Karadeniz "henüz" güvende

Macaristan'in Ajka kentinde faaliyet gösteren bir alüminyum fabrikasinin atiklarinin depolandigi alanda 4 Ekim'de meydana gelen kazanin ardindan yasanan çevre felaketi ile Tuna Nehri'ne karisan kizil çamurun Karadeniz'e ulasmasinin ardindan Istanbul Üniversitesi'ndeki bilim adamlari harekete geçti. Kizil çamurun Türkiye kiyilarina verecegi olasi etkileri saptamak üzere 1 Kasim'da Balta Limani'ndan yola çikan Istanbul Üniversitesi'ne ait "R/V ARAR" Arastirma Gemisi, Igneada beldesine ulasti. Çevre ve Orman Bakanligi'nin destegiyle "Karadeniz'de Kirlilik Izleme Projesi" çerçevesinde görev yapacak olan gemi, burada 70'e yakin istasyon ve yaklasik 40 parametrenin ölçüm ve analizlerini gerçeklestirecek. Istanbul Üniversitesi Fiziksel Osinografi ve Deniz Biyolojisi Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Halil Ibrahim Sur, yaptigi açiklamada, kizil çamurun Tuna Nehri'ni ve Karadeniz'i etkilemedigini bildirdi.

Alinan önlemler sayesinde kirlilik tehdidinin ortadan kalktigini bildiren Prof. Dr. Sur, kirlilik parametrelerinin deniz suyunda, tabaninda ve canlilarinda ölçüldügünü, ayrica ötrofikasyon ve biyoçesitlilige yönelik izleme çalismalarinin da programda önemli yer tuttugunu ifade etti.

Macaristan'da çevre felaketinin etkilerinin azaltilmasi için yapilan çalismalari özetleyen Sur,

"Alkaliniteyi düsürmek için Marcal Nehri'ne alçi ve organik asetik asit dökülmüs. Ayrica su alti bentleri yapilarak suyun akisini yavaslatip, çamurun depolanarak yayilmasi önlenmeye çalisilmistir. Nehrin PH seviyesi 10'a düsürülmesine ragmen, sudaki canlilar kurtarilamamistir. 7 Ekim'de kirlilik Raba Nehri'ne ulastiginda PH seviyesi 10'dur ve ayni gün kirmizi çamurun Tuna'nin Moson koluna ulastigi yerde PH degeri 9.3'tür.

Marcal Nehri'ne alçi dökülmesine ihtiyaç oldugunu fakat asit eklemeye gerek kalmadigini ve henüz kirliligin Tuna'ya ulasmadigini ortaya koymustur. Buharlasma nedeniyle, hava kalitesine iliskin yapilan ölçümler, hiçbir yerde riskli bir durum göstermemistir. Ayrica bölgedeki kuyularda ve içme suyunda yapilan ölçümler normal sonuçlar vermistir" dedi.

"Çamur, tehlikeli atik sinifinda degil"

Sur, alüminyum fabrikasina ait çamurun içeriginde yüzde 40-45 oraninda demir oksit, yüzde 10-15 alüminyum oksit, yüzde 10-15 silikon dioksit, yüzde 6-10 arasinda kalsiyum oksit, yüzde 4-5 titanyum dioksut, yüzde 5-6 oraninda da sodyum oksit bulundugunu belirtti. Bunun, Avrupa Atik Katalogu ve Tehlikeli Atik Listesi'ne göre zehirli atik olmadigini anlatan Sur, çamurun içindeki bilesiklerin stabil ve bagli vaziyette oldugunu, suda hemen çözünür durumda olmadigini söyledi. Sur, Macar Bilimler Akademisi'nin açiklamasina göre de kirmizi çamurun radyoaktif olmadiginin açiklandigini kaydetti.

Macaristan'da çamurla temasta bulunan kisilerden bazilarinin öldügünü ve bazilarinda ise yaniklar oldugunu animsatan Sur, "Ancak bunun nedeni çamurdaki PH'in 12-13 seviyesinde olmasindan kaynaklaniyor. Yaniklarin ve bir takim canlilarin ölümünün sebebi de bu. Normalde deniz suyunun PH'si 8 civarindadir. Normal içtigimiz suyun PH'si ise 7 civarindadir. PH derecesi çok düsük veya yüksek olmasi canlilara zarar veriyor" diye konustu.

Sur, "R/V ARAR" Arastirma Gemisinde yaklasik 15 kisilik ekiple çalismalari hizla sürdürdüklerini sözlerine ekledi.