ULUSAL KURTULUS SAVASINDA TRAKYA

«Daha önceki savaslarda, siyasî olaylarin geçtigi dönemlerde Yunanistan'a göc eden Rumlar, tekrar köylerine dönmüs, müslüman halka yapmadiklari fenalik kalmamisti. Türk göçmen halkin dedelerinden kalma bakir kaplarina, yatak ve yorganlarina varincaya kadar ellerinden alinmis, hükümete vaki basvuru ve yakinmalar hiç dikkate alinmamistir. Rumlarin taskinligi devam etmis, Yunan neferleri Lüleburgaz'a, Kirklareli ve Üsküp Bucagina kadar gelerek müslüman halka zulümler yapmislardir. Rumlarin, Yunan subay ve erlerini karsilanilan, çilginliklar yapmalari bizim izzetinefsimizi paraliyordu. Rum okullarinda düzenledikleri eglenceler sabahlara kadar devam ediyor. Yunan marslari söylüyor, nümayisler yapiyor, Türklere hakaretlerde bulunuyorlardi. Ancak o siralar cepheden yeni dönmüs bulunan ve «IHTIYAT ZABITLERI TE-AVÜN (yardimlasma) CEMIYETI» adi altinda örgütlenen yedeksubaylarin çevresinde genç, aydin, vatansever bir gençlik meydana gelmisti. Onlar, memleketin geçirdigi isgal ve Insan Haklarindan yoksun edildikleri bu dönemde, ugrunda ömürlerini cephelerde harcadiklari vatanlarinin ugradigi bu kötü durumdan gerçek ve tam anlamda üzülenlerin basinda geliyorlardi.»
Bu siralar yönetim Trakya'da duruma hâkim degildi. Azinliklar, özellikle yerli Rumlar olaylar çikariyor, olaylara yön veriyorlardi. Patrikhane Trakyali Rumlari her yönden destekliyor, halk üzerinde baski kurmalarini, Türk'ü sindirip korkutmalarini istiyordu. Halk Yunanistan lehinde nümayislere, muhtira vermeye zorlaniyordu. Gelibolu'da böyle bir nümayis yapilmasini saglamislar, dünyaya Trakya Türklerinin isgalcilerle birlik oldugunu duyurmuslardi. Oysa Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yayinladigi bildirilerle «TRAKYA, TRAKYALILARINDIR» diyordu. Ancak yerli Rumlar gördükleri maddî ve manevî destekle Silivri, Çatalca, Babaeski, Cor|u Kesan, Gelibolu, Vize, Kirklareli, Demirköy, Pinarhisar gibi önemli yerlesim merkezlerinde Türklere silâhli saldirida bulunuyorlardi.
Patrikhane vekili Dorote gittigi Yunanistan'da, «Size müjdeliyorum ki, pek yakinda büyük Yunanistan kurulusuna tanik olacagiz.» Basbakan Venizelos ise, «Ayasofya'da elinizi öpecegim» biçiminde Patrikhane basina yanit veriyordu. Bu haksiz, yersiz ve hiçbir zaman gerçeklesmesi mümkün olmayan isteklere Trakyalilar da yer yer düzenledikleri mitinglerle karsilik veriyor, sonuna kadar mücadele azminde olduklarini açikliyor, «Trakya, Trakya Türklerinindir» yanitini veriyorlardi.
Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyelerinden Kuvay-i Milliyeci, Kirklareli Belediye eski baskanlarindan Hasim Peksöz de o günlerin ortamini, mücadele kosullarini anilarinda söyle degerlendiriyor