TRAKYA'NIN TARIHINDE IKI BOZGUN OLAYI

Su zamanlar tarihte Trakya bir isgale ugruyor bir baska isgalden ise kurtuluyordu. 1912'de, Ekimin 18'inde Bulgarlar Trakya'ya üç koldan saldirmislardi. O sira Trakya'yi karargahi Lüleburgaz'in Kirikköy'ünde olan Abdullah Pasa komutasinda Dogu ordusu koruyacakti. Dogu ordusunun dört kolordusu vardi ve bunlar Trakya'nin muhtelif bölgelerinde konuçlandirilmisladi. Edirne ise bir kolordu tarafindan savunulacakti. Kagit üstündeki plan böyleydi ama birlikler henüz yerlerinde degildi. Anadolu'dan Trakya'ya asker sevkiyati devam ediyordu. Zira Bulgarlar aylar önce savas hazirliklarini bitirmislerken Osmanli Hükümeti savasa bes kala seferberlik ilan etmisti. Üstelik Balkanlarda savas hazirliklarindan haberi olmayan Osmanli hükümeti 80 bin dolayinda deneyimli askeri terhis etmisti.
Çünkü Osmanli hükümeti Disisleri Bakanligi bir Ermeni'nin elindeydi. Ve bu Disisleri Bakani Balkanlarin böyle bir hazirlik içerisinde olmadigindan yedigi ekmek kadar emin oldugunu söylüyordu. Oysa Dogu Ordusu komutani Abdullah Pasa böyle düsünmüyordu. Trakya'daki birliklerin savasa hazir olmadiklarini söylüyordu. "Düsman ordusunun Çatalca'da durdurmak bile büyük basari olacaktir" diyordu Buna ragmen Osmanli hükümetinden savas karari çikmisti. O sira Baskomutan vekili olan Harbiye Naziri Nazim Pasa Istanbul'da degil, Yemen isyani nedeniyle orada bulunuyordu.
Savasa hazirliksiz ve egitimsiz Osmanli ordulari gerek Balkanlar'da gerekse Trakya'da bozguna ugradi.
Birlikler Trakya'da, Kirklareli bozgununda çözülüp dagitildi. Düsman 1.5 ay sonra ancak Çatalca'da durdurulabildi. Osmanli ordusunun savasi kaybettiginin bir çok sebepleri siralanirken, yabanci savas muhabirleri ve gözlemciler bunu üç kelime ile özetlemislerdir.
Osmanli ordusunun ekmegi, telefonu ve egitimi yoktu. Sonuçta Balkan savasi ile sahane Rumeli elimizden çikip gitti. Olay tarihe Balkan Bozgunu olarak geçti.
Trakya'nin yasadigi ikinci bozgun ve felaket ise 1920'de, Milli mücadele döneminde yasanmistir. Bu kez düsman Bulgarlar degil, Yunanlilardir.
Bu defa Trakyayi Cafer Tayyar komutasindaki Birinci kolordu savunacaktir. Ancak ve tipki Balkan savasinda oldugu gibi Trakya'da seferberlik ilani gecikmistir.
Yedek birlikler henüz toplanmamislardir. Balkan savasindan 8 yil sonra Yunanlilar 20 Temmuz 1920'de Tekirdag'in Marmara Ereglisi kiyilarindan Trakyayi isgale baslamislardir.
Balkan bozgununda oldugu gibi yine birlikler dagilmislar, Cafer Tayyar Kirklareli, Babaeski ve Havsa üçgeninde tek basina, ati ile dolasirken, nereye gidecegini, birliklerini nerede bulacagini arastirirken Edirne'nin Bostanli Köyünde Yunanlilar'a teslim edilmistir. Kaçaklari toplayip düsmana karsi göndermeye çalisan Sube baskanlari bodrumlara kapatilmislardir.
Eski Pinarhisar, Vize ve Saray Kaymakami Sadullah Kologlu'nun saklandigi yeri de düsmana ihbar etmisler, tutuklanmasini saglamislardir.
Böylece Trakya'nin iki yil sürecek Yunan isgali baslamistir. Ta ki Mustafa Kemal Anadolu'da Yunan ordularini yeninceye kadar..
Osmanlilar zamaninda Trakya'da yasanan bu iki bozgun sunu göstermistir ki bir ülke bütünü ile muhtemel bir saldiriya hazir olmalidir. Halk birlik, beraberlik ve dayanisma içerisinde tutulmalidir. Bir ülkenin yollari, saglik hizmetleri, haberlesme sistemleri çalismali, ambarlarinda bugdayi, firinlarinda unu olmalidir. Ve özellikle halkin egitimi tamamlanmalidir. Bulgarlar Balkan savasini egitimleri, okullari sayesinde kazandiklarini, Osmanlinin ise egitimsizlikleri yüzünden kaybettiklerini söylemislerdir. 1920'li yillarda sadece Edirne'de lise vardi.
Cumhuriyeti kuranlar geçmisin bu hatalarini dikkate alarak ülkeyi yeniden yapilandirmislar, milli mücadelede yeni bir ordu kurmuslar, bagimsizligi, özgürlügü, zaferi öyle kazanmislardir.
Tarih ders almak içindir. Tarihi bilmeyenler, tarihten ders almayanlar ayni hatalari bir daha yasarlar. Bir ülkenin iç ve dis düsmanlari gafleti asla gözardi etmezler. Ülkeyi en zayif aninda vururlar. Bu nedenle bir ates çemberi olan ülkemiz her zaman ve her türlü sart altinda uyanik ve hazirlikli tutulmalidir. Çok sükür simdi bundan hiç kuskumuz yoktur.
NOT Yazinin tarihsel güncelligi nedeniyle YENI INAN Gazetesinden alintidir. nazifkaracam@gazetetrakya.com