KIRKLARELI'NDEN GEÇEN SAIR VE YAZARLAR

Sair, yazar ve sanatçilar memur olunca gittikleri yerler de çok olur. Oradan oraya gitmek, büyük kültür merkezlerinin uzaginda kalmak, tasra kasabalarinda, degisik ortamlarda yasamak onlar için zengin bir yazim malzemesi olusturuyor olsa gerek.
Çünkü, edebiyatimizda tasra yasamini verimli ve üretken geçirmis yazar ve sanatçilar vardir. Onlar, ayni zamanda bulunduklari kent ve kasabalarin toplumsal yasamini, kültürel yapisini çesitli etkinliklerle etkilemislerdir. Toplumun bilgilenmesine katkida bulunmuslardir. Yapitlarinda tasrada kendi halinde yasayan, degisik kulvarlarda kendilerince önemli hedeflere kosan insanlari anlatmislar, aci tatli birtakim gerçekleri dile getirmislerdir. Örnegin, Ikinci Dünya Savasi yillarinda askerligini Pinarhisar'da yapmis olan Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakani Yazar Cahit Kayra, daha sonraki yillarda ayni ilçede ögretmenlik yapan öykücü Afet Muhteremoglu yazdiklarinda bu yörenin insanlarindan, gerçeklerinden kesitler vermislerdir.
Kirklareli'den yalniz Cahit Kayra, Afet Muhteremoglu geçmemistir. Tema Vakfi Baskani sanayici Hayrettin Karaca'nin dünürü yazar ve çevirmen Muammer Tuncer 1950'li yillarin sonuna dogru Kirklareli'nde esnaflik, Vize'de ögretmenlik yapmis, Kirklareli'ne de damat olmustur.
Yine bu yillarda ünlü sair Sinasi Özdenoglu, Spiker Mesut Ertugay'in babasi Celal Ertugay Lüleburgaz'da kaymakam olarak bulunmuslardir. Bu nedenle Kirklareli daha birçok sair yazar ve sanatçiya yolgeçen hani olmustur. Cumhuriyetin ilk yillarindan 1930'lu yillara uzanan zamanlarda ünlü ressam Cûdi Bey, Sair ve edebiyatçi Halide Nusret Zorlutuna, Kirklareli Ortaokulunda ögretmenlik yapmislardir. Sair ve Yazar Ahmet Kutsi Tecer ise Kirklareli'nde okumustur. Giriftzen Asim Bey'in oglu Müzisyen Selahattin Yücesoy meslek yasamini Kirklareli'nde geçirmistir. Kizi tiyatro ve hafif müzik sanatçisi Isil Yücesoy Kirklareli'de yetismistir.
Bizim de dostlarimiz arasinda bulunan sair Mehmet Karabulut, Sair Oktay Tuncer, sair ve Çocuk Edebiyati yazari eski milletvekili Hasan Lâtif Sariyüce Kirklareli kültür yasaminda izleri olan edebiyatçilardandir. Hasan Lâtif Sariyüce Ayni zamanda Kirklareli damadidir.
Asker kökenli sair ve yazarlarimizdan Turgut Hiçkirik, Hüseyin Yakis, Fevzi Küneçen, Sacit Atmaca ise siirlerini Kirklareli'de kitaplastirmislardir. Turgut Hiçkirik, siirlerini "Atatürk Siirleri" kitabinda, Fevzi Küneçen, Sacit Atmaca ve Hüseyin Yakis "Üç Kepçe Bir Kazan" adli kitapta toplamislardir. Sacit Atmaca'nin "Toprak Bank" kitabi daha çok Kirklareli gözlemlerine aittir. Kirklareli'nde ilk siir ve fotograf sergisini de bu sairler açmislardir. Asker kökenli bir baska sair de Hikmet Benigtan'dir. Benigtan'in Vize ile yakin ilgisi vardir. Eskisehirli Sair ve Yazar Behzat Sasal ilk kitabi olan "Dilekçe" yi Kirklareli'de basmistir. Sair Tevfik Fikret Sagnak Kirklareli'de ögretmenlik yapmistir. Ünlü Edebiyatçi Tahir Alangu, Prof. Cavit Orhan Tütengil de Kepirtepe Köy Enstitüsü'nde ufuk açmis bilim ve düsün adamlaridir. Ünlü Ressam Yasar Yeniceli ve taninmis Heykeltras Rahmi Artemiz Kirklareli'nde derin izleri olan kimselerdir. Rahmi Artemiz Kirklareli, Babaeski ve Alpullu'da Atatürk heykellerini yapmistir. Ünlü heykeltras Kenan Yontuç, Atatürk'ün ilk heykelini Kirklareli'ye yapan bir sanatçidir. Amerika'da bazi Cumhurbaskani ve ünlü sanayicilerin portrelerini yapan ve Amerika'da ilk "Türk Ressami" olarak isim yapan Naci Demokan Kirklareli'nde okumus, geride buraya anilarini birakmis bir sanatçidir. Çagdas Yunan Edebiyati'nin kurucularindan kabul edilen sair ve öykü yazari Gergois Vizyoniz Vize'de yetismis ve kitaplarinda Kirklareli'ne ait gözlemlerini yapmis ünlü bir edebiyatçidir.
Biz bildiklerimizi ve aklimiza gelenleri yazdik. Ciddi bir arastirma yapilsa Kirklareli'nden geçmis, iz birakmis daha baska isimler de çikabilir. Bunlarin yapitlarinda ve Kirklareli'ne hizmetlerinde edebiyat, kültür ve sanat için birçok bilgiler, saptamalar (tespitler) bulmak mümkündür. Bu sanatçilari, bilim düsün ve yazarlari Kirklareli'nin gelisen ve olusan Kültür Dokusu'nu yapanlar olarak görmek gerekir. Tabii Kirklareli'nin yetistirdigi ve yasamini burada sürdürmüs ve halen sürdürmekte olan kisileri Kirklareli'nin asli kültür ve sanat adamlari olarak kabul etmek gerekir. Ancak onlar görevle gelmis, görevle yada bir baska nedenle Kirklareli'den ayrilmis düsün ve sanat adamlarindan ayri konumdadirlar. Yasadiklari yöreye daha fazla emek vermislerdir. Yapitlarina Kirklareli'den daha fazla seyler katmislardir. Aslinda bu olay yalniz Kirklareli için degil, tüm iller ve kasabalar için de böyledir. Nereden bir "Aydin" geçmisse, nerede bir "Düsün Adami", yazar ve sair, sanatçi yasamissa orada onlara ait bilgiler ve anilar vardir. Bunlar bilinse ortaya daha renkli ve zengin bilgiler çikar.
nazifkaracam@gazetetrakya.com