Kirklareli topraklarinda bir cevher mi yatiyor?

Ülkemizin arkeolojik ve madencilik bakimindan en az arastirilan yerlerinden biri Trakya ve özellikle de üzerinde yasadigimiz ilimiz olan Kirklarelidir.
Oysa Kirklareli'nin, Anadolu, Yakindogu kültürleriyle Balkanlar ve Avrupa arasindaki geçis yolu üzerinde bulunmasi; çesitli maden yataklari ile zengin bitki örtüsü, her dönemde Kirklarelinin kültür tarihinde önemli ve etkin bir yer olmasina neden olmustur.
Bugün dikkatinizi madenlerimiz ve madencilik konusuna çekmek istiyoruz. Ilimiz madencilik bakimindan ne durumdadir? Yer alti kaynaklarimizdan yeterince faydalanabiliyor muyuz? Türkiye'nin de önemli konularinin basinda gelen "Madenlerimiz" konusunu gündeme getirmeye çalisacagiz.
Madenler ve maden yataklari
Türkiye madenler bakimindan zengin bir ülkedir. Ayrica bazi madenler bakimindan dünyanin önemli ülkeleri arasinda bulunmaktadir. Türkiyenin madenlerinin tamami henüz belirlenmemistir. Her yil yeni maden yataklarinin bulunmasi bunun kanitidir.
Ülkemiz madenciliginin su andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri kuruluslarimizin gereksinimine yönelik degildir. Bir kismi ham olarak ya da yari islenmis halde disari satilmaktadir. Bir madenin isletilmesinin karli olabilmesi için; "cevher orani" yedekleriyle birlikte belirtilen miktari fazla olmalidir.
Maden Teknik ve Arama (M.T.A) Enstitüsü, madenciligimizin ciddi biçimde ele alinmasina yönelik olan bir kurulustur. Bu kurulus, arama çalismalari gerçeklestirirken yine cumhuriyet döneminde kurulan ETIBANK, isletme ve pazarlama islerini yürütmeye baslamistir. Bu devlet kuruluslarindan baska, özel sektör kuruluslari da madenlerimizle ile ilgili çalismalar yapmaktadirlar.
Bu bilgilerin ardindan gelelim Kirklareli ile ilgili önemli gördügümüz kisma. Deniz Ticaret Gazetesi'nin 24.12.2006 tarihli bir yazisinin son paragrafinda su bilgilere yer veriliyor. "Özellikle MTA ve Enerji Bakanligi'nin "Soy metal yok" dedigi Türkiye, altindan daha degerli olan platin zengini çikti. Ayrica platin olan yerde altin daha fazla bulunur. Adini yazmayacagim bir Türk madenci grubu Trakya'da çok zengin platin yataklari buldu ve ODTÜ bütün numunelere analizler yaparak yüksek miktarlarda platinin varligini onaylayarak raporu verdi."
Kirklareli platin yataklari bakimindan zengin bir bölge mi?
Simdi bu platin bakimindan zengin yataklara sahip bölgenin Kirklareli Bölgesi oldugu kulaktan kulaga yayiliyor. Son yillarda Ilimizde yatirim yapmaya baslayan ve yabanci ortaklari olan maden sirketlerinin sayisinin da artmasi buna örnek olarak gösteriliyor. Yine de bu konuyu tam olarak dogrular nitelikte bir çalisma yok. Ilimizde faaliyet gösteren maden sirketlerinin de numulerinden gelecek analiz sonuçlarini beklediklerini ögrendik.
Prof. Dr. Abdullah Çoban'in platin madeni ile ilgili sok açiklamalari
Bu önemli konu ile ilgili olarak ayrica 19.02.2005 tarihinde Erciyes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Fizikokimya Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah Çoban'in açiklamalari var. Çoban, Türkiyenin 3 farkli bölgesinde, ayni hat üzerinde 3 ayri platin madeni tespit ettiklerini belirtiyor. Prof. Dr. Çoban o yil, Tespit ettigimiz rezervler, Türkiyenin bütün iç ve dis borçlarini kapatabilecek kadar zengin.
Ancak Maden Kanunu degistirilerek bunlarin yabancilarin eline geçmesi önlenmeli demistir. Çoban, altindan daha degerli olan platinin yaygin olarak Güney Afrika, Kuzey Amerika ve Rusyada bulundugunu söylemistir. Güney Afrikadaki rezervlerin tükenmek üzere oldugunu, Kuzey Amerikadaki rezervlerin ise zengin olmadigini ifade eden Çoban, bilinen en zengin platin yataklarinin Rusyada bulundugunu bildirmistir. Platinin tonda 3 gram bulunmasi halinde ekonomik olarak degerlendirildigini ve islenmemis platinin kilosunun yaklasik 600-700 dolara satildigini kaydeden Çoban, söyle konusmustur.
Türkiyenin 3 farkli bölgesinde, ayni hat üzerinde 3 ayri platin madeni tespit ettik. Bu hat, toplam 600 kilometre uzunlugunda. TÜBITAK ve MTA, platin analizlerini yapamiyor. Ancak biz, Erciyes Üniversitesi Teknoloji Arastirma Merkezinde, buldugumuz platin sahasindan aldigimiz numuneleri WDX metoduyla analiz ettik. 1 ton cevherde 10.5 kilogram platin, 500 gram-17.5 kilogram arasinda radyum, paladyum, osmiyum ve iridyum gibi kiymetli elementler bulunuyor.
Tespit edilen platin, Türkiye'nin iç ve dis borcunu fazlasiyla ödeyecek degerde
Tespit ettikleri platin yataklarinin Türkiyenin bütün iç ve dis borcunu karsilayabilecek kadar zengin ve degerli oldugunu savunan Çoban, bunun için Maden Kanununu degistirilmesi ve madenlerin yabancilarin eline geçmesinin önlenmesi gerektigine isaret etmistir.
ABD, Güney Afrika, Fransa, Ingiltere, Kanada ve Israil firmalarinin Türkiyenin her bölgesinde maden aradigini belirten Çoban, sözlerine söyle devam etmistir. Kanun geregi, madeni kim bulmussa harcini ödeyerek ruhsatini alir. Ancak, birden fazla kisi veya firma ayni madeni bulduklarini iddia eder ve sahanin koordinatlarini Maden Dairesi Baskanligina bildirirse ihale düzenlenmek zorundadir.
Türkiye sartlarinda koordinatlari ögrenmek de hiçbir zaman imkansiz degildir. Yabanci bir firma, Türkiyede bir madenin koordinatlarini ögrendigi takdirde bu madenin isletilmesine iliskin ihaleyi rahatlikla kazanabilir. Çünkü, Türkiyede yabanci firmalarla rekabet edebilecek bir firma yok. Bunun için, Maden Kanunu degistirilmeli. Yabanci firmalar, ruhsat aldiktan sonra kanun degistirilse bile, Uluslararasi Tahkim Kuruluna gidebilir.
Çoban, yabanci firmalarin madenleri isletmelerine sinirli olarak izin verilebilecegini de belirterek, sunlari söylemektedir. Bu firmalara çikardiklari madeni Türkiyede islemeleri halinde belirli bir süre isletme izni verilebilir.
Ancak, yabanci firmalar, nikelde oldugu gibi çikardiklari madeni burada islemek yerine konsantre hale getirerek yurt disina göndermektedirler. Bunun denetimi de mümkün olmamaktadir. Platinde de böyle bir yöntem uygulayabilirler. Bunun için platin de bor gibi stratejik element kabul edilerek devlet tekelinde tutulmalidir. demistir.
Kirklareli gündemini birden bire degistirecek bu gelismeleri yakindan takip ederek sizleri bilgilendirmeye devam edecegiz.