Bir gazetede okudum. 1914-1918 yillari arasinda Osmanli Devleti’nin yaptigi ve de yapmak zorunda kaldigi savaslarda 388 bin askerimiz salgin hastaliklardan ölmüstür. Bu arastirmayi Amerikan Utah Üniversitesi ögretim üyelerinden Prof. Dr. Hikmet Özdemir yapmistir. Tespitler hastane kayitlarina dayandirilmistir. Bu sayinin içinde savaslarda kaybolanlar yoktur.
Haberin içinden çikardigim bilgilere göre bu 1914-1918 yillari arasinda en fazla ölüm ve kayiplar Dogu Anadolu’da meydana gelmistir. “Askeri hastane kayitlarina göre 3. Osmanli Ordusu’nda 116 bin, 2. Osmanli Ordusu’nda 67 bin asker olmak üzere toplam 183 bin asker hastaliktan ölmüslerdir. Gazeteci Hasan Cemal’in dedesi Cemal Pasa’nin Birinci Dünya Savasinda basinda bulundugu Suriye cephesindeki 4. Osmanli Ordusu’nda ölen asker sayisi 65 bindir. Arastirmaci profesör bu sayilarin içinde asker kaçaklari arasinda ölenlerin bilinmedigini söylemistir.
Kitap haline gelen ve yayimlanan bu arastirmalarin isiginda sunu söylemek gerekirse arastirmalarda bir noksanlik dikkati çekmistir. Zira 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi (93 Muharebesi) ve 1912-1913 Türk-Bulgar Savaslari’nda hastanelerde binlerce askerimiz ölmüs ve kaybolmustur. Sözgelimi Balkan Savasi’ndan Kolera’dan, Dizanteri’den ölen asker sayisinin onbinlerin üstünde oldugu bilinmektedir. Saniyorum kimin nerede, hangi savasta ve ne sekilde öldügüne iliskin Milli Savunma Bakanligi’nin da bir çalismasi ve yayimlari olmus, ciltler halinde bu kitaplar Halk Kütüphanelerine, Valiliklere gönderilmistir.
Savas kadar ölümlere sebebiyet veren hastaliklar askeri kesimlerde hep olmustur. Bunu, savas yapan her ülke az veya çok yasamistir. Osmanlilar Rumeli’ne geçtiklerinde 1348 yilinda Trakya’da, Balkanlar’da görülen Kiran Hastaligi yani veba hastaligindan ne kadar Osmanli askeri öldügü bilinmemektedir. Oysa yabanci tarihçiler bu salgin yüzünden Trakya’da çift sürecek erkek kalmadigini yazmaktadirlar.
Süphesiz, savasta iyi yasanir diye bir sey yoktur. Bütün savaslarin kosullari agirdir. Ancak geçmis savaslarla bugünkü savaslari mukayese ettigimizde bugünkülerin geçmiste olanlara oranla daha rahat oldugunu söylemek mümkündür. Geçmiste bir orduyu bir yerden bir baska yere nakletmek aylar alirdi. Bugün böyle bir orduyu 24 yada 48 saat içersinde bir yerden bir baska yere götürmek olasidir. Bu nedenle geçmisin savas kosullari içersinde hastaliklar, cephe ve yol yorgunluklari, yeterli gidayi alamamak ve saglik imkanlarindan mahrumiyet gibi ögeler ve nedenler asker kayiplarini daha çok arttiran faktörlerdir. Bugün itibariyle bunlar büyük ölçüde gidirilmislerdir. Simdiki savaslar teknolojik ve elektronik savaslardir. Insanin, askerin görevi bunlari iyi kullanabilmektir. Prof. Hikmet Özdemir yararli bir arastirma yapmistir. Geçmiste neden çok askerin gidip de gelmedigine isik tutmustur.
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol