Siklikla Akdeniz ülkelerinde görülüyor
Hastaligin siklikla Akdeniz'e kiyisi bulunan Türkiye, Yunanistan, Italya, Kibris, Girit, Sardinya gibi ülkelerde görüldügünü belirten Dr. Saymaz, "Yunanistan'da her 100 bireyden 8'i tasiyicidir. Italya'da bu oran bazi bölgelerde yüzde 15'e yükselmektedir. Kibris'ta her 100 kisiden 10'u tasiyicidir. Türkiye'de bölgesel farkliliklar çok fazladir. Saglik Bakanligi ve Ulusal Hemoglobinopati Konseyi; son bes yilda Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde 16 merkezde yapilan tarama sonuçlarina göre ilimizde taranan 2439 saglikli kiside beta talasemi ve anormal hemoglobin sikligini yüzde 3.4 olarak açiklamistir. Bu 16 merkezin taranan 377.339 saglikli bireyinde ise ortalama talasemi tasiyici sikligi yüzde 4.3 bulunmustur.
Bir toplumda tasiyicilik orani ne kadar yüksekse, rastlantisal olarak iki tasiyicinin evlenme ve hasta çocuk sahibi olma olasiligi da o kadar yüksektir. Bu nedenledir ki toplumlarda talasemi bir halk sagligi sorunu olarak ele alinmakta ve hasta çocuklarin dogmasini engelleyecek kontrol programlari olusturulmaktadir. Bu kontrol programlari; hem toplumda tasiyicilari saptar ve risk altindaki (yani çiftin her ikisinin de tasiyici oldugu) çiftleri belirler, hem de bu çiftlerin saglikli çocuk sahibi olmalarini saglamak üzere anne karninda tani (prenatal tani) olanagi yaratir" diye konustu.
Talaseminin tasiyicilarini saptamak kolaydir
Akdeniz Anemisi olarak bilinen Talaseminin kalitsal tasiyicilarini saptamanin oldukça kolay oldugunu anlatan Dr. Saymaz, bu bireylerin hafifçe kansiz (anemik) oldugunu, bu nedenle de siklikla halk arasinda kan surubu olarak bilinen demir preparatlari kullandiklarini kaydetti. Ancak bu tedaviden bir yarar görmediklerini belirten Dr. Saymaz, "Oysa yapilacak basit bir kan sayiminda, bir hekimi, talasemi tasiyiciligindan kuskulandiracak bazi veriler bulunur ve bir kan tahlili çesidi olan hemoglobin elektroforezi ile tasiyicilik net olarak ortaya konulabilir. Iste tasiyicilarin toplumda saptanmasi ve bu bireylerin tasiyicilik konusunda bilgilendirilmesi Talasemili çocuk dogumlarini engellemek için bir saglik politikasi haline gelmistir" seklinde konustu.
Talasemi tipleri
Talasami hastaliginin iki tipi bulundugunu bildiren Il Saglik Müdürü Dr. Saymaz, söyle konustu;
"Talasemi Minör (T. Minör) Akdeniz anemisi tasiyiciligi) T. Major'a göre çok daha hafif seyreder. Bireylerdeki tek bulgu kansizlik olup kisiler sadece halsizlikten sikâyetçidirler. Hatta bazilari evlenme islemlerinde yapilan zorunlu kan testine kadar hastaliklarini bilmez. Bu gruptaki hastalarda yapilan tahlilde, serum demir düzeyi normal veya artmistir. En çok görülen kansizlik çesidi olan ve bu hastalikla en çok karistirilan Demir Eksikligi Anemisi'nde ise demir azalmistir. Tani, "Hemoglobin Elektroforezi" ile konur. Bu hastaligin anlasilmasinda ise yarayan en önemli tahlil kistaslarindan biri olan HbA2 (kanda oksijenin tasinmasini saglayan hemoglobin molekülünün küçük fraksiyonu) normal kisilerde yüzde 3,4 iken bu hastalikta yüzde 7'ye yükselmistir; HbF ise hafif düzeyde (yüzde 2-6) artmistir. T. Minor'ün esas önemi bu hastaligin evli çiftlerin her ikisinde de olmasinda ortaya çikar; çocugun yüzde 25 T. Major (yani hastaligin esas agir ve ölümcül seyreden cinsinden) olma riski mevcuttur.
Talasemi Major ( Cooley anemisi): Talasemi Major ise hastaligin agir seyreden seklidir ve bir diger ismi de Cooley anemisidir. Çogunlukla bebek daha 6 aylikken birdenbire baslayan agir kansizlik sonucu kalp yetmezligi gelisir. Bunun olmamasi için düzenli olarak sik sik kan nakli yapilmalidir. Kan nakli yapilmazsa hasta birkaç senede kaybedilir. Kan nakli yetersiz yapilirsa kemik iliginin asiri kan yapmasi sonucu harap olan kemiklerde kirilmalar olur, çocugun yüz sekli degisir: Burun kökü çökük, alin ve elmacik kemikleri çikiktir. Üst disler öne firlamistir. Bas dört köse seklini alir. Dalak ve karaciger büyür. Boy kisa kalir. Çocuk ergenlik çagina giremez. Kan nakilleriyle vücutta biriken asiri demirin yol açtigi kalp problemleri (myokardit, kalp yetmezligi vs) ileri yaslarda çogunlukla ölüm sebebidir. Hemoglobin elektroforezi tahlilinde; normal yetiskin insanlarda bulunmayan, ancak bu hastalikta yüzde 50-90 vakada görülen ve bir çesit hemoglobin olan HbF'in kanda bulunmasi tani koydurucudur."
Tedavi süreci
Talaseminin çok agir, yasam süresini kisaltan ve kalitesini düsüren bir hastalik oldugunu belirten Il Saglik Müdürü Dr. Saymaz, konusmasini söyle sürdürdü;
"Tedavide kan nakillerinin yanisira nakledilen kan nedeniyle vücutta biriken fazla demirin idrarla atilimini saglayan 'Desferoksamin' ve 'C vitamini' verilir. Asiri büyümüs dalak ameliyatla alinir. Dalak ameliyati sonrasi depo penisilin koruma tedavisi ve pnömokok asisi yapilir. Özellikle erken yasta (henüz kan nakilleri fazlaca yapilmadan) kemik iligi nakli ile bu hastalar yüzde 70-80 tam olarak sagliklarina kavusabilmektedir. Sonuç olarak hastalik çok agir, yasam süresini kisaltan ve yasam kalitesini düsüren zor bir hastaliktir."
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol