Kirklareli'nde Kirkbir otu (Hidirellez) kutlamalari hava muhalefetine yenik düstü. Aksam saatlerine dogru çikan rüzgar yerini yagmura birakinca kutlamalar kisa sürdü.
Hidirellez, yöremizde bilinen adi ile Kirkbir otu gelenegi bu yil hava muhalefetine yenik düstü. 5-6 Mayis tarihleri arasinda gerçeklestirilen Kirkbir otu, 5 Mayis aksami yakilacak ateslerle canlandirilacakti ancak yagan yagmur vatandaslari alanlarda toplanmaktan alikoydu. Hir yil Çamlik mevkii, Istasyon alti Festival Alani, Balaban baba mevkii, Karahidir Korusu ve Waldorf Çamligi gibi yesilin yogun oldugu alanlarda toplanan vatandaslar bir festival havasinda bir yandan piknik yapip eglenirken bir yandan gelenegi canlandiriyordu. Bu yil ise yine her zamanki gibi mesire alanlarinda toplanan vatandaslar bulutlu baslayan günde yagmurla evlerinin yolunu tuttu. Çamlik mevkiinde piknik havasinda gerçeklestirilen etkinliklerde yine en çok eglenen çocuklar oldu. Kirkbir otu nedeniyle seyyar saticilarinda yogunlastigi Çamlik mevkiinde çocuklar pamuk seker ve Osmanli macunu gibi tatlarin pesinde adeta kosarken yetiskinler daha çok çay içerek ve çekirdek yiyerek, acikanlar ise getirdikleri çesitli yiyeceklerle karinlarini doyurarak havanin kararmasini bekledi. Aksam saatlerine dogru ise bulutlu hava rüzgârla birlikte yerini yagmura birakinca Kirkbir otu kutlamalari da yarim kaldi. Yinede vatandaslar olabildigince eglenmeye çalisti.
Kirkbir otu (Hidirellez) gelenegi
Yurt genelinde bilinen adi Hidirellez, Trakya'daki adi ile Kirkbir otu gelenegi 5-6 Mayista baslayan, gecesinde de ates yakilarak üstünden atlanilan bahar karsilama törenidir. Kirkbir otu geleneginde kirlardan veya etraftan toplanan 41 çesit yesil ot küçük bir buket yapilir ve evlerin giris kapilarina asilir. Bunun buket asilan evi 1 yil boyunca kötülüklerden koruyacagina inanilir. Ates yakilip üzerinden atlamanin sebebi ise, bunun saglik getirecegine inanilmasidir.
Kutlama mekâni
Kirkbir otu kutlamalari genel olarak yesillik, agaçlik alanlarda, su kenarlarinda, bir türbe ya da yatirin yaninda yapilmaktadir. Gelenegi Hidirillez olarak yasatanlar toplandiklari alanlara "Hidirlik" ta demektedir. Baharin taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu cigeri yeme adeti de vardir. Baharin ilk kuzusu yenildigi zaman saglik ve sifa bulunacagina inanilir. Bugünde kirlardan çiçek veya ot toplayip onlari kaynattiktan sonra suyu içilirse bütün hastaliklara iyi gelecegine, bu su ile kirk gün yikanilirsa gençlesip güzellesilecegine inanilir.
Yazarimiz Demiraco'nun kaleminden Hidirellez
Zaman ilerledikçe geçmise olan özlem, yasatilan geleneklerde meydana gelen degisim, geleneklerin eski önemini yitirmesi gibi nedenler etkisini en çok geçmisi iyi bilenlerde, bizzat yasayanlarda yani büyüklerimizde gösteriyor. "Nerede o eski bayramlar" misali "Eski Hidirellez Sefalari Bitti" diyen Yazar Selahattin Demiraco da, 2011 yilinda yazdigi bir yazisinda eski Hidirellezleri söyle anlatiyor;"Yayla Mahallesi'nden 38 yasinda bir ögrencimle Hidirellez günlerini konustuk. Güzel bir Hidirellez Kakava Åziirim Yitik Aksamlar kitabimda vardir. 5 Mayis aksamüstü kadinlar sokakta eskilikleri yakarlardi. Mahalleli atesten atlardi. Eski hasirlarini yakan çoktu. Su dolu çömlegin içine kizlar, kadinlar dügme, toka, para vs. atarlardi. Çömlek gül agacinin dibine tülbentle baglanip konurdu. 5 Mayis gecesi gülün altindaki topraga ev, araba, okul resmi çizebilirsin. Ev isteyen ev, araba isteyen araba, sinavi kazanmak isteyen okul resmini topraga çizerdi. Sabah olunca bir komsunun bahçesinde komsu kadinlar toplanirdi. Bekar kizin basinda çömlek açilirdi. Çömlek bekar kizin kucagina birakilirdi. Bekar kiz sulu çömlekten çekilisleri yapmaya baslardi. Manici kadin da maniler okurdu. Sonuçta çömlek kirilirdi. Alti Mayis sabahi karinca yuvasindan toprak alanlar olurdu. Toprak para cüzdaninin içine konurdu. Dere Sabahlari Güzel Olurdu. Dere sabahinda çimenlerde yuvarlananlar olurdu. Bunun bir roman agirlikli gelenek oldugu da söyleniyor…
…Kirmizi pul biber sofrada olurdu. Balkan yemeklerini çok severim. Büryan (etli pilav), Revani, Baklava, Kol Böregi, ispanakli, kiymali, kabakli, pirasali börekler.. Mahalle firininda pisen oglaklar... Åzeytandere, Büyükdere Kovanlik mevkii, Asilbeyli Deresi Hidirellez günü dolup tasardi.6 Mayis Pazar gününe genelde rastlamazdi. Pazar günü derede her agacin altinda aileler piknik yapardilar. Mahalle gençleri nevaleyi alip bir kösede yemegini yerdi. Sevdalilar yarini görmek için uzun turlara çikardi. Genelde yalinayaktik. Dereye girenler de olurdu. Salincaklar kurulup, yakan top oynanirdi. Kizlar ip atlardi. Babalar arada bir tek raki yapardi. Gençler biraya, saraba talim ederdi. Pek olay çikmazdi. Derenin kumu satildi. Dere kurudu.
Eski Hidirellez sefalari bitti. Davullar çalmiyor artik. Otantik bir sey kalmadi."
Nazif Karaçam'in kaleminden Hidirellez
Önadim Gazetesi basyazari Nazif Karaçam, 2006 yilinda kaleme aldigi yazisinda Hidirellezi söyle anlatiyor;
"Islam Mitolojisine göre Hizir ile Ilyas 6 Mayista bir su kenarinda bulusarak hayatin devamina ve sonsuzluguna karar vermislerdir. Hizir Ilyas'in su kenarinda bulusmasi hayatin devam ettigi ve edecegi anlamina gelmektedir.Binlerce yildan beri bu bulusma devam etmekte, Ilkbaharla birlikte doganin uyanisi, doganin canlanmasi senliklerle kutlanmaktadir. Bu olaya Hidirellez denmektedir. Eskiden bu senliklerin yapildigi yere Hidirlik denirdi. Åzimdi Kirklareli'nin bir mahallesi olan Karahidir eskiden Kirklareli halkinin Hidirellez'i kutladigi yerdi. Ancak bir baska rivayete göre Karahidir, Rumeli savaslarinda kahramanlik göstermis birisidir.
Hidirellez Türk halkinin, bir çesit Doga Bayrami'dir. Bu bayram Türk dünyasinda yaygin, bazi Müslüman ülkelerde ise sinirli olarak kutlanmaktadir. Bazi yerlerde ve bazi kesimlerce de temelde bir ayrilik olmamakla beraber farkli kutlandigi bilinmektedir. Sözgelimi Alevi - Bektasi köylerde bu farklilik dikkati çekecek sekildedir. Tekkelerin açik oldugu zamanlarda halk buralara gider, tekkenin çevresinde iki -üç gün süren Hidirellez senlikleri yapardi. Bu senlikler için özel hazirliklar gerçeklestirilirdi. Mesela Hidirellez'den bir gün önce bu hazirliklar baslar, Bahar Töreni için geleneksel hale gelmis olan kurallar, töreler, adetler uygulanir, oglaklar kesilir, yumurtalar rafadan yapilir, salincaklar kurulur, yeni giysiler giyilip eglence yerlerine gidilirdi. Kirklareli'nde çok eskilerde Incidere, sonralari Asilbeyli ve Åzeytandere kiyilari halkin Hidirellez için gittigi yerlerdi. Hatta buralara aksamdan gidenler, çadirini kuranlar, geceyi orada geçirenler olurdu. "Dere Olayi" Kirklareli'nde büyük bir sevinç ve hareketlilik nedeni idi. Lüleburgazlilar Hidirellez'i Türkgeldi Çiftliginin Ergene kiyisinda, Pinarhisarlilar Tozakli Deresi boyunda kutlarlardi. Åzehihirden Åzeytandere'ye gidisler merasimle ve konvoy halinde olurdu. Bu isi de Romanlar'dan Çeribasi idare ederdi. Hidirellez sabahlari özel banyo yapmak, sudan geçmek, aksamdan bir gülfidani dibine konmus Niyet Küpü'nden niyet çekmek adetti. Åzimdi bunlarin ne kadari yapiliyor bilmiyorum. Ancak Kirklareli ve Edirne'de Hidirellez Kakava olmustur. Hasta esimin bakicisi Mefaharet Gürsoy, Kirklareli'nde oturan Yoguntas kökenli bir hanimdir. Onun anlattigina göre Hidirellez günü Yoguntas (Polos), Kayali (Bedre), Çesmeköy, Çayirli köylüleri Karahamza Korusu'na gitmektedirler. Burada büyük bir kalabalik olusturan köy ve köylüler yanlarinda götürdükleri aslari yemekte, doyasiya eglenmekte, doganin kucaginda Yasama Sevinci'ni sergilemektedirler. Hidirellez'in yüzyillardan beri bir Tabiat Bayrami olarak kutlandigini bilmeseler bile bunun yesillikler içinde, akarsu boylarinda kutlandigini bilmektedirler. Köylülerin bu toplu eglencelerinde cinsiyet ayirimi asla söz konusu degildir. Osmanlilar için Hidirellez resmi bir bayram gibiydi. Hidirellez'de Padisahlar af çikarirlar, fakir fukaraya bahsis verirler, sairler Hidirellez için yazdiklari siirleri okurlardi. Padisahlar ayni seyi Nev'ruz (Mart Dokuzu) kutlamalarinda da yaparlardi. Hidirellez'in en önemli simgeleri Niyet Küpü, Hidirellez Atesi, yesillik ve akarsudur. Eglenceler bunlara göre ve bunlarin etrafinda yapilmis olurdu. Hidirellez ayni zamanda Is Anlasmalari'nin basi ve sonu kabul edilirdi. Hidirellez'e kadar bazi seylerin ekilmis olmasi önem kazanirdi. Çobanlar, çiraklar, sigirtmaçlar anlasmalarini uzatir veya bitirirlerdi. Türkler Hidirellez'i Orta Asya'dan beri kutlamakta, dogada hayat olduguna inanarak onu senliklerle kutsamislardir. Aslinda Asya, Ortadogu, Anadolu ve Balkanlar'da Hidirellez degisik isimler altinda yasatilmaktadir. Romalilar da Hidirellez Çiçek Bayrami anlamina gelen senliklerle kutlanirdi. Bulgaristan'da Hayvanlar Günü adiyla yasanmaktadir. Hiristiyanlar'in Karnaval'i karsisinda Hidirellez Asya'da, Kafkasya'da, Anadolu ve Balkanlar'da yasayan halklar için Bahar Karnavali'dir. Yaz'in ilk günüdür. Doganin insanlara güldügü, doganin dogdugu zamandir. Fakat ne diyelim, geleneklerde biraz tarih, biraz masal vardir. Hidirellez de öyledir."
dilekler ne zaman yazılıp ne zaman denize atılıp