CUMHURiYETiN MANEVi MiMARLARINDAN DiN ADAMI ERCÜMEND DEMiRER

Milli mücadelenin MANEVi MiMARLARI oldugu gibi, Cumhuriyetin de Manevi Mimarlari vardir. Bu yazimda cumhuriyete omuz veren, DiN, TOPLUM Ve KEMAL ATATÜRK adli kitabin yazari, Degerli dostum rahmetli Ercümend Demirer'den söz etmek istiyorum. Çünkü Demirer kültürlü, Atatürkçü bir din adami olmanin ötesinde, kalemiyle, konusmalari ve konferanslari ile fikir ve düsüncelerini eyleme geçirmis bir Cumhuriyet Aydini idi.
Kirklareli'nde, Dolhan ve inece'de konferanslar vermistir.
Ercümend Demirer'i 1969 yilinda YENi iSTANBUL gazetesindeki yazarligi sirasinda tanidim. O siralar istanbul'da Mustafa Kemal Dernegi Devrim Konseyi üyesiydi. Sonra Ankara'da, ATATÜRK ENSTiTÜSÜ'nde beraber olduk. Enstitünün BiLDiRiCi ÜYELERi arasinda birlikte çalistik. Genis bir çevresi vardi. Rahmetli Doç. Dr. Bahriye Üçok ve esi Prof. Dr. Coskun Üçok müsterek dostlarimiz arasindaydi. 1970'li yillarda ülkede baslayan o ALACAKARANLIK'a aydinligini tutmak için olaganüstü gayretler içersindeydi. Bir Halkevci olarak köylerde konferanslar veriyordu. Ayni zamanda Haci Nimet Camii Hatibi ve Nimet Abla Camii Vakfi'nda Atatürkçü fikir ve düsüncelerin temsilcisiydi. Zira Nimet Abla yaptirdigi cami için vakif kurarken, vakfin yönetim kurulunda ve cami hatipliginde ATATÜRKÇÜ DiN ADAMI bulunmasi sartini vakif statüsüne geçirmisti. Ercümend Demirer bu vasfi dolayisiyla Cami Hatipliginde bulunuyor ve görevi fahri olarak yapiyordu.
Ercümend Demirer, bir ilahiyatçi bilim insani olan Bahriye Üçok'un danismani gibi bir dostluk örnegi sergilerken, benim de mektup dostlarim arasinda bulunan ilk ANAYASA MAHKEMESi BAsKANI ve Diyanet isleri Baskani rahmetli Tevfik Gerçeker ile çok istenlikli bir dostlugun içinde bulunmustur. Tevfik Gerçeker, milli mücadele sirasinda Karacabey Müftüsü iken Ankara'da Mustafa Kemal'in yanina kosan Mustafa Fehmi Gerçeker'in ogludur. Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin ilk "Umur-i ser'iye ve Evkaf Bakani'dir. Mustafa Kemal'in idamini isteyen Halife Padisahin Buyurugu'na Ankara'dan karsi cevap teskil eden fetvanin altinda imzasi olan cesur bir din adamidir. Ercümend Demirer bu devrimci, cumhuriyetçi kadro içersinde Atatürkçü fikirleri ile daima ilgi görmüstür.
Bizim toplumda AYDIN DiN ADAMI olmak kolay degildir. Milli Mücadelenin Manevi Mimarlarindan ve Mustafa Kemal'in "ÜLKÜ ARKADAsIMIZ" dedigi Haci Süleyman Efendi, Atatürk zamaninda ileri sürdügü görüsleri bugün söyleyemezdi. Ercümend Demirer'de Atatürk zamanindan kazandigi sayginligi koruyarak, 1970'li yillarin sonuna kadar aktif olmayi basarmistir. Demirer, 1915 yilinda istanbul sisli'de Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanim'a Kur'an okumus kimsedir. Mustafa Kemal, Çanakkale Zaferi'ni kazandiktan sonra istanbul'a döndügü zaman Ercümend Demirer'i annesine Kur'an okurken bulmustur.
Bugün bu degerli Din Adami'nin bana yazdigi yüzün üzerinde mektubu arsivimde bulunmaktadir. Keza Bahriye Üçok'tan da aldigim 15-20 mektup arsivimde muhafaza altindadir. Bahriye Hanim'dan ve Demirer'den size su ilginç bilgiyi aktarmak istiyorum
"Lütfi Dogan'a (Ecevit Hükümetinde Devlet Bakani idi) Hutbelerde Atatürk'ün adinin bulunmasini nihayet kabul ettirdim. Müftülerin okuyacagi Hutbelerde artik Atatürk'ün adi da geçecektir."
Doç. Dr. Bahriye Üçok bu sira (1970'li yillarin ortasinda) CHP Milletvekili idi. O zamana kadar camilerde okunan Hutbeler'de Atatürk'ün adi geçmiyordu. Bahriye Hanim ve onun yaninda yer alan müsterek dostumuz Ercümend Demirer bu konuda büyük mücadele vermislerdir. Biliyorsunuz Bahriye Üçok kendisine posta ile gönderilen bir paketin içinden çikan bombanin patlamasi sonucu parçalanarak ölmüs, Devrim sehitleri arasina katilmistir. Ancak Ercümend Demirer onun ölümünü görmemistir. Demirer 1986 yilinda ölmüstür.
Ercümend Demirer, DiN, TOPLUM ve KEMAL ATATÜRK" adli kitabinda Peygamber'den bir söz aktarmaktadir "Ölülerin kötülüklerini açiklamayiniz." Biz bu memleket ve bu halk için iyilikler yapmis insanlarin seçkin hizmetlerinden söz ettik. Saniyorum bunlarin yurtseverliklerinden, mücadelerinden, hizmetlerinden bizim alacagimiz, üzerinde düsünecegimiz dersler vardir. iyi insanlar yeri ve zamani geldigi vakit anilmalidirlar. Toplumun bellegi uyarilmalidir.
nazifkaracam@gazetetrakya.com