TOPRAKLARI SARAP YETISTIREN KIRKLARELIINDE "SARABI KÜPTEN KIZI KÖKTEN ALACAKSIN" DERLER

"Tarihin Babasi Bodrumlu Herodotos'a göre Savas Tanrisi Aras'e tapan vahsi Trakyalilari bagcilik ve sarapçilik sanatlari ile tanistiranlar Balikesir topraklaridir.
Bundan 2500 yil önce Balikesirliler ülkeleri ile övünüyorlardi. Balikesir'in dogasi (tabiati) asmadan yana zengindi. "Bütün kirlar baglarla kapliydi. Baglarin sinirlarina erisilemiyordu." Insanlar üzüm yetistiriyor, sarap içiyorlardi. Böylece bir Ince Uygarligi yaratmanin sevincini, gururunu yasiyorlardi. Yillar sonra Trakya da, Trakyalilar da öyle oldu. Kirklareli'nin topraklari sarap yetistirmeye basladi. Insanlar dagi tasi, ovayi bayiri baglik yaptilar. Bag daglari sinirlari asarak, yollara kadar uzandilar. Buraya gelen gezginciler Kirklareli baglarini ormanlara benzettiler. Evliya Çelebi insanlarin bu baglar arasinda kayboldugunu söyledi. Kirklareli zaman içersinde bir BAÄz KASABASI, ÜZÜM SEHRI oldu. Evlerde, saraphanelerde fiçilarin vanalari birden açilsa Babaeski'yi Sarap Selleri götürür dediler. Böylesine de bir söylemde bulundular. Bag Bozumu Ayi olan Eylülde üzüm suyu yüzünden yollar çamur, kirlar senliklerle Büyük Salkimli Üzüm'lere durdu. Böylece Kirklareli'nin nami Italya'ya, Fransa'ya uzandi. Fransizlar Saraplik Üzümleri'ni Kirklareli'nden almaya basladilar. Öyleki zaman geldi Kirklareli'nde bütün evlerin bodrum katlari mese fiçilariyla sarap ve Hardaliye deposu oldu. Fiçilar o kadar büyüktü ki insanlar içini görmek için kisa merdivenler kullaniyorlar, ne kadar sarap oldugunu anlamak için fiçinin içini taban demiri ile ölçüyorlar, hesabi öyle yapiyorlardi.
Eylül ayi geldiginde Kirklareli'nin havasi degisirdi. Üzümler arabalarla evlere, imalathanelere tasinirdi. Köylerden Bag Bozumu Isçileri gelir, geceleri baglarda geçiren Kirklarelililer Testi Kebabi yapar, sarap içip sabahlara kadar eglenirlerdi. Insanlarda bir YASAMA SEVINCI vardi. Çünkü baglar üzüm veriyor, insanlar Sarap içiyor, Sarap Kültürü ile daha kibar, daha centilmen oluyorlardi. Bu yillarda sarap kirlarda topraga gömülmüs büyük küplerlede yillanmaya birakiliyordu. Buna bagli olarak Kirklarelililer "SARABI KÜPTEN KIZI KÖKTEN ALACAKSIN" demeye basladilar. Bu gelenek uzun, up uzun yillar devam etti. Zaman geldi insanlar Bag Bozumu yorgunlugu nedeniyle baglari biraktilar. Baska seylere öncelik vermeye basladilar. Üst üste gelen savaslar, erkeklerin uzun yillar askerlikte kalmalari üzüm, sarap ve bag yetistiren topraklari bakimsiz birakti. Bu durum Kirklareli'nde bagciligin sonunu getirdi.
Sonuç itibariyle Kirklareli bagciligin ölümünü seyretti. Öyleki bag ve bagcilik, sarapçilik ve hardaliyecilik üretimine ait kültürü kurtarmak bile aklina gelmedi simdi Kirklareli eski bagciligi geri getirmeye çalismaktadir. Buna hevesli ve bunda karali bagcilar simdi büyük bir cosku yasamaktadirlar. Bu hareketin öncüleri vardir. Hatice Kunt, Bülent Kunt ailesi Degirmencik (Lefeci) köyünün güneydogusunda Kirklareli'nin tarihindeki örnegine uygun bir çiftlik meydana getirmislerdir. Örnek olacak biçimde bir baglik, meyvelik meydana getirmislerdir. Geçenlerde sair ve yazar Halk Türküleri Sanatçisi Hasan Öztürk ile Hatice-Bülent Kuntlar'a gittik. Dogrusu ya Kunt Ailesi'ni bu iste kararli, heyecanli ve bilinçli gördüm. Bagcilik tarihini, kültürünü ve eski bagciligi Kirklareli'nde tekrar meydana çikarmak için büyük gayret sarfediyorlar. Isterimki bagcilik Kirklareli ekonomisine kazandirilmis olsun. Bu isin öncülerine, bu isin destekçilerine büyük is düsmektedir. Bu vesileyle Kirklareli'nin bagciligini, sarap ve hardaliye imalatini gösteren geride hiçbir müzelik sey kalmamis olmasina üzüldügümü, bu kadar büyük bir ihmal ve gafleti anlamakta güçlük çektigimi söylemek istiyorum. Galiba benim Hatice Kunt'a verdigim 60-70 yillik bir küçük Kirklareli Hardaliye afisinden baska geride kalan hiçbir sey yoktur. Bagcilik, sarapçilik kültüründe, geleneginde bu kadar kopma olur mu? demek oluyormus. Hayret dogrusu.
nazifkaracam@gazetetrakya.com