HASAN AMCA'NIN KALEMİNDEN SARIKAMIŞ FACİASI

"Sarıkamış Faciası" üzerine çok yazı ve kitap yazılmıştır. Ancak Hasan Amca, ki asıl adı Vasfi'dir, 1908-1918 yılları arası olayları anlatan "DOĞMAYAN HÜRRİYET" adlı kitabında birkaç sayfa da Sarıkamış Olayı'na ayırmıştır. O yılların iç ve dış olaylarını, siyasi gelişmelerini iyi bilen biri olarak Hasan Amca'nın Sarıkamış üzerine yazdıkları farklı bilgiler içermektedir. İttihat ve Terakki Partisi'nin önde gelen üç lideri Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa Hasan Amca'nın kaleminde sert eleştirilere uğramaktadır.
Sarıkamış Faciası tarihimizde 90 bin askerin Allah-ü Ekber Dağlarında donarak şehit oluşlarının hikayesidir. Hasan Amca'ya göre Sarıkamış Faciası'nı bir cümle ile anlatmak mümkündür. Ona göre "düşmanla (Ruslarla) çarpışma yanında düşmanlar da vardır. AÇLIK, DONDURUCU İKLİM bunlardan daha büyük tehlikeli ve kahredici üçüncü, üç büyük düşman Enver ve Hafız Hakkı Paşa, Bahattin Şakir."
Daha baştan askeri yanlışlıklar, yapılamayan hazırlıklar vardır. O şartlarda 190 bin kişilik ordu ve 60 bin baş hayvan için İaşe depolarında 1.200.000 kilogram erzak bulunmaktadır. Bütün bunlar 190 bin kişilik ordu ile 60 bin baş hayvanın 4-5 günlük yiyeceğidir. Bu durumda ordu daha baştan açlık tehlikesi ile karşı karşıyadır. Kaldı ki savaşa girecek ordunun yüzde 50'sinin silahı yoktur. Askeri teçhizat da noksandır. Arazi engebelidir. Soğuk dondurucudur. Sarıkamış'ta savaşacak olan Dokuzuncu Kolordu Çatalca'dan gelmiş, Yemen'deki birliklerle takviye edilmiştir.
Sarıkamış'ta yapılacak savaşın amacı Almanya üzerindeki Rus baskısını hafifletmek, bir takım Rus birliklerini Sarıkamış'a çekmektir. "Alman Gizli Teşkilatının" isteği ile Başkumandanlığa getirilen Enver Paşa Sarıkamış Savaşı'nı aç, çıplak ve buzlar üzerine kurgulayıp planlamıştır. Enver Paşa bir aralık bu savaşın manevralarını izlemek üzere Almanya'ya gitmiştir. Almanya dönüşü Sarıkamış'a gelmiş, askerin halini, cephenin ağır şartlarını görmüş ertesi gün bir genelge yayınlayarak orduya şunları söylemiştir:
"ASKERLER. Hepinizi gördüm. Ayağınızda çarığınız, sırtınızda paltonuz olmadığını gördüm. Lakin karşınızdaki düşman sizden korkuyor. Yakın zamanda taarruz ederek Kafkasya'ya gireceğiz. Siz orada her türlü nimete kavuşacaksınız."
"Sarıkamış ne bir gaye ne de herhangi bir neticeyi elde etmeye yarayan bir harekettir. Bu apaçık herkesin bildiği bir şey. Burada gizlenen maksat Rusların buralara kuvvet ayırmasını temin etmek suretiyle Alman ve Avusturyalıların yükünü hafifletmek. Yoksa 200 bin kişilik aç ve çıplak ordu ile bu merhametsiz dağların aman vermez kışlarında donmaktan başka ne yapılabilir?"
Yazar Hasan Amca sonuçta Sarıkamış'ta ordunun karlı, buzlu ormanlar içinde dağılıp kaybolduklarını, karlı ve buzlu vadilerde yok olup gittiklerini, 90 bin askerin Almanlara yaranmak uğruna donarak şehit olduklarını yazmaktadır. Karları, buzları nefesleriyle eriteceklerini söyleyen Enver Paşa ise 90 bin askerin donarak öldüklerini, kurtlara yem olduklarını öğrendikten bir süre sonra ülkeyi terk etmiş, Tacikistan'a gitmiş, geride yazıp bıraktığı notta bir gün Türkiye'ye döneceğini söylemiştir. Bu vesileyle bir kez daha tarihin okunmak ve ders almak için olduğunu belirtmek istiyorum.