Trakya Birlik “Toplam ülke rekoltesinin yüzde 30’un üzerinde bir azalış beklenmektedir”

Trakya Birlik Yönetim Kurulu yazılı basın açıklaması gerçekleştirerek ayçiçeği ve üreticileri sorunlarına parmak bastı. Kurak geçen yaz mevsimi dolayısıyla ayçiçeği veriminde önemli ölçüde düşüş olacağının altını çizen Trakya Birlik Yönetim Kurulu avans ödemelerine de değindi.


Bölge ve ülke ekonomisi için büyük önem taşıyan ayçiçeği konusunda Trakya Birlik Yönetim Kurulu açıklamasında şu sözlere yer verdi;
“Yüzde 44 yağ oranlı ayçiçeği için 15.000-tl/ton avans ödemesi”
“Yağlık Ayçiçeği, Türkiye bitkisel yağ tüketiminde yüzde 80-85 civarında payı ile ülkemizde üretimi gerçekleştirilen stratejik öneme sahip tarımsal ürünlerimizin başında gelmektedir. 2023/2024 üretim sezonu yağlık ayçiçeği ekim alanlarında bir önceki yıla nazaran yaklaşık yüzde 15’lik bir daralma gerçekleşmiş olup, küresel ısınma bağlamında bölgemizde ekilişten hasada kadar yaşanan yoğun kuraklık ve aşırı sıcakların etkisi ile gerek yağ oranlarında gerekse de dekar başına verimlilikte ön görülemez kayıpların yaşandığı bağlı kooperatiflerimizde gerçekleştirilen mübayaa sonuçlarıyla görülmektedir. Bu itibarla, Ülkemiz için rekor üretimin gerçekleştirildiği bir önceki sezona göre gerek ekim alanlarında ki azalış gerekse de kuraklık ve yüksek sıcaklıkların etkisiyle toplam ülke rekoltesinin yüzde 30’un üzerinde bir azalışla 1.3 milyon ton seviyesinde gerçekleşeceği beklenmektedir.”
“Tahıl koridorunda yaşanacak müspet gelişmeler aşağı yönlü fiyat haraketliliğini daha da derinleştirebilecektir”
Ülkemizde yaşanan kuraklık ve yüksek sıcaklıkların etkisiyle yağlık ayçiçeği üretiminde gerçekleşen ciddi rekolte düşüşüne karşılık, yağlık ayçiçeği üretiminde en büyük üreticiler olan Ukrayna ve Rusya’da önceki sezondan devrolan yüksek ürün stoklarına ek olarak müspet iklim koşulları altında beklentilerinde üzerinde 30 milyon tonu aşan rekolteye ulaşılacağı uluslararası kuruluşlar tarafından raporlanmaktadır.
Dünya yağlı tohumlar rekoltesindeki müspet gelişmeler ışığında son bir aylık süreçte yağlık ayçiçeği ve ham yağ fiyatları yüzde 15’e varan oranda düşüş göstermiş olup yeni sezona ilişkin yüksek rekoltenin yanında önceki sezondan devrolan yüksek ürün stokları da fiyatlar üzerinde negatif baskı oluşturmaya devam etmektedir. Bu durum, Temmuz ayının ortalarında başlayan yurt içi yağlık ayçiçeği hasat dönemi ürün fiyatlamasında dalgalı bir seyrin oluşmasına neden olmaktadır. Tahıl koridorunda yaşanacak müspet gelişmeler aşağı yönlü fiyat haraketliliğini daha da derinleştirebilecektir.  
“Yurt içinde oluşan ürün fiyatları çiftçilerimizin sürdürülebilir gelir eldeedebilmesinde yetersiz kalmıştır”
Ülke yeterliliğinin karşılanması noktasında dış tedarike bağımlı bulunduğumuz ve halihazırda sürmekte olan üretim sezonunda yeterlilik oranımızın yüzde 50’nin altına düşeceği yağlık ayçiçeği üretimimizin sürdürülebilirliği açısından çiftçilerimizin tarımsal üretimlerinden elde edeceği gelirin de sürdürülebilir refah seviyesinde gerçekleşmesi büyük önem arz etmektedir. Kuraklık ve yüksek sıcaklık koşullarında ortalama verimlerin ciddi seviyede düşerek üretim maliyetlerinin çiftçilerimiz için çok daha yüksek seviyelerde oluşması yurt içi ürün fiyatlarının belirlenmesi noktasında üretici beklenti ve taleplerini haklı olarak yükseltmektedir. Bu kapsamda ürün fiyatlarının belirlenmesinde en önemli parametre olan gümrük vergilerinin seviyesi ile Devletimizce çiftçilerimize doğrudan gelir desteği olarak sunulan ödeneklerin tutarı, sonraki üretim sezonlarında ülke yeterliliği hedefine ulaşılmasında en temel etmenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda, 01.01- 31.05 2023 tarihleri arasında yüzde 0 olarak uygulanan gümrük vergileri 01.06.2023 tarihinden itibaren DTÖ anlaşması kapsamında azami hadlerine yükseltilmiş ancak, yukarıda sayılan nedenlerle dünya fiyatlarında yaşanan sert düşüşe ek olarak yüksek finansman maliyetinin üretici birlikleri, sanayici ve tüccar üzerinde oluşturduğu ekstra maliyet baskısıyla yurt içinde oluşan ürün fiyatları çiftçilerimizin sürdürülebilir gelir elde edebilmesinde yetersiz kalmıştır. Bu çerçevede, Devletimizce ilave gümrük vergisi yoluyla ithal ürün maliyetlerinin daha yukarıda oluşmasını sağlayacak gözetim fiyatı uygulaması hayata geçirilerek ürün fiyatlarının çiftçi maliyetleriyle orantılı seviyelere yükseltilmesi amaçlanmıştır.”
“2023/2024 sezonunda üretici ortaklarımıza yüzde 44 yağ oranlı ayçiçeği ürünü için 15.000 TL/Ton avans ödemesinde bulunulması karar altına alınmıştır”
Tüm bu gelişme ve düzenlemelerin ışığında, Ülkemizdeki mevcut gümrük rejimi uygulamaları, dünya rekoltesi ve beklenen fiyat seviyeleri, döviz kurlarının olası seyri, finansman maliyetleri gibi fiyatlamaya tesir eden tüm parametreler Birliğimizce değerlendirilerek oluşan piyasa koşulları çerçevesinde 2023/2024 sezonunda üretici ortaklarımıza uluslararası sözleşme oranı olan yüzde 44 yağ oranlı ayçiçeği ürünü için 15.000 TL/Ton avans ödemesinde bulunulması karar altına alınmıştır.  Takip eden süreçte yukarıda sayılan fiyatlama parametrelerinde üretici ortaklarımız lehine oluşabilecek müspet gelişmeler değerlendirilerek “Ön Alım Fiyatı” ilan edilecek ve bu suretle nihai alım fiyatımız oluşturulacaktır. Ham yağ oranına göre yapılan alımlarda yüzde 44 yağ oranlı baz fiyata göre yüzde 1,5 oranında çarpan kullanılarak üretici ortaklarımızın teslim ettiği ürünlerin fiyatı hesaplanacaktır.
Yıllara göre değişiklik göstermekle beraber Ülkemizde üretilen yağlık ayçiçeği ürününün yüzde 20-30’u, faaliyet bölgesindeki ürünün ise yüzde 40-50 oranındaki bölümü Birliğimizce mübayaa edilmektedir. Ağustos ayının ilk haftası ile başlayan hasat günden güne yoğunlaşmakta olup Ülke hasadının çok büyük oranda Eylül ayının sonlarında tamamlanması beklenmektedir. Birliğimize bağlı 48 kooperatifimize ait 103 alım merkezi ve iki fabrikamızda bugüne kadar toplam 111.290 ton ayçiçeği mübayaası gerçekleştirilmiştir.
“Ülkemiz için stratejik öneme sahip yağlık ayçiçeği üretiminin sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahip olacaktır”
Son iki üretim sezonunda gerek yağlık ayçiçeği üretim havzaları arasında oluşan fiyatlama farklılıkları gerekse de sezon içerisinde yaşanan gelişmelerle oluşan keskin fiyat hareketlilikleri çiftçilerimizin yağlık ayçiçeği üretiminde motivasyonunu ve sürdürülebilirliğini olumsuz etkilemektedir. Ekim alanlarında yaşanan önemli orandaki gerilemeye ek olarak iklim krizinin tarımsal üretim üzerindeki olumsuz etkilerinin devam edeceği yönündeki projeksiyonlar ile birlikte değerlendirildiğinde, içinde bulunduğumuz sezona göre yüzde 100’ün üzerinde üretim maliyet artışı yaşanacak 2024/2025 üretim sezonunun ekilişten hasada büyük bir titizlikle planlanarak bu doğrultuda çalışılmalarda bulunulması ülkemiz için stratejik öneme sahip yağlık ayçiçeği üretiminin sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahip olacaktır.
“İklim krizi…”
İklim krizi şartları altında bin bir emekle üretim yapmak için mücadele eden çiftçilerimizin hak ettiği gelirin oluşması noktasında gümrük vergilerinin yerli üretim lehine yeniden belirlenmesinde desteklerini esirgemeyen Ticaret Bakanımız Sayın Prof. Dr. Ömer Bolat ve Tarım Bakanımız Sayın İbrahim Yumaklı’ya, Ticaret Bakan Yardımcımız Sn. Mustafa Tuzcu ile Tarım Bakan Yardımcılarımız Sayın Prof. Dr. Ahmet Gümen ve Sayın Dr. Ahmet Bağcı’ya, Süreç Boyunca çaba ve desteklerini yakından hissettiğimiz Bölge Milletvekillerimize, Ticaret Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğü ile Tarım Bakanlığımız Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’nün kıymetli Bürokratlarına, yine 15.09.2023 tarihli resmi gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren tarımsal destekler kapsamında açıklanan yağlık ayçiçeği fark ödemesi desteği ile iklim krizi altında yüksek üretim maliyetiyle üretimlerini gerçekleştiren çiftçilerimiz için daha da anlamlı hale gelerek ilk defa kapsama alınan yağlık ayçiçeği sertifikalı tohum kullanım desteği için Tarım Bakanımız Sayın İbrahim Yumaklı ile Bakanlığımızın kıymetli bürokratlarına teşekkür ve şükranlarımızı sunar, 2023/2024 tarımsal üretim sezonunun Ülkemiz, Milletimiz, üretici ortaklarımız ve tüm çiftçilerimiz için hayırlı ve bereketli olmasını dileriz. (N.Şensöz)