"ÇANAKKALE'DE KAHRAMANLIKTA KENDINI BITIREN 57. PIYADE ALAYININ ÖYKÜSÜ" - 1 -

Tarihi ve yakin geçmisi, özellikle Çanakkale Savaslari'ni bilenler için 57. Piyade Alayi ismi yabanci degildir. Bu alay tarihe "Sehitler Alayi" olarak geçmistir. Milli Savunma Bakanligi çesitli cephelerde savastiktan sonra Çanakkale Savasi'na katilan bu alayin destansi öyküsünü anlatan "Kahramanlik Abidesi 57. PIYADE ALAYI/ Sehitler Alayi" kitabini 2003 yilinda yayimlamistir. 345 sayfalik bilgi ve belge içerikli büyük boyutlu kitap tamamen 57. Piyade Alayi'nin 100 yili askin öyküsünü anlatmaktadir.
57. Piyade Alayi 1915 Gelibolu ve Çanakkale Savaslari'nda 19. Tümen Komutani Yarbay Mustafa Kemal'in yörenin gönüllü askerlerinden olusturdugu yedek savas birligidir.
Arsivdeki bilgilere göre 57. Piyade Alayi 1880'li yillarda kurulmustur. Alay 1915 Çanakkale Savaslari'na gelinceye dek Osmanli Mülkü'nün bir çok yöresinde savaslara girmis, çikmistir. Bu süreçte Alay'in mevcudunda ve komuta heyetinde degisiklikler olmustur. Örnegin 1892 yillarinda mevcudu 71 subay, 1642 er ve 19 hayvandan ibarettir. O ve sonraki yillarda cephaneleri, erzaklari tasimak, top arabalarini çekmek için birliklerde hayvan bulundurmak zarureti bulundugu unutulmamalidir. Hatta süvari birlikleri de bulunuyordu. Birlikler motorize oluncaya kadar Osmanli Cumhuriyet Ordularinda at ve katir cinsi hayvanlar birliklerin ayrilmaz unsurlarindandi.
57. Piyade Alayi kurulusundan itibaren çesitli cephelerde, çesitli savaslarda bulunmustur. Alay 1911'de Trablusgarp- Bingazi Savasina katilmistir. 1912 Balkan Savasi'nda Balkanlar'da Vardar Ordusu içinde yer almistir. Bu süreçte Bilaç, Komanova, Kircaova ve Manastir Savaslari'nda bulunmustur. Bu siralar alayin mevcudu 35 subay, 2223 erbas ve er, 2000 tüfek ve 14 hayvandan ibarettir. Balkan Savasi'nin yenilgiyle sonuçlanmasi üzerine Osmanli Ordusu'na yeni bir düzenleme ve yapilanmaya gidildiginde alay 7. Kolordu'ya bagli 19. Tümen'in disinda kalmistir. Fakat daha sonraki bir baska düzenlemede 57. Alay 7. ve 19. Tümen'in birligi olarak YEMEN SAVASLARI'na katilmistir. Girdigi her savasta büyük kahramanliklar gösteren bu alay diger birlikler gibi kayiplar vermistir. Yemen Çölleri milyonun üstünde askerimize mezar olmustur. O zaman açlik, susuzluk, saglik hizmetlerinden yoksunluk, yol yoklugu, 8- 9 yila varan askerlik Mehmetçik'in agzinda söyle dile geliyordu
"Memlekete memlekete varsak bir zaman
Durmaz mektep yapariz her zaman
Cehalettir cehalettir basimizin belasi
Durmayip yol yapmaktir kurtulmanin çaresi"
Bu dörtlügü Birinci Dünya Savasi'nda Bagdat-Sam- Halep Cephanelerinde savasmis Kirklarelili Ali Demiray ile 1960'li yillarda röportaj yaparken almistim. Ali Demiray cepheye 145 kisi gittikleri, geriye 70 kisi döndüklerini söylemis "DÜSMAN TOPRAÄzIMIZA BASAN KISIDIR" diye bir tanimlama yapmisti. Devami Yarin