KIRKLARELI'NDE TATAR MAHALLESI VE TATAR GÖÇMENLER

Balkanlar ve Kafkaslar karisik halklarin yasadigi cografya bölgeleridir. Buralari karisiklaga, çatismaya, savaslara, göç ve göçmenlege en duyarli yerlerdir. Osmanli 1350'li yillardan itibaren, özellikle Balkanlar'da fetihler yapmis ve daha sonra da buralarda yüzyillar boyu oturup kalmistir.
Ancak zaman gelmis, sartlar olusmus, Osmali'ya "Buradan Kalk Git" demisler. Buna bagli savaslar olmus. Halkin 93 Muharebesi dedigi 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi, 1897 Türk-Yunan Savasi, arkadan 1912-1913 Türk-Bulgar Savasi (Balkan Harbi) ve 1853 yilinda Ruslarla yapilan Kirim Savasi söz konusu ettigimiz bu iki cografya bölgesi halklarini yerinden etmistir. Yani artik buralarda yasamis olan Osmanli Tebasi'na, Padisah Kullari'na göç ve göçmenlik düsmüstür. Bir anlamda Osmanli buralara gitmis ve gelmistir. En son gelenler 1989 da Bulgaristan'dan Zorunlu Göç'e tabi tutulanlar olmustur. "TÜRK GÖÇTE DOÄzAR GURBETTE ÖLÜR" diyenler bu göç ve göçmenligi anlatmak istemislerdir.
Türk'ün Balkanlar'dan, Kafkaslar'dan göç ve göçmenligi sürecinde ülkenin özellikle Trakya, Marmara ve Ege Bölgesi çok göç almistir. Türk'ün göç ve göçmenligini anlatan çok yazili kaynaklar vardir. Bu yazili kaynaklar okunup incelendiginde görülüyor ki Kirklareli'ne tarih içersinde Polonyalilar, Tatarlar yerlesmislerdir. Polonya'nin Kameniçe Halki'nin Kirklareli'nde izlerini bulmak zordur ama Tatarlar burada bir mahalle olusturmuslardir. Mahalleye kendi adlarini vermislerdir. Tipki Traklar gibi. Traklar da bilinmeyen bir halk degildir.
Insanlar zor görmedikçe, gerekmedikçe yerlerini degistirmezler. Sözgelimi Kirim, Rus saldirisina ugradigi zaman burada yasayan Tatarlar, Osmanli Devleti'nin daha güvenli yerlerine göç etmislerdir. Tatarlar'in ve hatta Çerkezler'in göçleri genelde 1700'lü yillarin sonuna dogru baslamis, 1800 yillari sonuna kadar devam etmistir. Kirklareli ve Edirne'ye, Trakya'nin baska yerlerine Kirim kökenli Tatarlar 1860 yillarindan sonra gelip yelesmislerdir. Trakya'da onlarin adlarini tasiyan yerlesim yerleri vardir. Tatarli, Tatarköy, Çerkezköy ve Kirklareli'nde Tatar Mahallesi bu yillardan gelenlerin isimlerini almislardir. Kirimdan, Dobruca'dan, Kuzey Kafkasya'dan gelenlerin yaklasik 1-2 milyon kadar oldugu tahmin edilmekedir. "Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri" ve diger yazili kaynaklar bize bu bilgileri aktarmaktadirlar.
Tatarlar'in Kirklareli'nde ne kadar süre ile kaldiklari bilinmiyor. Yalniz sehrin Demirtas Mahallesi'nin Bati ve Batikuzeyi Tatarlarin oturduklari mahalle olarak bilinmektedir. Bademlik Mevki ile Demirtas Mahallesi arasinda bir yer Tatarlar'in bir zamanlar yasadiklari yerdir. Ancak ne varki Tatarlarin Kirklareli'nde oturduklari mahallenin adindan baska eride biraktiklari bir sey yoktur. Bundan anlasiyor ki Tatarlar Kirklareli'nde uzun süre kalmamislardir. Büyük ihtimalle Osmanli-Rus Savasi'ndan (1877-1878) sonra Trakya'nin daha içlerine, Istanbul'un Sehremini Semti'ne kalkmislardir. Bugün Vize ve Lüleburgaz taraflarinda Tatarlar'in adini tasiyan yerlesim birimleri bulunmaktadir. Kolay degil tabii, olayin üzerinden neredeyse 150 yila yakin bir zaman geçmistir. Bu sürede yaklasik alti kusak yasamistir.
Keske Tatarlar yada Polonya'dan getirtilip Kirklareli'ne iskan edilmis olan Kameniçe halki için "Geldiler, Gittiler, Geride Bir Sey Birakmadilar" demis olmasaydik. Traklar da öyle degil mi? Adlarindan baska geride az sey birakip gitmisler, tarihin derinliginde kalmislardir.
Simdi benim size anlattigim bir tarih bilgisidir. Onlar göç ve göçmenligi yasamislar, bize de onlarin öyküsünü anlatmak düsmüstür. Yaptigimiz sey bir çesit Bilgiyi Toplumla Paylasmak'tir. Onun orada, burada surada yasadigini, geride sunlari biraktigini söyleyip baskalarina aktarmak isinin her halde bilimsellikle, bilimle ilgili bir tarafi yoktur. Baskalarinin bilemedigi sey onun için Yeni Bilgi olur.
nazifkaracam@gazetetrakya.com