Mantar zehirlenmelerine dikkat!

Halk Sağlığı Müdürü Uzm. Dr. Nihat Kutluay mantar zehirlenmeleri ile ilgili olarak bilgilendirici bir basın açıklamasını kamuoyu ile paylaştı. Kutluay açıklamasında şunları kaydetti; “Mantar zehirlenmesi, doğal alanlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan şapkalı mantarların taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir         zehirlenmedir. Mantar zehirlenmeleri, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol olduğu mevsimlerde görülür. Ülkemizde doğal alanlarda yetişen zehirli mantarların da bulunduğu unutulmamalıdır. Mantar zehirlenmesinin belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir. Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar türlerinin yenmesini müteakiben de 6 saat sonra ortaya çıkabilir.

Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine sebep olan mantarların yenmesi durumunda sersemlik, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı ve kusma ile terleme görülebilir.
Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri ise bulantı, kusma, ishal, ateş, nabız artışı, karın ağrısı ile daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir.
sonuçta koma ve ölüm de söz konusu olabilmektedir..
Doğada yetişen on binlerce mantar türü bulunmaktadır. Mantarların zehirli olup olmadıklarını şekline, rengine…vb. bakarak anlamak mümkün değildir.
Mantar zehirlenmesinde hastanın mantar yeme hikâyesi ile zehirlenme bulguları birlikte değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilmeye çalışılır. Yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesi de zehirlenmenin teşhisinde yardımcı olmaktadır.
Ancak, bu konuda yapılacak en doğru hareket, mantar yiyen bir kişide yukarıda verilen belirtilerin görülmesi hâlinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasıdır.
Mantar zehirlenmesinin Tedavisi konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezinden bilgi alınabilir. Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak meydana gelen zehirlenme bulgularına yöneliktir. Ancak, mantar zehirlenmelerinin tedavisine yardımcı olması bakımından, Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nden (UZEM - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) temin edilecek bir antidot (panzehir) bulunmaktadır.
Mantar zehirlenmelerinden önemli bir kısmı esasında çok basit önlemlerle engellenebilecek niteliktedir. Bu çerçevede, zehirlenmenin engellenmesindeki tek çare doğal alanlarda yetişen mantarların kesinlikle yenmemesi; Mantar yenecekse mutlaka kültür mantarları tercih edilmeli ve bol su ile iyice yıkanarak pişirdikten sonra tüketilmelidir. Satın alacağınız mantarın ambalajlı olmasına ve etiketinde üretim yeri, üretim izni, üretim tarihi gibi bilgilerin yer almasına dikkat edilmelidir. Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesi mümkün değildir. Ancak, bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir.
Mantarlarla ilgili halk arasında doğru olduğu düşünülen ancak ilmî değeri olmayan yaygın inanışlar da vardır.
- Yoğurtla yenen mantar zehirlemez.
- Pişirilen mantarda zehir yok olur.
- Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır.
- Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz.
- Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
- Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir; mantarın iç kısmı mavileşirse bu mantar zehirlidir.
- Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
- Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır.
- Salyangozlar zehirli mantarları yemezler.
Bu gibi inanışlara itibar etmeden olası bir zehirlenme de en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir.”