Merhaba Kirklareli

Koyun Besiciligi - 1
Yurdumuzda bazi koyun irklari bazi bölgelerde yilin bütün mevsimlerinde kizginlik göstermelerine ragmen yerlpköyunlarimiz genel olarak ilkbaharda ve sonbaharda olmak üzere yilda 2 kez kizginlik gösterirler. Ancak sonbahar kizginligi ilkbahar kizginligindan daha etkindir. Zaten iklim, bakim ve besleme sartlari da dikkate alinarak koç katimi genellikle sonbaharda yapilarak kuzularin ilkbaharda dogmalari tercih edilmektedir. Koyunlar ilk sifata 1.5 yasinda verilirler. Sifat mevsimi bölgesel farkliliklara göre degismekle beraber genellikle ekim-kasim aylaridir. Sifat tabi asim veya suni tohumlama yolu ile olur. Tabi asimda koçlar serbest asim yapiyorlarsa sürüde 30-35 bas koyun için 1 bas koç bulundurulur. Elde asim yaptin diyorsa 50-60 bas koyun için 1 bas koç yeterlidir. Suni tohumlama yapiliyorsa günlük alinan 1 doz sperma 4-5 bas koyun için yeterlidir ki buna göre sürüdeki 150-200 bas koyun için bir bas koç kafi gelir. Elde sifat veya suni tohumlama yaptiriliyorsa kizginliga gelen koyunlar iyi seçilmeli ve sifat tarihi kaydedilmelidir. Koçlar günde 2'den fazla koyuna asim yaptirilmamalidir.
Koyunlarda kizginlik 24-36 saat sürer. Kizginlik sabah saatlerinde fazladir. Öglen saatlerinde azalir, aksam saatlerinde ise çok zayif olur. Bu nedenle asim sabah saatlerinde yaptirilmalidir. Gebe kalmayan koyunlar 17-18 gün sonra yeniden kizginlik gösterirler ve yeniden koça verilmelidirler. Koç katimi 4-6 hafta arasinda olmalidir. Bu süre ne kadar kisaltilirsa dogacak kuzularin yas farklari o kadar azalir, kuzularin büyüklükleri birbirine yakin olur, beslenme güçlükleri azalir ve isçilik en aza iner. Koyunlarda gebelik orani irklara göre degismekle beraber genel olarak yüksektir ve % 80-90 civarindadir. Kültür irki koyunlarda ikizlik orani yüksek olmasina karsin yerli irk koyunlarimizda ikizlik orani % 10-15 kadardir. Döl verimini artirmak için iki yil üst üste döl tutmayan koyunlar damizlikta kullanilmamalidir.
Koyun Besiciligi - 2
Gebelik Dönemi Koyunlarda gebelik süresi 148-152 gün olup, ortalama 5 ay kabul edilir. Gebelik süresince ve özellikle gebeligin 4. - 5. aylarinda koyunlara iyi kaliteli kuru ot, kuru yonca ve saman gibi kaba yemlerle iyi kaliteli kesif yem verilmelidir. Gebelik döneminde hayvanlari nakletmek, alti islak ve üstü akan agillarda barindirmak, donmus, küflü ve bozulmus gidalarla beslemek, yeterli yem vermemek, çok soguk su içirmek, vurma, çarpma gibi kazalara ugratmak ve bazi hastaliklar yavru atmalar sebep olur.
Dogum ve Sonrasi Dogum yapacak koyunlar ayri dogum bölmelerine alinmalidirlar. Dogum bölmeleri sicak, aydinlik, genis, temiz ve kuru olmali, hava cereyani olmamalidir. Koyunlar dogumu çok kolay yaparlar. Dogum sancilari basladiktan sonra 1 -2 saat içinde dogum olur. Dogum basladiginda kuzunun önce ön ayaklari, sonra basi daha sonrada bütün vücudu çikar. Koyunlarda doguma müdahale ancak yavrunun ayaginin katlanmasi, basin karin bosluguna düsmesi gibi anormal durumlarda yapilir. Dogumdan sonra analar kuzularini yalayarak kuruturlar. Ancak yavrusunu almayan koyunlarin kuzularinin agiz ve burunlari temizlenerek ve üzerlerine bir miktar tuz serpilerek analari tarafindan yalanmalari saglanmalidir. Buna ragmen analari kuzulari ile ilgilenmiyorsa kuzular iyice silinerek kurutulmalidirlar. Doguran koyunlarin yavru zarlari denilen esleri 1-2 saat içinde atilir. Atilan bu esler hemen gömülmelidir. Zira koyunlarda diger hayvanlar gibi eslerini yiyebilirler. Doguran koyunlara 2-3 gün yem çorbalari, kepek çorbalari veya yumusak kuru otlar verilmelidir. Dogumdan sonra kuzular analarindan süt emmeye alistirilmalidirlar. Anasi sütsüz veya ölmüs olan kuzular, kuzusu ölmüs veya fazla sütlü koyunlara emistirilerek onlara alistirilmalidirlar. Dogan bütün kuzulara mutlaka agiz sütü içirilmelidir. Kuzularin önlerine 6-7 günlük olduktan sonra iyi kaliteli kuru yonca ve kuzu yemi konularak yemeye de alistirilmalidirlar. Kuzular 80-90 gün süreyle analarini emerler.
devami yarin...
haticekunt@gazetetrakya.com