TÜRKIYE'YE VE KOSULLARA UYGUN AYDINLAR

Türkiye geçmisten bugüne "AYDIN SORUNU"nu tartisip durmustur. Aslinda dünya da bu sorunu gündeminde tutmustur. Özellikle Türkiye için "AYDIN", çok önemli bir insandir. Bunun için Osmanlilar 1839'dan sonra Aydin Insan yetistirmeye önem vermislerdir. Fakat Aydin dedigimiz insanin asil yasamsal önemi cumhuriyetin ilanindan sonra gündeme gelmistir.
Cumhuriyet Osmanli'dan gelen aydinlarla yola çikmak istememistir. Bu nedenle aydin insan yetistirmeye öncelik vermis, bu amaçla birçok yetenekli genç Avrupa'ya ögrenime gönderilmistir. Ancak bu baglamda önce Aydin Insan'in kim oldugunu, AYDIN kime dendigini ortaya koymamiz gerekir.
Aydin insanin birçok tarifi (tanimi) vardir. Aydin dedigimiz insanlar kendi aralarinda tiplere ayrilmislardir. Bu aydinlar içersinde hangi tür aydin memleket için gereklidir? Türkiye kendisi için gerekli olan AYDIN TIPI'ni yetistirmek için bir çalisma yapmis midir?
AYDIN, halkin içinde halkin hosuna gitmiyecegini bildigi dogrulari, gerçekleri söyleyen kisidir. Halka ragmen halk için mücadele edendir. Bu tür aydin Türkiye'nin istedigi aydindir. Türkiye'nin kosullarina göre aydinlarin yetistirilmesi Köy Enstitülerine yüklenmis, onlara görev olarak verilmistir. Köy Enstitülerinden yetisenler HALK AYDINI olarak anilmislardir. Halk Aydini, halkin çikarlari, ülkenin aydinligi için tavir alan, tavir koyan, mücadele eden insandir. Bunlar Makyevel'e Mürit olmayan, Dalkavuk Sektör'de yer almayan okumuslardir. Cumhuriyetin Osmanlisi bu tür aydinlari, bu tür okumuslari hep merkezden uzakta tutmaya özen göstermistir. Bunlar bürokrasiden sürgün yiyenlerdir. Dokuzuncu Köy'e randevü verenlerdir. Ancak Türkiye 1950'ye kadar dogruyu söyleyen bu insanlarin arkasinda olmustur. Iktidar degismesi ile takiyeci, dalkavuk aydin tipi her alanda sikça görülmeye baslamistir. Bunlara "Makyevelin Müritleri" denmistir. Bilindigi üzere Makyevel, ikbal ve iktidar için bütün yollari mesru (geçerli) sayan bir Italyan düsünürüdür.
Türkiye'de Halk Aydinlari yaninda Müsteri Aydinlari, Taklitçi Aydinlar, Makyevelist Aydinlar, Entel Aydinlar gibi daha birçok aydin tipleri vardir. Ancak bunlar halka karsi tavir alan aydinlar degildir. Fakat halkin yaninda da degildirler. Enteller yemek ve içki masalarinda memleket sorunlarini konusup tartismayi tercih ederler. Müsteri Aydinlari ise halkin kendilerine isi düstügü onunla görüsürler. Bu çesit aydinlar Türk toplumunda çogunlugu olustururlar. Halk, onlar için geçim kapisidir.
Süphesiz, bir toplumda AYDIN olmak kolay degildir. Insan ögrenim yapmakla, kitap okumakla aydin olmaz. Elbet bunlar bir insanin aydin olmasi için gereklidir ama Aydin olmak baska sartlari da gerektirir. Her seyden önce aydin kiside bir Düsünce Namusu, düsünceleri dogrultusunda Hareket Tutarliligi vardir. Yani aydinin fikri ile zikri (söyledikleri) birbiriyle örtüsür.
Bugün Türkiye'nin okumusu kadar aydini yoktur. Özellikle 1950'den sonra Köy Enstitülerinin, Halkevlerinin kapanmasi ile "HALK AYDINI" tipi pek kalmamistir. Bu nedenle Türk halkinin aydini yok gibidir. Aydinlar Fildisi Kule'ye çekilmislerdir. Onlar kendi islerinde, halk kendi isindedir. Halkin Dünyasi ile Aydin'in Dünyasi ayrilmistir. Süphesiz bu ayrilik iyiye isaret degildir. Halk-Aydin Kopuklugu Osmanli'nin yikilmasinda, cumhuriyetin anlasilmamasinda önemli rol oynamistir. Bugün itibariyle halka giden siyasetçi okumustan baskasi yoktur. Onun halka gidisinin nedeni halkin sirtindan bir yere gelmek, ikbal ve iktidar sahibi olmaktir. Elli yillik çok partili hayatta bu görülmüstür. Halk da seçimden seçime kendisini arayip soran bu okumus tipinden bikmamis olacak ki onu sirtinda tasimaktan zevk almis, bir yerlere getirmeyi vazife bilmistir. Hayrettir, halk demokratiklesme sürecinde kendisine dogruyu söyleyenleri ise tutmamistir. Sistem, düzen halkta Gerçek Aydin'a karsi bir Kuskulu Tavir yaratmistir. Acaba aydin olan ne istiyecektir? Her halde oy.
Esasen bizim halkimiz, özellikle aydina karsi süphecidir. Bu Osmanli'dan gelen bir seydir. Osmanli da ise halk imamdan, molladan, mederese yobazindan baska okur yazar görmemistir. CUMHURIYET AYDINI ise ona tu kaka edilmistir. Aydin insan da bu konuda halka açik vermis, onu anlamak için bir gayretin içerisinde olmamistir. Bütün bunlar bir araya geldigi vakit halk aydinsiz, aydin halksiz kalmistir. Demokrasi kendi aydinini yaratmak zorundadir Ama nasil?
nazifkaracam@gazetetrakya.com