinin çete faaliyetlerine iliskin plâni buydu. Plân içerigine göre, Bulgaristan üzerinden Türk sinirini geçecek Trakya'ya giren çetelerin faaliyet bölgesi Dogu Trakya'nin (Kirklareli - Kavakli - Tasagil - Babaeski - Mandira Alpullu Demiryolu Hatti ile Dereköy'ün) batisi olarak belirlenmisti. Trakya'nin dogusunda ise, Çatalca Üssü ile Istanbul'un Rumeli yakasinda gizli olarak hazirlanmis çeteler etkinlik göstereceklerdi. Trakya'nin dogusunda kalan genis bölgedeki çete faaliyetlerini Trakya-Pasaeli Cemiyeti'nin Istanbul Kuto Han'daki gizli yönetim merkezi liderlerinden Sakir Kessbir (Eski Ekonomi Bakanlarindan) yönlendirecekti.
Yzb. Filibeli Hüseyin Müfrezesi'nin 20 kisi oldugu söyleniyorsa da Bulgaristan'in Yanbolu kasabasinda ögretmenlik yapmis olan, gazeteci-yazar Mehmet Rüstü Açar anilarinda bu sayinin gerçekte 35-40 dolayinda oldugunu. Müfreze Trakya'ya girdiginde, Trakya Gizli Örgüt'ün onayindan geçmis çetelerin de katildiklarini söylüyor.
Filibeli Hüseyin Müfrezesi'ni olusturan erlerin bir kismi Trakyali, Makedonyali, bir bölümü de Istanbul ve Anadolu yakasindan kimselerdi. Hepsi uçan kusu havada vu-raeak cinsinden silâhsörlerdi. Bulgaristan'da, Türklerin yogun oldugu yörelerden toplanarak çete ve gerilla savaslarini iyi bilen Türk subaylarindan «Gizli Savas Yollarini ögrenmislerdi. Bu sira Trakya'nin isgali üzerine Bulgaristan'a geçmis «385 subay, 3 bin 239 er ve 22 bin 200 sivil göçmen» vardi. Bunlar, «Plevne, Vidin, Varna, Nom, Rusçuk, Razgrad, Kizanlik, Yenizagra, Yanbolu ve Nigbolu. Burgaz, Ahyolu gibi Bulgaristan Türklerinin yogun oldugu yerlesim merkezlerine dagilmislardi.» Türk azinligina hizmet amaciyla bir kismina görevler de verilmisti.
Filibeli Hüseyin Müfrezesi Kirklareli Bölgesi'nde faaliyete hazirlandigi siralarda Yunanlilarin Trakya'da yaptigi sey, halktan silâh aramak ve önde gelen kisileri tutuklamak, bir kismini öldürmek, bir kismini da Milos Adasi'-na tutsak göndermek olmustu. Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Merkez Hey'eti üyesi Sevket Dingiloglu ile birlikte Bulgaristan'a geçen esi Fevricihan Dingiloglu, Yunanlilar Trakya'yi isgale basladiklarinda Kirklareli Bölgesi'n-deki halkin elindeki silâhlari sandiklara koyup topraga gömdügünü, kuyulara attigini söylüyor. Fakat Yunanlilar, silâh bulmak amaciyla halka etmediklerini birakmadilar. Mala, cana kastetmede bir sakinca görme* diler. Kirklareli'ne girdiklerinde ilk yaptiklari sey, Trakya Pasaeli Müdaffa-i Hukuk Cemiyeti'nin Büyük Edirne Kongresinde yaptigi atesli konusmalarla Milli Mücadeleyi cesaretle destekledigini açiklayan Kuvay-i Milliyeci Din Adami Saray Müftüsü Ahmet Nuri (Demirhisarli)'yi tutuklamak olmustu.
DEVAM EDECEK nazifkaracam@gazetetrakya.com