KIRKLARELI'NIN GEÇMISINDEN KESITLER

Balkan Savasi'nda Kavakli Kasabasinda askeri kislalar vardi ve bazi birlikler burada bulunuyordu. Ilhan Selçuk'un anlattigi YÜZBASI SELAHATTIN Hayrabolu'dan yaya olarak, yorgun ve bitkin buraya gelmis, savasa katilmistir. O zaman Kavakli'da Türkler'den baska yerli Bulgarlar da vardi.
Sonra Bulgarlar 1913 yilinda Bulgaristan ile yapilan bir anlasma sonucu Bulgaristan'a göçmüsler, Bulgaristan'in Türkiye sinirina yakin köy ve kasabalarinda oturan Türk Müslümanlar da Türkiye'ye gelmislerdir. Balkan Savasi'nda Kirklareli'nden düsmandan kaçanlarla yarali askerlerin bindigi tren, Babaeski tarafindan asker ve cephane getiren Tren ile Kavakli yakininda çarpismis, yüzlerce insan ölmüs, cephaneler yagmur, çamur içersinde kalmistir. O sira Trakya Dogu Ordusu Komutanlik Merkezi Lüleburgaz'in KIRIKKÖY'ünde bulunuyordu. Ordu Komutani Abdullah Pasa'nin karargahinda ise ekmegi ve telefonu yoktu. Savasa katilmak için Kirklareli'ne gelmis, Demiryolu Istasyonunun yakinindaki bir yere inmis bulunan iki uçaktan biri de yerinden kalkamamisti.
Gazetemiz çalisanlarindan Yalçin Esiyok ikide bir, "Yayla bir baskalarinin elinde olsa acaba böyle bakimsiz bir semt olarak kalirmiydi diye sorar. Süphesiz böyle kalmazdi. Kasaba ve semt insanlari için güzel bir park yeri olurdu. Nitekim geçmiste de Yayla Meydani bir park ve toplanti yeriydi. Balkan Savasi'nda Bulgar Krali, Yunan isgali sirasinda Yunan Krali Kirklareli'nde buraya gelmisler, Kirklareli'nin yerli Rum ve Bulgarlar'ina burada konusmuslardi. Sonra Mustafa Kemal, Bulgarlar gittikten on, Yunanlilar gittikten yedi yil sonra buraya gelmis Yayla Semti'nde bir süre önce yanan okulu ziyaret etmis, Bulgarlar ve Yunanlilar'a tarihi bir yanit vermistir. Kirklareli Yayla'dan, Yunanlilarin KOCABAYIR dedikleri tepenin eteklerine inmistir. Cumhuriyetin ilk yillarina kadar varligini sürdüren, müsterisi ve ziyaretçisi olan ÇIFTE GAZINOLAR Yayla'nin eteklerinde bulunuyordu. Hemen hemen her sehrin tarihinde görüldügü gibi Kirklareli'de önce Yayla ve Kirklar Tepeleri'nde kurulmus ve sonra bu tepelerin eteklerine inmistir.
Cumhuriyetin IKINCI ADAM'i, Atatürk'ün yakin silah arkadasi Ismet Inönü 1900'lü yillarin baslarinda Edirne'de Topçu Birlikleri komutani iken at sirtinda Kirklareli'ne gelir, birlikleri teftis ettikten sonra Çifte Gazinolara ugrardi. Anilarinda bunlari da yazmistir. Onun atinin Nal sesleri ve izleri hâlâ Kirklareli'ndedir. Yillar ve yillar sonra Ismet Pasa Kirklareli'ne geldikçe burada anilarini yasayacak, CHP Il Baskanlarindan Yakup Gürel'I (Meshur Kasap Yakup'u) ve Av. Abdurrahman Altug'u evlerinde ziyaret edecek, 1972 yilinda Ankara'da Türk Is Salonunda toplanan Halkevleri Kurultayi Baskani bendenizden konusmak için izin isteyecek, gazeteci rahmetli Necdet Balci'ya 15/7/1966 tarihinde Trakya'ya bagli olarak verdigi beyanatta, "Trakya'nin gelismesine, aydinlanmasina, özellikle kültür alaninda yararli olmak çabasinda olanlar gözümüzde çok degerlidir" diyecektir.
Cumhuriyet, Kirklareli'ne, Trakya Illeri içersinde daha fazla önem vermistir. Cumhuriyetin ilk ve ikinci fabrikalari Kirklareli'nde kurulmustur. Alpullu Seker, Pinarhisar Çimento Fabrikalari bu cümledendir. Ve yine cumhuriyet ilk varkeolojik kazilara Trakya'da Kirklareli'nden baslamis, 1926 yilinda Türkiye'de Ilk Kütüphane insaatini Kirklareli'nde baslatmistir. Cumhuriyet döneminin ilk stadyumu da Kirklareli'nde tesis edilmistir. Cumhuriyetin Kirklareli'ndeki bu ILKLER'inin elbet bir anlami vardir. Onu Kirklareli'nin stratejik öneminde, Kirklareli'nin kültür zenginliginde, Trakya Pasaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmadan önce Kirklarelili aydinlarin Ihtiyat Zabitler Birligi'ni, Müdafaai Milliye Cemiyeti'ni kurmus olmalarinda aramak lazimdir. Ayrica, Atatürk'ün Dehasini ilk kesfeden sair ve Hatip Ömer Naci'nin, Atatürk ile Samsun'a çikan Topçu Subayi Kemal Dogan'in Kirklareli'nden Milletvekili oluslarinda aramak gerekir. Bunlarin disinda Osmanli Devletinin ilk egitimcilerinden olan Selim Sabit, Mesrutiyet Idaresinin ikinci Milli Egitim Bakani Kirklareli'nden yetismistir. Bütün bunlar bir araya geldiginde Kirklareli mütevazi bir ildir ama siradan bir yer degildir. Ekonomisi merkezde degildir ama kendisi öndedir. Illerde Kirklareli'ne gelip yerlesenler Kirklareli'ni daha çok seveceklerdir., nazifkaracam@gazetetrakya.com