Öztürkçe oldugundan hiç kuskum yok.
Çerge, kapatici anlaminda bir söz. Gizleyici, örtücü. Altindakini göstermeyen.
Bir seyi kapatmak için çergeyle örtülür.
Gölgeliktir bir yerde. Bulut gibi bir sey. Bulut, günesin önüne gelince evrene gölge vurur ya.
Günesin önüne her hangi bir kapatici cisim gelince toprak gölgelenir. Hani, yaz mevsimi gelende çokça yapacagimiz ve arayacagimiz serinlik biçimi.
Köylerde, bahçelerde, kir evlerinde, sebzelerin üzerine gölgelik yapilirdi evvelce. Insan boyunca dört agaç kazik dikilir, kaziklarin üstleri birbirine ulanir. Bunlarin üstüne birkaç ince agaç çakilir. En üstüne dallar atilir düzenli olarak. alttaki sebzeler günesin olumsuz etkisinden kurtulmus olur. Üstü hayli güçlüce oldugu için sicak yaz gecelerinde üzerinde yatilir bile. Çardak denir buna.
Çardaga kamelya da denir, di mi? Duymuslugum var sanki. Kameriye, çiçek adini çagristiriyor gerçi ama onun da ilgisi var mi kamelyayla ve dolayli olarak çardakla.
Tek heceli "çar" sözcügü, kapatici, örtücü, gizleyici anlamindadir. Çarsaf'in rolü de kapatmaktir ya. Bayanlarda basi, yüzü hatta elleri kapatici. Yatakta dösegi kaplayici ve kapatici.
Çarsaf, çergeyle hisim sözcük.
Çadir'i hemen hemen herkes bilir. Evvelce köyümüze gelen kalaycilar, demirciler, kisa süreli barinacak ev bulamazlarsa çadir kurarlar, çoluk çocuk onda kalirlardi. Göçebelerin hemen bas vurduklari geçici evdir çadir. Genellikle brandadan yapilir. Çok zaruriyse her hangi bir örtüden de yapilabilir ama saglam olmasi ve uzunca süre dayanabilmesi için iyi bir malzeme gerekir. Örtünmek içindir. Örtünmek derken, bir seyleri örtmek, gizlemek içindir.
Yazlikçilar çokça kullanir çadiri. Tasim araçlarinin bir yerinde çadir malzemesi bulundururlar. Uygun bir alan bulunca onu kuruverirler. Böylece otel, motel, pansiyon gibi masrafli mekânlardan kurtulurlar. Bir gecelik degil mi, yemegini de onun içinde yaparlar, kisa süreli cinselliklerini de.
Dönelim çergeye.
Çerge, köylerde çogunluk kullanilirdi çocuklugumuzda. Parsal, kilim, hali bulunamazsa, hemene bir bez parçasi yerine, biraz daha güçlü olmasi, uzun süre dayanabilmesi, altini daha basarili saklayabilmesi için, aklibasinda bir malzemeden olmasina özen gösterilirdi.
Malzemeye dönmeyelim yeniden.
Çergenin amaci neymis efendim,bir daha söyleyelim: Tabanla tavanin iliskisini kesmek. Yüzeyle boslugun iliskisini kesmek. Zeminde bulunanlarin üstünü örtmek.
Temizlige yeterince zaman ayiramayan veya temizligi pek basaramayan insan ve toplumlarda çerge kullanimi biraz daha yaygindir. Süpürgeye eli varmayan veya çok fazla zaman bulamayan, temizlikle arasi iyi olmayan yani pasakli, küflü, kirli haneler, toplumlar en azindan kisiler, çergeye daha fazla gereksinim duyarlar.
Bir gün eve birileri gelir. Evin bazi bölümlerini gezinir, görür. Mutfaktaki bulasiklara akil erdirir. Esik dibindeki çere çöpe de…
Kilerdeki daginikligi da keser akli. Hiç birine mahana bulmaz. Köy yerdir, olur. Hatta uzun süre yikanamayan bulasiklar, uzun süre yikanmamis yatak örtüleri, silte yüzeyleri, kirlentler filan da ilisir gözüne. Dogaldir. Köy evidir. Sekiz on çocuk vardir irili ufakli. Adam, evin iç islerine ilgisizdir. Kadin bunalmistir kalabaliktan ve yogunluktan. Bütün isler ona bakar.
Bu yogunlugun arasinda bazi islere yeterince zaman ayiramaz. Dogaldir.
Bir sey dikkatini çeker. Evin kösesinde bir çerge yayilidir. Buraya hemen hemen hiç ugranmaz. Evin bayani evi süpürmeye yeltenir de burasini pek kullanmaz.
Merak eder yabanci. Acaba bunun altinda ne vardir? Bu çergenin islevi nedir? Acaba neleri örtmektedir?
Gider çergenin yanina, bir ucunu hafifçe tutar. Tam kaldiracagi sirada…
Ev sahibi bayan atilir öteden. "Ergenekon!" der, saklambaç oynar gibi.
"Çergeee!" der gibi bir sey.
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol