"Sosyal Güvenlik Reformu çalisanlarin haklarini buduyor"

Kirklareli Serbest Muhasebeciler ve Mali Müsavirler Odasi Baskani Burhan Üstünkol, Sosyal Güvenlik Reformunda yapilan yeni düzenlemelerin, çalisanlarin haklarini budadigini ifade etti. Üstünkol, "SSK ile Bag-Kur emeklileri basta olmak üzere pek çok kesimin kazanilmis haklarina darbe indiriyor" dedi.
Sosyal Güvenlik Reformu Yasasindaki yeni tasari düzenlemeleriyle ilgili bir açiklama yapan Kirklareli Serbest Muhasebeci ve Mali Müsavirler Odasi Baskani Üstünkol, düzenlemelerin birçok kesimi olumsuz etkileyecegini söyledi.
Üstünkol, açiklamasinda, "Bu ay içinde Meclise sevk edilmesi beklenen Sosyal Güvenlik Reformu Yasa Tasarisi, içerdigi düzenlemelerle neredeyse sosyal güvenlik sistemindeki bütün kesimlerin haklarini buduyor. Kirklareli Serbest Muhasebeciler Mali Müsavirler Odasi olarak; Istanbul Serbest Muhasebeci Mali Müsavirler Odamizin bu konu ile ilgili hazirladigi raporu dikkatle inceledigimizde düzenlemelerin hangi kesimleri nasil etkileyecegini net bir sekilde gördük. Buna göre tasari; Sosyal Güvenlik Kurumunun tamamladigi ve sosyal taraflarin görüslerine sundugu Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi taslagi; gazeteciler, cezaevi çalisanlari, sanatçilar, uçus personeli ve posta dagiticilari, SSK ile Bag-Kur emeklileri basta pek çok kesimin kazanilmis haklarina darbe indiriyor. Kamuoyunda daha çok emekli ayliklarinda maaslari kademeli olarak düsürmesiyle gündeme gelen reform bugün Tarim Bakanliginin bir buzagi için ödediginin altinda süt parasi öngörüyor. Sigortalinin evlenen malul çocuklari â?~bakmakla yükümlü olunan kisiler' olmaktan çikariliyor, â?~topluluk sigortasi' kaldirilarak gurbetçi isçiler magdur ediliyor. Reformdan kazançli çikabilecek tek kesim ise emekli ayligi baglanmadan su andaki verilere göre 1.450 YTL olarak hesaplanan temsil tazminati almaya baslayacak olan milletvekilleri.
Yoklukta esitlige güvence taslagin birçok ciddi hata, eksiklik ve yanlislikla dolu oldugu görülmüstür. Reformu sadece sosyal güvenlik açiklarinin azaltilmasi olarak görmek yanlistir.
Maalesef sosyal güvenlik reformunu ilk kabul edildigi gibi, tüm sigortalilarin esit hak ve standartta sosyal güvenceye kavusturulmasi düsüncesinden hizla uzaklasilarak yoklukta esitlikte güvenceye kavusturulmasi öngörülmüstür. Anayasa Mahkemesi'nin iptal karari ve kamuoyundan gelen tepkilerin de dikkate alinarak uygulamaci, akademisyen, sosyal taraflar ve konunun uzmanlarindan olusan daha genis bir kadro ile tasarinin yeniden düzenlenmesi yönünde çagri yapti. Sosyal Güvenlik Reformu, gazetecilerden, emeklilere, bebeklerden Bag-Kurlu esnafa kadar genis yelpazedeki kesimleri söyle etkileyecek
1) Emekli destek primi ödeyerek çalisamayacak 5510 sayili Kanunun 30. maddesinde; 5510 sayili Kanunun yürürlüge girdigi tarihten sonra ilk defa sigortali olan kisilerden yaslilik ayligi baglananlarin sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalismalari kaldiriliyor. Bu düzenleme, kanunun yürürlüge girdigi tarihten sonra ilk defa sigortali olanlarin anayasal haklarinin sinirlandirilmasi ve çalisma haklarinin alinmasi anlamini tasirken sigortasiz çalismayi da tesvik edecek.
2) Evlenen malul çocuklara aylik yok Sigortalilarin evlenen malul çocuklari, 5510 sayili Kanunun 3. maddesinde â?~Bakmakla yükümlü olunan kisi'ler arasindan çikariliyor. Halen, evlenen malul çocuklar hastalik sigortasindan yararlanabiliyor, aylik aliyor. Reformla, evlenen malul kizlarin yetim ayligi kesiliyor,
3) Emekli maaslarina tirpan Emekli ayliklarinda artis yapilirken güncelleme katsayisi dikkate alinmayacagi yönündeki düzenlemede kismen geri adim atildi. Kamuoyunun tepkisi üzerine SGK gelisme hizinin yüzde 25inin ayliklarin artisina yansitilmasini öngördü.
5510 sayili degisiklik önerisi hazirlayan SGK, güncelleme katsayisi ile her yilin Aralik ayina göre TÜIK tarafindan açiklanan en son temel yillki tüketici fiyatlari genel indeksindeki degisim oraninin % 100ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasila gelisme hizinin % 25inin toplamina (1) tam sayisinin ilave edilmesi sonucunda bulunan degeri ifade ettigi belirtilmektedir.
Ancak gelisme hizinin sadece yüzde 25inin, emekli ayligi anisinda dikkate alinacagina iliskin degisiklik yetersizdir. Mutlaka, gelisme hizinin tamaminin emekli ayligi artisinda dikkate alinmasi gerekir.
4) â?~Topluluk Sigortasi' kaldiriliyor, â?~gurbetçiye' emeklilik yok Mevcut uygulamada, Sosyal Güvenlik Sözlesmesi akdedilmemis ülkelerde Türk isverenler tarafindan istihdam edilen Türk isçilerinin sosyal güvenliklerinin saglanmasi amaciyla; Topluluk Sigortasi uygulaniyor. Böylece, yurtdisinda çalisan gurbetçi isçiler emeklilik hakkina kavusabiliyor. Ancak, 5510 sayili kanunda yapilmasi öngörülen degisiklikle bu uygulamadan vazgeçiliyor. Buna göre, Türk isçileri hakkinda emeklilik primi olan uzun vadeli sigorta kolu primleri alinmayacak, sadece kisa vadeli sigorta kollari ile genel saglik sigortasi hükümleri uygulanacak. Halen yurtdisinda Türk isverenlerin 60 bin civarinda Türk isçi çalistirdigi dikkate alindiginda, bu isçilerden ortalama 1.000 YTL üzerinden prim alindigi varsayildiginda Sosyal Güvenlik Kurumu'nun gelir kaybi, aylik 20 milyon YTL ve yillik 240 milyon YTL civarinda olacak.
5) Bebege buzagininkinden az süt parasi Sigortali kadina veya sigortali olmayan karisinin dogum yapmasi nedeniyle sigortali erkege dogumdan sonraki alti ay süresince her ay, dogum tarihinde geçerli olan asgari ücretin üçle onda biri (Halen 58,50.-YTL) tutarinda emzirme ödenegi verilecegi öngörülüyor. Bu tutar 5510 sayili kanunun ilk halinde, 6 ay boyunca her ay için asgari ücretin üçte biri idi.
Oysa, Tarim Bakanligi ise dogum yapan inegin sahibine 80 ile 140 YTL arasinda yardim yapiyor ve yardim her yil artiriliyor.
6) Is göremezlik ödenegi düsürülüyor; isçinin kaybi yüzde 10 Bugüne kadar sigortalilarin is kazasi, meslek hastaligi, hastalik ve sigortali kadinin dogum yapmasi halinde günlük kazancinin üçte ikisi olarak verilen tutar, sigortalilar aleyhine degistirilerek is kazasi, meslek hastaligi, hastalik ve sigortali kadinin analigi halinde verilecek geçici is göremezlik ödenegi, günlük kazancinin beste üçü olarak degistiriliyor. Bu sigortalilarin haklarinda önemli bir kayip anlamina geliyor.
Örnegin; ortalama günlük kazanci 50. YTL olan bir sigortalinin is kazasi sonucunda 20 gün istirahat almasi halinde geçici is göremezlik ödenegi olarak 666.66 YTL yerine, 600 YTL geçici is göremezlik ödenegi verilecek, örnekteki sigortalinin kaybi %10 (66,66 YTL) olacak.
7) Bag-Kur'lu emeklilerin destek primi artiriliyor Belirlenecek aylik prime esas kazanç alt sinirinin; 1) 55 yas ve altinda olan sigortalilar için % 16si, 2) 56 yas ve üzerinde olan sigortalilar için %I4'ü, oranlarinda sosyal güvenlik destek primi kesintisi öngörülüyor. Bag-Kurdan emekli olanlardan ya hiç destek primi alinmamasi ya da ayligin yüzde 10unu asmamasi gerekir.
8) Gazeteciler, uçus personeli gibi kesimlere yipranma payi zammi kaldiriliyor Sosyal Güvenlik Kurumu tarafindan hazirlanan taslaga göre, basin ve gazetecilik is yerlerinde is ve basin kanununa göre çalisanlar, hava yollari uçus personeli, lokomotif makinistleri, infaz koruma memurlari, posta dagiticilari, TRTde haber hizmetinde çalisanlar, Devlet Tiyatrosu sanatkarlari, Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasinin sef ve üyelerinin yararlandigi â?~yipranma payi = fiili hizmet süresi zammi' kaldiriliyor. Bu zam, sayilan meslek çalisanlarinin 360 günlük hizmetlerine arti 90 günlük fiili hizmet süresi zammi olarak ekleniyor ve emeklilik hesabinda her yil için 90 günlük süre düsülüyordu. Böylece, bu meslek mensuplari örnegin 25 yilda emekli olacakken, 20 yilda emeklilige hak kazanabiliyordu.
Yeni taslakta Fiili Hizmet Zammindan yararlananlar TSK subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaslar, emniyet görevlileri, MIT mensuplari, itfaiyeciler, dalgiçlar, cam, civa, çimento, kok, alüminyum, demir-çelik, döküm, asit fabrikalari gibi isyerlerindeki riskli islerde çalisanlar için 60-90 günle; yeralti islerinde çalisanlar için ise 180 günle sinirlandirildi.
9) Milletvekillerine temsil kiyagi 5510 sayili Kanunun 43. maddesi uyarinca; TBMM üyeligi sona eren milletvekillerinden, emeklilik için gerekli sartlari tasimadigi için aylik baglanamayanlara, sigortali bir iste çalismadiklari veya aylik baglanmadigi takdirde 30.000 memur maas katsayisi (0,04835) üzerinden 1.450,50 YTL â?~temsil taziitinati' ödenecek. Reform tasarisinda ayrica;
- Anayasa Mahkemesinin kararina (21.03.2007 tarihli ve 26469 Sayili Resmi Gazete) aykiri olarak is kazasi ve meslek hastaligi durumunda sigortalinin isverenden isteyebilecekleri imarlarla sinirli olmak üzere hükmü getiriliyor. Bu bölüm, uygulamada sigortalinin aleyhine sonuçlar doguruyor.
- Yaslilik sigortasindan saglanan haklar kisitlanirken yararlanma sartlari agirlastiriliyor.
- Aylik baglama orani düsürülürken tavan uygulamasi getiriliyor. Tasarida, Aylik baglama orani, sigortalinin malûllük, yaslilik ve ölüm sigortalarina tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayisinin her 360 günü için 2015 yili sonunu kadar %2,5; 2016 yili basindan itibaren ise %2 olarak uygulanir. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantili olarak dikkate alinir. Ancak aylik baglama orani % 9Oi geçemez deniliyor" ifadelerine yer verdi.