Onlar Hep Böyle Yasadilar

Osmanli Devleti kendine özgü yapisi ve özelligi olan bir devletti. Fetih (savas) yapmak hem bir araç, hem bir amaç ve hem de bir ihtiyaçti. 1500 yillarin ortalarina dogru imparatorluk haline geldiginde toprak büyüklügü on kilometrekareyi, nüfusu 60 milyonu bulmustu. Ancak 618 yil sonra (1918) de dagildiginda içinden 30'un üstünde devlet çikmistir. Yalniz onun yapisi içinde yapilanlardan Kürtler ve Ermeniler devlet olamamislardir.
Bu konuya "Padisah Anlari"ni okurken deginmek aklima geldi. Daha dogrusu yazma ihtiyacini duydum. Zira Osmanli anlatilacak, taninacak ve üzerinde durup düsünülecek insandir. Onu en iyi taniyan Anadolu halki olmustur. Anadolu Halk Ozanlari, Pir Sultan Abdal, sair Nesimi ve digerleri onu en iyi taniyanlardandir. Tuna Valisi Mithat Pasa 1876 da Osmanli'yi Anayasa yolu ile moderinize etmeye kalkistiginda, Padisahin elindeki bir takim yetkileri halkin temsilcilerine vermeye gittiginde Halife Sultan su imkanlara sahipti. Padisahin "1200 kadini, 350 ahçi ve yamagi, 400 seyisi (at ve ahir bakicisi), 400 kürekçi ve kayikçisi 400 mizika eri ve subay, 200 kusbaz ve canbaz (kus bakicisi), 2000 bin hademe (hizmetçi), 300'ün üstünde katip, tesrifatçi, saray bakicisi" vardi. Hatta bazi zamanlarda Padisahin haremindeki kadinlari Istanbul'daki saraylarin almayip, bir kismini disarida biraktiklari, denize attiklari söylencesi vardir. Örnegin, Padisah Avci Mehmet'in sarayinda 400'e yakin seçme Çerkez kizi bulundugunu bir yerde yillar önce okumustum.
Herkes biliyor ve tarih yaziyor ki Osmanli Devleti, devleti kuran Osman Bey'den gelenlerin, Osmanogullari'nin Devleti idi. Bir Sülale Devletiydi. Mustafa Kemal bu devleti Halkin Devleti yapmistir. Padisahlaga, halifelige son vermistir. Fakat kendisi ne Padisah ne de Halife olmustur. "Padisah ol, Halife ol" diyenlere siddetle karsi çikmis, onlarin tekliflerini elinin tersiyle geri çevirmistir. Padisahlaga, Halifelege özenenlerin Mustafa Kemal'e düsmanliklari bundandir. Oysa devleti padisahin ve sarayin elinden alip halka vermesine sevinmeleri gerekir.
Yeri geldikçe yaziyoruz ve göndermeler yapiyoruz. Yeni Türkiye'yi ve Atatürk'ü anlamak için Osmanli'yi, Osmanli Devleti'nin yapisini iyi bilmek lazimdir. Bu baglamda ayni zamanda sunu söylemek lazimdir ki Osmanli'da mülkün sahibi padisah idi. Insanlar padisahin kullari sayilirlardi. Padisah ülkenin herhangi bir yerini "Arpalik" adi altinda yakinlarina, taktir ettiklerine verebiliyordu.. Sözgelimi Kanuni Sultan Süleyman Viyana Seferi'nden dönüsünde Mimar Sinan'i imparatorlugun Bas Kalfasi yani en yüksek mimar mühendis olarak ilan etmis, Vize'yi ona Arpalik olarak vermistir. Kizilcikdere Korusu ise Padisahin kendisine aitti. Bundan dolayi halk buraya Beylik Koru der.
Padisah Halifenin ve onun çevresindeki bir avuç insanin sahibi oldugu, paylastiklari devlet Halkin Devleti olabilir mi? Bir devletin halkin devleti olabilmesi için yönetime dahil olmasi, kendi seçtigi insanlar tarafindan yönetilmesi lazimdir. Böyle bir yönetimi Türk tarihinde ilk gerçeklestiren, halki devletin içine koyan, devleti halka ait yapan, halkin seçme ve seçilme hakkini taniyan Atatürk olmustur. Bu nedenle Atatürk bir Devlet Kurucusu'dur Bir baska anlamda TÜRK'ü Devlet ve ülke sahibi yapandir. Bir halkin vatan ve devlet sahibi olmasi, onun varlik nedenidir. Atatürk bunu yapmistir. Buna ragmen Atatürk'e düsman insanlarin görülmesi anlasilir sey degildir. Bu da Atatürk'ün bir sansizligi olsa gerektir. Öyle anlasiliyor ki Atatürk'ü anlamak için daha on yillar, yüzyillar gerekecek, daha fazla egitim almamiz lazim olacaktir.
nazifkaracm@gazetetrakya.com