Köy Enstitüleri'nin kurulusu 17 nisan 1940'tir. Bu gelisim sürecini yöneten ve yönlendiren iki kisi vardir direksiyonda. Bütünüyle Türkiye'ye özgü, bizim toplum yapimiza özgü bir egitim sistemini, zamanin Egitim Bakani Hasan Ali Yücel ve dönemin Ilkögretim Genel Müdürü Ismail Hakki Tonguç, bizzat yönettiler. Ismail Hakki Tonguç bir bakima Köy Enstitülerinin asil mimari sayilir.
Bu yasanin görüsüldügü oturuma, DP milletvekilleri katilmadi. Oturumda muhalefet eden Kâzim Karabekir'in, projenin nereden alindigini sormasi üzerine Hasan Ali Yücel, "Arkadaslar! Bu kanunla yaptigimiz sey bir kopya degildir. Bunlari kendi ülkemizin var olan gerçegine ve toplumsal olgusuna uyarak yapmis bulunuyoruz. Bu bizimdir. Kimseden almadik... Amaci; ezberciligi degil, bizzat teoriyi ve pratigi birlestirerek uygulamak ve mezunlarinin ögretmen olarak gittikleri köylerde bunu uygulamalarini ögretmektir," demistir.
Bu okulu bitirip ögretmen olan kisi köylüye; okuma, yazma, aricilik, bagcilik, duvarcilik yani insaat isleri, sebzecilik, müzik, halk oyunlari, folklorun her türü, saglik bilgileri asi, igne vs…
Yani köylüyle bütünlesip köylünün sosyal dokusunu, yapisini olumluya dogru degistirmek, gelistirmek alaninda tüm yollari, yöntemleri zemine tasimak amaçli bir mücadelenin içine girildi.
CHP'nin içinde Atatürk'ün agirligi ve fikriyati azaldikça, Atatürk'ün kararli durusunun verdigi etki, kimilerinin içindeki korku törpülendikçe, 1946 yilina varildiginda CHP içinde de Köy Enstitülerine karsi sert bir muhalefet olustu. Ismet Inönü, 1946 seçimlerinde CHP'nin bu bakimdan oy yitimine ugrayacagi endisesiyle Köy Enstitüleri'ni savunamaz duruma geldi ve kapatilmasina karar verdi. Geçis döneminde ufak tefek degisiklilerle Köy Enstitüleri egitimine 1954 yilina kadar devam etti. Adnan Menderes ve iktidari "Komünizm propagandasi yapiyor, köylüye 'toprak sizindir,' diyor," nedeniyle Köy Enstitüleri'ni kapatti...
Daha dogrusu, kapatilmasini isteyen emperyalist güçlerin dayatmalariyla ortak hareket etmek gerekliligini uyguladi.
Ismet Inönü 1966 yilinda, "Iktidarim döneminde çok büyük iki önemli is yaptim. Birincisi, çok partili hayata geçis. Ikincisi, Köy Enstitüleri," demistir.
Köy Enstitüsünün önemli mezunlarindan bazilari: Talip Apaydin, Mehmet Basaran, Hatun Birsen Basaran, Fakir Baykurt, Pakize Türkoglu, Mahmut Makal ve yerel aydinlar, ögretmenlerdir.
Dönemin erki, hükümet gücü, iktidari, bu insanlari, köy enstitüsü çikisli aydinlari mümkün oldugu kadar huzursuz edebilmek, onlara rahat ve huzur yüzü göstermemek, mümkünse zindanlarda tutabilmek için her tür yolu, yöntemi uygulamaya koymustur.
Oysa, uygar dünya bunlarin eserlerini kendi dillerine çevirmis ve kitaplarina ödüller vermistir.
Örnegin…
Mahmut Makal, 1967 yilinda UNESCO tarafindan dünya gençligine örnek insan olarak seçildi.
"Bizim Köy," 1950 ve 1966 UNESCO ödüllerini aldi. Ayni dönemde DP Iktidari bu insani hapisle karsi karsiya getirmistir.
Ülkemizde özellikle sol, "Köy Enstitüleri agitlari" yakar da bu konuda inandirici, derinlemesine, ikna edici bir çalisma yapmaz.
Köy Enstitülerinin ardindan Ögretmen Okullari da kapatilmistir ve buna da çok yanip yakilan, çok yakinan sol, buna da bir çözüm, bir seçenek getirmemistir.
Sag'in zaten bu ülkede Köy Enstitüsü diye bir derdi, sorunu olmadi. Onlar zaten DP çizgisinin milis veya sivil savunuculari olarak geledurdular Cumhuriyet tarihi boyunca.
Sol adina birkaç kez basbakan olmus Bülent Ecevit döneminde mi kapatilmisti Ögretmen Okullari? Sol adina ama sag duruslu, sag destekli basbakanliklar döneminde…
Onu sorgulamayi birakalim…
Hadi kapandi, tamam da…
Köy Enstitüsü çikislilarin sayisi gitgide azalmakta.
Kurtulus Savasi gazileri nasil tükendiyse… Nasil ki geçen yil "son gazi" de aramizdan ayrildiysa…
Sekiz on yila varmaz, köy enstitüsü çikislilar da bir tek kalmayincaya kadar tükenirler.
O zaman, köy enstitülerine yanmaz, yakilmaz, yakinmaz oluruz.
Sonra sira gelir ögretmen okulu çikislilara. Onlar da hizla yok olurlar, bu teraneler de kapanir, biter gider.
Oysa tez elden bir seyler yapabilmek ve bunun için de bugünden baslamak gerekmiyor mu?
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol