MILLI MÜCADELEYE DESTEK VEREN DIN ADAMLARI

Milli mücadele Mustafa Kemal önderliginde düsmanlara karsi bir Halk Hareketi'dir. Vatanin elden gidecegi anlasildiktan sonra halkin her kesimi elini tasin altina koymus, mücadelenin önderlerine destek vermistir. Tabii bu Halk Hareketi yada siyasi edebiyattaki, tarihteki adi ile ATATÜRK IHTILALI veya ANADOLU IHTILALI baglaminda ulusal güçleri bir araya getirmek kolay olmamistir. Bir Yerel Kongreler süreci yasanmistir. Yeni bir ordunun kurulmasi çalismalari, silah tedariki, halkin gönüllü katkilarinin saglanmasi gibi bir zaman yasanmistir.
Özellikle Din Adamlari'nin milli mücadeleye destek vermeleri önem tasimistir. Destek verenler Milli Mücadele Tarihi'nde "MILLI MÜCADELENIN MANEVI MIMARLARI" adiyla anilirlarken, karsi çikanlar, Halife Padisah ve Halife Ordusu saflarinda yer almakla tarihe geçmislerdir. Ancak sunu hemen söyleyeyim ki milli mücadele, Kurtulus Savasi dua ile, din adamlari ile kazanilmis degildir. Bu savas akilla, deha ile, strateji, taktik, diplomasi, halkin gücü, yeni kurulan Silahli Kuvvetlerin Baskomutan Gazi Mustafa Kemal Komutasinda gösterdigi savas kabiliyetiyle kazanilmistir.
Konuya dönersek Milli Mücadelenin Manevi Mimarlari, isimli isimsiz olanlari, tarih yaratmada ortak olmuslardir. Bunlarin bazilarini Atatürk "Büyük Nutku"nda yeri geldikçe anmistir. Mesela Karacabey Müftüsü Mustafa Fehmi Gerçeker, Nazilli dogumlu Haci Süleyman Efendi, Ankara müftüsü Rifat Börekçi hemen ismini söyleyebilecegim milli mücadelenin din adamlaridir.
Ancak Diyanet Baskanligi ve Türkiye Diyanet Vakfi milli mücadeleye katilmis imam ve hocalarini anlatan kitaplar yayimlamislardir. Bunun disinda Atatürk'ün Telgrafçisi aziz dostum rahmetli Sadi Borak da Atatürk'ün Mefküre (Ülkü) Arkadasimiz" dedigi "Haci Süleyman Efendi" adini tasiyan bir kitap yayimlamistir. Ve bu kitabi 1976 yilinda bana imzalayip vermistir.
Ankara Müftüsü Rifat Börekçi, Karacabey Müftüsü Mustafa Fehmi Gerçeker Atatürk'e çok yakin olmuslardir. Mustafa Fehmi Gerçeker milli mücadelenin daha baslarinda Ankara'ya, Mustafa Kemal'in yanina gitmis, daha sonra da Ankara Hükümetinde Evkaf ve Seriye Bakani olmustur.
Yillar sonra Atatürkçü Din Adami yazar Ercümend Demirer sayesinde oglu Diyanet ve Anayasa Mahkemesi Üyesi Tevfik Gerçeker'i giyaben tanidim ve mektuplastim. Bana babasinin Ankara'nin ilk günlerinde ve Mustafa Kemal ile yaptigi görüsmelere iliskin tuttugu günlük notlarindan fotokopiler gönderdi. Mustafa Fehmi Gerçeker'in günlüklerini okudugum zaman anliyorum ki bütün umutlar Mustafa Kemal'in yapacaklarina baglanmistir. Saniyorum Mustafa Fehmi Gerçeker'in anilari torunu TRT program yapimcisi ve spiker Mustafa Gerçeker tarafindan kitaplastirilmis bulunmaktadir. Ercümend Demirer bir mektubunda bu konuda bir bilgi vermistir.
Milli Mücadelenin asker, sivil, aydin, bürokrat ve din adamlarina genel olarak baktigimda görüyorum ki Mustafa Kemal'e yakin olanlar kahraman, ve yurt sever insanlardir. Vatani önlerine koyarak yola çikmislar, davadan ayrilmamislardir. Tabii milli mücadele kadrolari için birinci derecede vatanin kurtarilmasi söz konusuydu.
Mustafa Kemal'in vatan kurtulduktan sonra yapacaklarini elbetteki bilmiyorlardi. Nitekim is cumhuriyetin ilanina, Halife Sultanin saltanatinin sonuna gelindiginde Atatürk'ün silah arkadaslari gibi bir takim din adamlari da Mustafa Kemal'i terk etmislerdir. Çünkü onlar cumhuriyeti düsünmüyorlar, Halife Padisah ile yola devami düsünüyorlardi.
Bu olmayinca da Mustafa Kemal'e darilanlar, küsenler, küsüp ayrilanlar, ülke disina gidenler olmustur. Sair Mehmet Akif, roman yazari Prof. Halide Edip ve esi Dr. Adnan Adivar bunlardandi. Tabii Halif ve Din Kültürü ile yetismis, Padisah için hergün üç defa "Çok Yasa Padisahim" demis, padisahin nimetlerinden yararlanmis insanlarin laik cumhuriyeti ve devrimleri kabul etmeleri, destek vermeleri beklenemezdi. Bundan dolayi Mustafa Kemal'in devrimi yüretecek, Ismet Pasa ve birkaç devlet adamindan, yazar ve çizerden baska kadrosu yoktur.
nazifkaracam@gazetetrakya.com