Demirköy Fatih Dökümhanesi kazı çalışmaları başladı

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Mimar Sinan Üniversitesi adına, Türk Bilim Tarihi Kurumu'nun desteğiyle, Doç. Dr. Nurcan YAZICI Metin başkanlığında bir ekiple yürütülen Demirköy Fatih Dökümhanesi Kazısı 2015 yılı çalışmaları 6 Temmuzda başladı.
Mimar Sinan Üniversitesi'nin yanı sıra İstanbul Üniversitesi ile İstanbul Teknik Üniversitesi'nden öğretim üyesi ve uzmanların katılımıyla gerçekleştirilen kazı çalışmalarının 30 Ağustosa kadar sürdürülmesi planlanmakta.
Dökümhane’de 2001 yılından bu yana sürdürülen kazı çalışmalarında Dökümhane’nin yaşam ve hizmet mekanları ile üretim alanındaki kalıntılar açığa çıkarıldı. Buradaki kazı çalışmaları tamamlanmak üzeredir ve bu yıl çalışmaların sonlandırılması planlanıyor. 2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bünyesindeki ekip yerinde inceleme yapmış, Dökümhane’nin bir açık hava müzesi, ören yeri olarak düzenlenmesi yolunda çalışmalar başlatılmıştı.

2014 yılında Dökümhane’nin üretim alanında, ana işlikte yer alan demir ergitme fırınlarında detaylı çalışma yapıldı, bunların çalışma sistemi ortaya konulmaya çalışıldı. 2015 yılında fırınların olduğu alanda, demir fırınlarının çalışma sistemini çözümlemeye yönelik çalışmalar devam ettirilecek.
Bu yılki çalışmalar daha çok çevre düzenlemesi, toparlama mahiyetinde yürütülecek.
Fatih Dökümhanesi
Fatih Dökümhanesi, Kırklareli iline bağlı Demirköy ilçesinin güneydoğu yönünde, ilçeye yaklaşık 4 km’lik mesafede bulunmaktadır. Bölge tarih boyunca madencilik açısından büyük öneme sahiptir.
Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra da bu önemini koruyan bölgede, kısmen korunarak günümüze ulaşan ve “Fatih Dökümhanesi” olarak tanınan Büyük Dökümhane kazı çalışmalarının sürdürüldüğü alandır.
Osmanlı Dönemi'nde, bir devlet işletmesi olarak çalışan ve döneminin en ileri teknolojisine sahip olduğu anlaşılan Fatih Dökümhanesi, 20.yüzyılın başlarına kadar aralıksız hizmet vermiştir.
1950'li yıllara kadar çoğu birimleri ile ayakta olduğu bilinen ve kısa zamanda ciddi bir tahribata uğradığı anlaşılan Fatih Dökümhanesi, temel/duvar seviyesinde de olsa günümüze ulaşmış önemli Osmanlı demir sanayi tesislerinden birisidir.
Demirköy'ün adıyla özdeşleşen Dökümhane'nin Osmanlı tarihindeki itibarını iade etmek adına kültür ve turizme kazandırılması gerekmektedir.
Kalıntılarıyla da olsa günümüze ulaşan Osmanlı sanayi tesislerinin başında gelen Fatih Dökümhanesi, yaklaşık onbin metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.
Aralarında yaklaşık 7 metrelik kod farkı bulunan, iki düzleme oturan yapılar, köşelerinde çokgen burçları bulunan surlarla çevrilidir.
Kuzey yönden taç kapıyla ulaşılan üst sette, avluya açılan yaşam ve hizmet alanları (dökümhane çalışanlarının kullandığı hamam, çeşme, barınma birimleri vb.) ile mescit yer almaktadır.
Bu birimlerin güneyindeki alt kotta ise üretimle ilgili donanımlar bulunmaktadır.
Üç büyük birimden oluşan üretim alanında, ortadaki büyük işlikte demir ergitme ve indirgeme fırınları yer almaktadır. Kazı çalışmaları sonucunda yapılar, temel/ duvar seviyesinde açığa çıkarılmıştır.