ULUSAL KURTULUS SAVASINDA TRAKYA

Buralardaki isgal kuvvetleri baris imzalanincaya kadar kalacaklardi.» «Mudanya Ateskesi imzalandiktan sonra, Türk Birliklerinden 16 seçme tabur hazirlandi ve jandarma biçiminde Trakyaya gönderilmek üzere düzenlendi. Trakyanin teslim alinmasi isi ile Refet Pasa görevlendirildi.» Mudanya Ateskesinden önce Trakyadaki durumda bir kararsizlik vardi. Anadoludaki Türk Zaferi Yunanlilari çok zor duruma düsürmüstü. «Trakyadan Izmire takviye amaciyla gönderdikleri bir tümen asker, gemilerde kalmisti.» Baglasik Devletler kuvvetleri Çatalcada toplanmislar, Ingiliz birliklerinin bir kismi Çanakkaleye, bir kismi da Anadolu yakasina, Üsküdar Bölgesine gönderilmislerdi. Bu birlikler Türk ilerleyisine karsi, Oaddebostan-Göztepe Istasyonu, Büyük Çamlica-Bulgurlu-Kuzguncuk Hattini tutmuslardi.» Yunanlilar sasirmislar, Baglasik Devletler açmaza düsmüslerdi. Anadoluda yenilgi, bozgun ve «Küçük Asya Felâketi», «Sakiz, Midilli adalarinda ve Dogu Trakyada askerî isyan» Türk Zaferinin ilk etkileri, Millî Mücadele Stratejisinin sonuçlariydi. Egede Türk Ordusunun izleminden kaçabilen bir tümen gücündeki askerî birligin Tekirdag üzerinden Trakyaya çikarilmasi pratikte hiçbir yarar saglamamisti. Yunanlilar, Mudanya Ateskesi ile Trakyada bir hezimetten kurtuldular. Trakyayi 15 gün içinde bosaltmayi ve «Meriç Nehrinin Ege Denizine döküldügü yerden Trakya sinirindaki Bulgaristan ile sinirin geçtigi noktaya kadar olan hattin sol kiyisina çekilmeyi kabul ettiler.» Mudanya Ateskesi Trakyayi anavatana baglamisti.Anadoluda Yunan ordusu bozguna ugratilmis, Baskomutan Trikopis tutsak edilmis, Türk Ordulari Baskomutan Mustafa Kemalin buyrugunda isaret ettigi Akdenize ulasmis ve 9 Eylül 1922de Izmir geri alinmisti. 12 Ekimde Mudanya Ateskesi imzalanmisti. Tek sözcükle Yunanlar, Anadoluda «KÜÇÜK ASYA FELÂKETI»ne ugramislardi. Mustafa Kemalin saptadigi stratejiye uygun olarak, Trakyada sürdürülen etkili gizli savas mücadelesinde Yunanlilar geri çekilmeyi kabul etmislerdi. Yunan ordusunun «ANADOLU MACERASI»nin Izmirde noktalanmasi hiç kuskusuz Trakyalilar tarafindan sevinçle karsilandi. Trakyada bulunan Yunan ve yerli Rumlar ise yenilgiyi büyük bir üzüntü ve endiseyle karsiladilar. Umutlari sönmüs, hayalleri yikilmisti. Trakyayi isgal ederken Türklerle alay eden Yunanlilar ve yerli Rumlar, Anadolu yenilgisinden sonra, «Allah size Mustafa Kemali gönderdi. Bundan sonra bizim yapacak bir seyimiz kalmadi» demeye baslamislardi. Mudanya Ateskesine göre Yunanlilar, Trakyayi bosaltma kosulunu kabul etmis ve bosaltma süresi bir takvime baglanmisti. Ancak, Trakyanin bosaltilmasi beraberinde birtakim sorunlar getiriyordu. Trakya halkinin güvenligi sorunu basta geliyordu. Düsmanin giderken soygun ve katliam yapmasi, Trakyayi yakip yikmasi büyük endise kaynagiydi. Sorunun Mudanya Ateskesiyle kabul edilen güvenlik önlemleriyle çözümlenmesi öngörülmüstü. Trakya-Pasaeli Cemiyetinin gerek Bulgaristanda bulunan önderlerinden Kasim Yolageldili, Sevket Dingiloglu, Ahirköylü Ahmet Merter, Ali Seyfi, Tahsin Argun, gerekse cemiyetin Istanbul Kuto ve Kinaciyan Hanlarinda bulunan Gizli Faaliyet Baskani Sakir Kesebir, Ekrem Demiray, Hayrettin ve Süleyman Faik (Özkan) bu uluslararasi güvence yaninda kendilerinin de önlemler almalari gerektigini düsünüyorlardi. Mudanya Ateskes görüsmelerine Trakya Davasi'nin basdanismani olarak katilmis bulunan Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti baskani Sakir Kesebir antlasmanin içerigini bilen kimseydi.