TOPÇU BABA SENLIKLERI ÜZERINE DÜSÜNCELER

Bu ayin ortalarinda Topçu Baba Senliklerinin II.ncisi yapildi. Aziz dostum Trakya Otocam Sanayi Insan Kaynaklari Müdürü Talat Herhal ile birlikte oradaydik. Birçok defa bu Kültür Senlikleri'ni Kurban Ayini'ni izlemisimdir.
Basladigi gibi degilse de Topçu Baba Kültür Senlikleri giderek kendi tabaninda kaliplasmis gibidir. Yillarin törenlerinde gördügümüz kalabaliklar, kurbanlar, et ve pilav kazanlari, hizmeti paylasanlar, organizasyonu yapanlar, konusmacilar, semah dönenler bir gelenegi tekrar etmektedirler. Tabii "Bir Olalim Iri Olalim Diri Olalim" kültürün temelinden, gelenegin özünden hiç ayrilmis degildir. Bu yil olaya Topçu Baba'yi Anma Kültür ve Sanat Dernegi yöneticileri biraz daha farkli yaklasmaya çalismislardir. Hiç degilse Topçu Baba Kültü'nü (inancini) politize olmaktan kurtarmislardir. Bu nedenle bir tehlike, bir yozlasma önlenmistir.
Topçu Baba bir dervis midir, Evliya midir, bir Akinci Komutani midir yoksa herhangi bir savasta oralarda ölmüs bir kahraman midir? Etrafinda olusan efsane (söylenceler) çoktur. Gerçek olmasa da Alevi-Bektasi kesimi, Amuca Kabilesi onu yaratmistir. Kaldi ki Topçu Baba'nin bulundugu yörede efsanelesmis birçok yatir daha vardir. Hepsini bir araya topladigimizda ortaya çikan sey Samanist ve Islami Inanç'in sentez oldugu LAIK KÜLTÜR'dür. Bu kültür Mustafa Kemal'in CUMHURIYET PROJESI'nde öngördügü, cumhuriyetin yaratmayi hedefledigi LAIK KÜLTÜR'dür. Topçu Baba Kurban Ayinlerinde, kültür ve sanat senliklerinde görülen bu kültürdür. Kadin-Erkek ayni kompartimanda, ayni duygu ve düsünceleri paylasmakta, imecede beraber olabilmektedir. Bu durumu hiç kimse yadirgamiyor. Çünkü herkes biliyor ki Türkler Ortaasya'da Yönetimde HAKAN ile HATUN beraber olmuslardir. Islam'i kabul edinceye kadar da devletin basinda beraber görünmüslerdir. Iste bu gelenek, Bektasi geleneginde, Bektasi kültüründe hâlâ vardir ve Topçu Baba'da da yansiyan budur.
Topçu Baba'yi anma törenlerinde klasiklesen bir gelenegin disina çikma olanagi yok mudur? Topçu Baba'yi Anma Kültür ve Sanat Dernegi yönetiminde Hasan Öztürk, Mustafa Can disinda kimlerin oldugunu bilmiyorum ama bu yilki törenlerde geçmise oranla ayrintilarda biraz farkliliklar, yenilikler dikkati çekmistir. Fakat ben daha baska seyler de yapilabilecegini düsünüyorum. Onu bir sohbetimizde Hasan Öztürk'e de söyledim. Topçu Baba Kültürü adina bir ödül konabilir. Bu kültürün çesitli biçimlerde anlatilmasi tesvik edilebilir. Karanlikta kalmis bilgiler gün isigina çikarilabilir. Trakya'nin Balkanlarin, Rumeli'nin aydinlanmasinda rol oynayan unsurlarin, etkenlerin arasinda Kurban Törenleri'nin beraberinde getirdigi, çevresinde olusturdugu Aydinlatici Kültür öne çikarilabilir. Senliklere katilan binlerce kisinin daha yaygin ve daha disiplinli belgelerle bilgilenmesi, Gelin Canlar Bir Olalim, Iri Olalim, Diri Olalim vurgusu ile Türk'ün yüzyillar boyu ayakta durmasina gönderme yapilabilir. Tabii olayi, konuyu tartismak, sorunu açmak gerekir. Bana göre Topçu Baba Kültürü'nü Bektasi Dedesi folklorist Yazar Vahit Lütfi Salci'nin arastirmalarinda aramak gerekir. Onunla birlikte "Türkler Balkanlari Islam'dan önce Alevilestirdiler" Bektasi yaptilar diyen ve Turgut Özal'a danismanlik yapmis olan Yunanli bilim adami Prof. Dr. Dimitri Kistikis'in yazdiklarina kulak vermek lazimdir. Bu bilim adami Balkanlarin önce Alevilestigini sonra islamlastigini, Fatih'e kadar Osmanli Sultanlarin Alevi olduklarini yazar.
Özetle demek istiyorum ki Topçu Baba Kültürünü, Gelenegini, Kültünü (Inancini) bir zemine oturtmak, bir tarihe baglamak gerekir. Kültürün Cografyasi Trakya ve Balkanlar'dir. Bu nedenle olayi efsaneden gerçege dönüstürmek, masallasmaktan kurtarmak lazimdir. Unutmayalim ki Türk'ün Mistik Düsünce'si her zaman akilci ve gerçekçi olmustur. Mustafa Kemal halkin bu yanini, bu özelligini iyi görmüs ve degerlendirmistir.
nazifkaracam@gazetetrakya.com