TİKA’nın tarih saygısı

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Balkanlar'da Osmanlı döneminden cami, mevlevihane, tekke, türbe, çeşme ve hamam olmak üzere toplam 47 tarihi eseri restore etti. Bosna Hersek'ten Kosova'ya, Arnavutluk'tan Makedonya'ya 14 tarihi eserin restorasyonuna da devam eden TİKA, aynı zamanda Sırbistan’dan Romanya’ya Macaristan’dan Karadağ’a, Bosna Hersek'ten Makedonya'ya, Arnavutluk'tan Kosova'ya 34 tarihi eserin restorasyonu için de proje ve hazırlık çalışmalarını yürüttüğünü duyurdu.
TİKA’dan yapılan açıklamada Türkiye, 2008-2016 yıllarında Balkanlar'da Osmanlı döneminden kalma cami, Mevlevihane, tekke, türbe, çeşme ve hamam olmak üzere toplam 47 tarihi eserin restore edildiği belirtildi. Açıklamanın devamında şunlar söylendi:
“Balkanlar, Doğu Avrupa, Afrika, Asya, Latin Amerika ve Ortadoğu'daki 54 ülkede 56 ofisle faaliyet gösteren TİKA, hizmet götürdüğü ülkelerde sağlık, eğitim, tarım ve sosyal alanların yanı sıra kültürel alanlarda da önemli çalışmalara ve projelere imza atıyor. Bu kapsamda Türkiye, TİKA aracılığıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun 550 yıl hüküm sürdüğü Balkanlar’daki ecdat yadigarı tarihi eserlerin restorasyonuna yönelik projeler yapıyor. Projeler sayesinde korunan bu eserler, gelecek kuşaklara aktarılmış olacak.”
Restore edilen eserler arasında Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi'nin evinin de bulunduğunu anlatan TİKA yetkilileri, Ali Rıza Efendi'nin Makedonya'daki evinin aslına uygun olarak yapıldığını ifade ederek; “Birbirinden bağımsız iki evden oluşan müze kompleksinin alt kısmında kalan yapı, Akraba Evi, üst kısımda olan ev ise Anı Evi olarak düzenlendi. Müze, turistlerin uğrak yerleri arasında bulunuyor. TİKA'nın restore ettiği eserlerden bir diğeri, Osmanlı döneminde önemli bir merkez olan Saraybosna’daki Mevlevihane.” şeklinde konuştular.
Mevlevihanenin; Şam, Konya, Hanya (Girit), Filibe, Selanik, Üsküp, Budapeşte gibi Anadolu ve Balkan coğrafyasını birleştiren ortak kültürel iletişim ağının ortasında bulunduğunun kaydedildiği açıklamada şunlar da söylendi: “Saraybosna'nın son Mevlevihane’si olarak bilinen ve 1462'de inşa edilen yapı, Yugoslavya döneminde benimsenen kültür politikaları nedeniyle yıkıldı. TİKA tarafından aslına uygun olarak inşa edilen yapı, bugün "Balkanlar Mevlana Araştırmaları Merkezi” olarak hizmet veriyor. UNESCO tarafından dünya mirası listesine dâhil edilen Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü (Drina Köprüsü) de restore edilen bir diğer eser. Sokullu Mehmet Paşa tarafından 1571-1577 yıllarında Mimar Sinan’a yaptırılan köprünün restorasyonu geçen yıl tamamlandı. Köprü, Bosna eyaleti ile Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul arasındaki ana yol üzerinde inşa edildi. Köprü, çevresindeki köy ve şehirlerin gelişmesinde önemli rol oynadı. Nobel Edebiyat Ödülü sahibi ünlü yazar İvo Andriç'in 1961'de yazdığı "Drina Köprüsü" adlı romanı, köprüye günümüzdeki ününü kazandırdı.”
TİKA'nın restore ettiği diğer eserler ise şu şekilde sıralandı: Arnavutluk'taki Preze Kale, Kruja Murat Bey, Elbasan Şehri Nazire, Korça Şehri İmrahorlu İlyas Bey ve Berat Şehri Kurşunlu camileri, Bosna Hersek'teki Ferhadiye, Fatih Sultan Mehmet Careva Hünkar, Foça Hünkar Sultan II. Bayezid camileri, Mostar Karagöz Bey Medresesi ile Konjic Köprüsü, Bulgaristan'daki Aytos Sultan Beyazıt, Sofya Banyabaşı, Rusçuk Mirza Said Paşa camileri, Karadağ'da Podgoritsa Nizam Camisi, Kosova'da Gazi Mestan Türbesi, Yanova Murat Paşa, Fatih, Yaşar Paşa, Emin Paşa camileri, Lokaç Çeşmesi, Macaristan'daki Pecs İdris Baba-Türk Çeşmesi, Makedonya'daki Manastır Askeri İdadi Binası, Radanya Mahmut Ağa Camisi, Ohri Voska Hamamı, Ohri Zeynel Abidin Paşa Halveti Tekkesi Şadırvanı, Üsküp Mustafa Paşa Camisi, Kırçova Çullu Baba Tekkesi, Manastır İshak Çelebi Camisi ile Struga Mustafa Kebir Çelebi Camisi.

TİKA's historical respect

The Turkish Cooperation and Coordination Agency (TIKA) has restored a total of 47 historical artifacts from the Ottoman period, including mosques, mevlevihane, derwish lodge, tombs, fountains and baths in the Balkans. Continuing to restore 14 historical monuments from Bosnia and Herzegovina to Kosovo and from Albania to Macedonia, TIKA has also been working with Serbia to Romania, Hungary to Montenegro, Bosnia and Herzegovina to Macedonia, Kosovo to Albania and 34 projects for the restoration of historical monuments.
In the statement made from TİKA, it is stated that in 2008-2016, in the Balkans, a total of 47 historical works, including a mosque, a Mevlevihane, derwish lodge, a tekke, a tomb, a fountain and a bath, remained from the Ottoman period. The following in the opening statement said: "Working with 56 offices in 54 countries in the Balkans, Eastern Europe, Africa, Asia, Latin America and the Middle East, TIKA has signed important projects in the cultural, health, education, agriculture and social fields. In this context, Turkey is making projects for the restoration of historical works of ancestral ancestors in the Balkans where the Ottoman Empire ruled for 550 years through TIKA. These works, protected by the projects, will be passed on to future generations. "
Among the restored works, TİKA officials telling that Atatürk's father, Ali Riza Efendi, was also present, expressing that Ali Rıza Efendi's house in Macedonia was made in accordance with the original; "The structure, which is located on the lower part of the museum complex, which is composed of two independent houses, was arranged as the Relative House, and the house on the upper side as the House of the Ani. The museum is a frequent destination for tourists. Another of the works restored by TİKA was Mevlevihane in Sarajevo, an important center during the Ottoman period. "
It is said in the statement that it is in the midst of a common cultural communication network that combines Anatolia and Balkan geography such as Damascus, Konya, Crete, Palibes, Thessaloniki, Skopje and Budapest.
"The building, known as the last Mevlevihane of Sarajevo and built in 1462, was demolished due to cultural policies adopted in the Yugoslav era. The building, which was originally constructed by TİKA, serves as the "Balkan Mevlana Research Center" and another restored Sokullu Mehmet Pasa Bridge (Drina Bridge), which was included in the list of world heritage by UNESCO, by Sokullu Mehmet Paşa in 1571-1577 The bridge was built on the main road between the Bosnian province and the capital city of the Ottoman Empire.The bridge played an important role in the development of the villages and cities around it.The famous writer of the Nobel Prize for literature Ivo Andric The novel "Drina Bridge", written in 1961, gave the bridge its present fame.
Other works restored by TİKA are as follows: Preze Castle, Kruja Murat Bey, Elbasan City Nazire in Albania, İmrahorlu Ilyas Bey and Korat City in Kurdish City, Kurşunlu mosques in Berat city, Ferhadiye in Bosnia Herzegovina, Fatih Sultan Mehmet in Turkey Careva Hünkar, Foça Hunkar Sultan II. Bayezid Mosques, Mostar Karagöz Bey Madrassa and Konjic Bridge, Aytos Sultan Beyazit in Sofia, Sofia Banyabaşı, Ruzuk Mirza Said Pasha Mosques, Podgoritsa Nizam Mosque in Montenegro, Gazi Mestan Tomb in Kosova, Yanova Murat Pasha, Fatih, Yaşar Pasha, Emin Pasha Mosques, Lokaç Fountain, Pecs Idris Baba-Turk Fountain in Hungary, Monastery Military Residence Building in Macedonia, Radya Mahmut Aga Mosque, Ohri Voska Bath, Ohri Zeynel Abidin Pasha Halveti Mosque Fountain, Skopje Mustafa Pasha Mosque, Kırçova Çullu Baba Tekkesi, Monastery İshak Çelebi Mosque and Struga Mustafa Kebir Çelebi Mosque.