ULUSAL KURTULUS SAVASINDA TRAKYA

Bu maksatla Bati ve Dogu Trakya'da bulunan 12 sehir, 60 kasaba, 2750 köy ve 525 çiftlik te psikolojik baskiya, propagandaya, sabotaj ve çete savasi yollarina bas vurulacakti. Bu plân, ufak tefek aksamalara karsin, gerek Bati, gerekse Dogu Trakya'da uygulamis ve iyi Sonuçlar alinmisti. Bulgar arastirmaci Stefan Velikof, «Kemalist Ihtilâl ve Bulgaristan» adli kitabinda, bu plânin bir bölümü olarak, «300 kisilik Ali Fuat (Balkan), 50 kisilik Necmettin (Edirneli, Tgm.). 50 kisilik Karabekir (Edirneli), 60 kisilik Cemal, 40 kisilik Topal Kadir Çeteleri'nin Bati Trakya'da ve Edirne-Uzunköprü Bölgesi'nde 114 kisilik Ak Köprülü Ahmet Bey Çetesinin faaliyette bulundugunu yaziyor. Türk-Bulgar sinirina yakin Haskov'da Yzb. Abdülrezzak tarafindan olusturulmus 120 kisilik bir baska çetenin varligindan söz ediyor, özellikle, Ibrahim Çavus'un 500 kisilik çetesini belirtiyor.
Stefan Velikov'un andigi bu çeteler, uzun yillardan beri Anadolu ve Trakya üzerinde siyasî emeller besleyen ve simdi bu emellerini gerçeklestirme olanagi bulundugunu sanan Yunanistan'la uzun vadeli bir mücadele zorunlulugundan dogmustu. Bu maksatla daha Balkan Savasi yillarindan baslayarak Ulusal Kurtulus Savasi dönemine dek düsmanla «gizli savas yollariyla mücadele» Bati ve Dogu Trakya halki için yurt savunmasi görevi olmustu. Düsmanin Bati ve Dogu Trakya'yi Helenlestirmek amaciyla Baglasik Devletler desteginde gerçeklestirdigi isgal hareketine karsi mücadele veren bu çetelerin hemen hemen tümü Kemalist köken ve amaçliydilar. Bazilari Bati Trakya'da, bazilari da Dogu Trakya'nin batisinda faaliyet göstermek üzere görevlendirilmislerdi. Dogu Trakya'nin batisinda düsmanla mücadele eden çete ve müfrezelerin faaliyet alani ise daha çok Kirklareli ve Edirne Bölgesi'ydi. Bunlarin Yunan güçlerine ciddi rahatsizlik verdirdikleri bilinmektedir. Yunanlilar, Yüzbasi Abdülrezzak, Ibrahim Çavus, Yedek Subay Çolak Sabri, Yüzbasi
Filibeli Hüseyin ve Ütgm. Ibrahim akinci çete ve müfrezelerinden son derece korkmuslar, Anadolu'nun Gizli Plân ve Taktigi karsisinda istemeyerek Trakya'da önemli askerî birlik bulundurmak zorunda kalmislardir. Yunanlilar, Türk müfreze ve çetelerinden duyduklari kaygiyi uzun süre saklamislarsa da basarili olamamislar, sonunda Trakya halkinin mücadele azmi karsisinda yilginlik göstermislerdir. Ancak kesin yenilgiye kadar acimasiz tutumlarini sürdürmüslerdir. Trakya halkiyla tarihî bir hesaplasmanin içinde olduklarini söylemekten kaçinmamislardir. Bu nedenle Balkan Savasi'ndan Yunan isgaline dek Trakya halkinin en çok görüp yasadigi sey çetecilik, eskiyalik ve iskence olmustur. Cumhuriyet bu yazgiyi degistirmistir. Eskiyaligi, çeteciligi ve iskenceyi isgalin ve mücadelenin bir sonucu kabul eden Trakya halki, 2 yil boyunca Anadolu'dan gelecek zafer haberini beklemis, bazan mutsuz, bazan umutlu yasamistir. Ama çokcasi bu beklenti umutlu olmus, umut, Trakya-Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Cemi-yeti'nin gizli faaliyetlerine halkin büyük destek saglamasina etken olmustur. Bulgaristan üzerinden, Çatalca yönünden çesitli biçimde isgal bölgesine giren ve etkili faaliyetlerde bulunan müfreze ve çeteler köylünün yardimiyla basarili olmuslardir. Poyralili Halil Aga (Çolakbüyük, Hacca gittigi Mekke'de ölmüstür), Kirklareli Gizli Teskilât elemanlarindan Pinarhisar Bölgesi'nde, özellikle Akören, Evciler, Yeniceköy, Sergen, Islâmbeyli yöresinde etkili olan Çete Grubu'na götürmek üzere bir bakkaliye yüklü arabaya sakladigi barutu Karincak Köyü sirtinda karsilarina çikan Yunan devriyesini kivrak zekâsiyla nasil atlattigi hâlâ anlatilir. Halil Aga ve merkep arabasi 'sahibi gizli bir görevi basarmanin mutlulugunu ömürleri boyunca yasamislardir.
Yunanlilarin o sira Kaynarca (Yene), Pinarhisar ve yeniceköy'de karakollari ve askerî birlikleri vardi.
DEVAM EDECEK nazifkaracam@gazetetrakya.com