KIRKLARELI'NIN GEÇMISINDE BUNLAR DA VAR

1918 yilindan sonra Kirklareli çalkantili bir dönem yasamistir ve bu cumhuriyetin ilanina kadar sürmüstür. 1918 de Mondros Mütekaresi'nin imzalanmasindan sonra her yerde oldugu gibi Kirklareli'nde de KURTULUS ARAYISLARI olmustur. Kuvayi Milliye Ruhu tasiyanlarla isbirlikçiler tartismali bir süreç geçirmislerdir.
Bu zaman zarfinda Kirklareli'ne önce bir Ingiliz Heyeti gelmis, temaslarda bulunmus, havayi koklamistir. Daha sonra ki, bu Yunan isgaline az bir süre kala gerçeklesmistir, bu kez sehre Fransiz Heyeti buyur etmistir. Fransizlarla sehrin Yunanlilar'a teslimi görüsülmüstür. Çünkü o sira Türkiye'nin isgalinin arkasinda Ingilizler vardir.
Gerçekte 1920 Yunan isgalinden önce Kirklareli'nde milli mücadeleyi baltalayan hareketler vardir. Bunlarin basinda daha önceki yillarda Kirklareli'nde Mutasarriflik yapmis olan Muhittin Pasa'nin oglu ünlü gazeteci Cevad Refî Ulunay gelmektedir. Ulunay Alemdar gazetesinde, Kirklareli'ndeki milliyetçi hareket aleyhinde yazilar yazmaktadir. Fakat daha önce Trakya'da isgalcilere karsi bir harekette bulunulmamasi, Halife Padisah'a karsi bir tavir alinmamasi için padisahin NASIHAT HEYETLERI (Heyet-i Nasihalar) Trakya'ya çikmislar, Trakya kasabalarinda temaslarda bulunmuslar, Kuvayi Milliye Atesi'ni söndürmeye çalismislardir. Padisahin bu adamlari Trakya'da o kadar basarili olmuslardir ki daha sonra Halife Padisah tarafindan Mecidiye Nisani ile onurlandirilmislardir. 1920 isgali üzerine Kirklareli'ni Atina'da, Yunan Parlementosunda temsil edenler olmustur. Bunlar kurtulustan sonra Tekirdag'da kurulan Istiklal Mahkemeleri'nde yargilanmislardir. Ancak Kirklareli'nin milli mücadele için ilk örgütlenen yer oldugunu da söylemek gerekir. Daha Trakya-Paseli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmadan önce 1915'li yillarda Kirklareli'nde Ihtiyat Zabitleri (Subaylari) Birligi ve Müdafaa-i Milliye Cemiyeti kurulmustur. Bu yurtsever aydinlardan sadece birinin adi bir yere verilmistir ve insanlar da onu ülkeye bir baska hizmetinden dolayi hatirlamaktadirlar. Diger kuruculari bilen yoktur. 10 Kasim 1922 de sehre gelen Kurtulus Birlikleri'ni elinde bayrak, Seytandere de karsilayan Kirklarelili genci de bilen yoktur. Oysa bu genç, Yunanlilar sehri isgal ettiklerinde Kocahidir Okulunda ögrenciydi ve Yunan isgaline ilk karsi çikan mektepli bu gençti. Onu da bilen yoktur.
Kirklareli'nin geçmisini insanlara cehalet mi unutturmaktadir yoksa ortada bir baska sey mi vardir? Simdi de Kirklareli ayakta uyutulmaktadir. Daha, bu sehri yönetenler, söz sahibi olanlar Kirklareli'nin ne olmasina karar vermemislerdir. Kirklareli hangi yoldan kalkinip kendisini kurtaracaktir? Çevreyi kirletmeyen kurulmasi muhtemel fabrikalarla mi yoksa potansiyeli olan Gida Sanayi ile mi? Düsmandan kurtulmayi basarmis bir Kirklareli ekonomik gerilige teslim olmustur. Daha dogrusu kent Kalkinma Ruhu'nu kaybetmistir. Burada Düsünce vardir fakat hareket yoktur. Para vardir fakat yatirim yoktur. Ama konusanlara bakarsaniz Kirklareli Bulgarlarla ticaret yapacak kapasitededir. Hadi Canim sende...
Neyse bu yazinin konusu Kirklareli'nin kalkinmasi degil, ekonomik yönden kurtulmasina yol açan tarihsel bir takim olaylari irdelemek ve onlarin isiginda yeni arayislarin pesine düsmektir.
Kirklareli çok Ince bir Kültür'ün, dengeli sosyal iliskilerin bulundugu yerdir. Buranin yobazi bile azbuçuk cumhuriyetçidir. Halkin geçmisinde muhalefet olsa bile halk hep devletçi, cumhuriyetçi ve milliyetçi olmustur. Atatürk'ün 1930 yilinda Trakya'nin en küçük kasabasi olan Kirklareli'ni öncelikli ziyaretinin nedeni budur. Kirklareli'nde içinde memlekete fenaligi olmayan bir muhalefet görmüstür. Bu nedenle de en güzel sözlerle Kirklareli'ni gururlandirmis ve önere etmistir. Halkin çaliskan, memleket sorunlarina ilgili ve duyarli oldugunu söylemistir. Ama biz bu sözleri bile bir mermer levhaya yazip, sehrin bir yerine koyamamisizdir. Belki bir gün bunlar olacaktir ama buna özlem duyanlar yok olup gittikten sonra. Bu da bizim zayif tarafimizdir. Bade harabül Basra, Basra yikildiktan sonra...
nazifkaracam@gazetetrakya.com