Türk halki 1908 Ikinci Mesrutiyetin ilanindan beri aydinlanma sürecindedir. Tabii Ikinci Mesrutiyetin öncü fikir adamlari, mücadeleci aydinlari vardir. Onlar Yeni Osmanlilar, Jöntürkler adi altinda toplanmislardir ama onlarin içinde öne çikmis sairler, edipler, düsünürler vardir. Namik Kemal, Ziya Pasa, Prens Sabahattin, daha sonra gelenlerden Tevfik Fikret, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin vardir. Ancak cumhuriyetin ilanindan sonra bu AYDINLANMA HAREKETI’ni daha derinligine, daha kapsamli ve daha bilimsel biçimde omuzlayanlar gündeme gelmistir. Aylik “Bilim ve Ütopya” dergisinin son sayisinda (Ekim) Türkçülügün esaslarini ortaya çikaran, Toplumbilim (Sosyoloji’nin) temellerini atan Ziya Gökalp, Türk fikir hayatinda ve siyasetinde önemli rol oynamis olan Doç. Dr. Behice Boran, aydinlanma hareketinin özgün (orjinal) düsünürlerinden Prof. Dr. Niyazi Berkes, Inönü Dönemi’nin ünlü Milli Egitim Bakani Hasan Ali Yücel ve Türkiye’nin özgürlük ve bagimsizlik hareketine ideolojik açidan bakarak yeni yorumlar getiren Dr. Hikmet Kivilcim’li Türk Aydinlanmaciligi’nin önde gelen isimleri olarak ele alinmistir.
Yüksek düzeyde kültür ve fikir adami olan bu aydinlarin aydinlanmadaki yerleri Türkiye’nin karanligina isik tutanlar tarafindan malumdur. Fakat tespitler noksandir. Hukuk alaninda Mahmut Esat Bozkurt vardir, Egitim alaninda Ismail Hakki Tonguç bulunmaktadir. Türk Dili’nin kaybolmaya yüz tuttugu Anadolu’da Karamanoglu Mehmet Bey ve Yunus Emre vardir. Ama bana göre en önemli Aydinlanmaci (ki bunu köklü bir devrimle yapmistir) Mustafa Kemal Atatürk’tür. Atatürk aydinlanmanin önünde engel olan Eski Yazi’yi degistirmis, Alfabe Devrimi yapmistir. Türk Dili’nde Türkçe’nin yolunu açmis, dilin yabanci sözcüklerinden (kelimelerden) arindirilmasi hareketini baslatmistir.
Dogalki Cumhuriyetin Aydinlanma Hareketi’nin baska erleri, emekçileri de vardir. Örnegin Halk Kültürü arastirmalarinda önemli yeri olan Pertev Naili Boratav, ünlü elestirmen, deneme yazari Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüpoglu, Dogan Kuban, Vedat Günyol yeni dönem aydinlatmacilarin önde gelenleridir. Ülkenin karanligina, halkin cehaletine isik tutanlarin çizgisi ATATÜRK ÇIZGISI olmustur. Atatürk’ün çizgisi ise hayatta akli ve bilmi önder kabul etmektir. Aklin Hükmü‘nü Yeni Türkiye’nin bereketli topraklarinda, halkin yasaminda egemen kilmaktir. Ancak bu baglamda HALKEVLERI ve KÖY ENSTITÜLERI HAREKETI’nde yer alanlari da unutmamak gerekir. Halkevleri cumhuriyetin gündemine çok önemli bir AYDINLANMACI Kadro çikarmistir. Demokrasinin altyapisi bu çilekes ve cumhuriyete inançli, imanli insanlar tarafindan yaratilmistir. Onlarin önünde, gecesinde gündüzünde hep CUMHURIYET PROJESI, halkin aydinlanmasi ve bilgilenmesi, egitimden geçirilmesi sorunu bulunmustur. TÜRK DÜSÜNCESI onlarla olusmustur. Ancak AYDINLANMA-BILINÇLENME çok partili hayata geçtigimiz 1940’li yillardan sonra hizini kaybetmis, yönü sapmalara ugramistir. Özellikle son yillarda Türkiye sanki bir Ortaçag Karanligi yasamaktadir. Ülkenin üzerine IRTICA GÖLGESI düsmüstür. Aydinlanmanin Projektörleri sönmüstür. Sormak ve sorgulamak gerekirse, “Acaba Bu Cumhuriyetin Ortaçagi” mi olacaktir?
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol