Ayçiçeği üreticilerine köse hastalığı darbesi

Yıl boyu büyük emekler ile yetiştirilen üreticilerin göz bebeği gibi baktığı ayçiçeğinde ayçiçek mildiyösü (köse) hastalığı büyük bir sorun haline geldi. Ziraat Odası Başkanı Ekrem Şaylan yaptığı basın açıklamasıyla hastalık hakkında bilgi vererek etkilenen üreticilerin durumuna değinerek “2017 yılı ayçiçek üretim sezonunda karşılaşılan sıkıntılar, ekimle beraber başlayan yağış yoğunlukları nedeniyle bölgemizde ayçiçek mildiyösü (köse) hastalıkları yoğun bir şekilde görülmüştür. Daha önceki yıllara bakıldığında bu hastalığın firmaların bazı çeşitlerinde görüldüğü tespit edilmiştir. Ancak, bu yıl hastalığın seyrine bakıldığında mildiyö'ye dayanıklı çeşitlerde dahi gözlendiği ve hatta hastalığın görülme sıklığı daha yoğun olarak karşımıza çıkmıştır” dedi.
Gelecek yıllar için büyük risk
Hastalığın gelecek yıllar için de büyük risk oluşturduğunu ifade eden Başkan Şaylan, “Hastalıkla ilgili olarak en korkutucu durum hastalığın gelecek yıllardaki üretimi etkileyecek şekilde toprakta canlılığını 5-10 yıl arası sürdürebilmesidir. Bu etki yağışlar ve rüzgarla dağılarak bölgedeki genç bitkilere ulaşabilmektedir/toprağın nemi sıcaklığına bağlı olarak en çok 2-3 hafta duyarlıdır. Bu dönemdeki hava sıcaklığı ve yağışlarla toprak koşulları hastalığı kaçınılmaz hale getirmektedir.(tarımsal araştırmalar ve politikalar genel müdürlüğü araştırmalarına göre)” sözlerini dile getirdi.
Yağışlar enfeksiyon riskini arttırdı
Yağışlı havaların fazla etkili olmasının olumsuz sonuçlar doğurduğunun altını çizen Başkan Şaylan, “Tohum ekiminden 15 gün sonrasına kadar yağışlı giden havalarda enfeksiyonun görülme ihtimali büyüktür. Bu dönemi atlatan bitkilerde daha çok lokal yaprak lezyonları görülür. Etmen tohumla taşındığından ayrıca bitki artıkları üzerinde kışlayabildiğin den henüz toprak yüzeyine çıkmış fidelerde çökerten belirtilerine neden olabilmektedir. Bitkilerde yaprak damarları boyunca açık sarı bir renk değişimi (kloroz) dikkati çeker. Nemli havalarda bu belirti bitkilerin alt yüzeyinde etmenin beyaz renkli fungal tabakasını görmek mümkündür. Tablo ağırlaştığında enfeksiyona uğramış bitkide zarar yüzde 100'e yakındır” şeklinde konuştu.
“Üreticiler uyarılacak”
Hastalığın tespit edildiğini ifade eden Başkan Şaylan, tarlalarda hastalığın bulaştığı ürünlerin oranının da önemli olduğunun altını çizerek “Bölgemizde ayçiçek ekimi yapan çiftçilerimizden gelen şikayetler üzerine ekim döneminde, mart sonu ve nisan ayı başlarında, ekimi yapılan tarlalarda gıda tarım ve hayvancılık müdürlüklerince ve ziraat odası başkanlığı, ziraat mühendisleri ve tarım danışmanları olarak bitkinin iki yapraklı döneminde tarladaki hastalık oranları yerinde tespit edilmiş ve bu oranın yüzde 50'nin üzerinde olması durumunda tarla sahipleri uyarılarak, yeniden ekim yaptıkları görülmüş, ancak yapılan ikinci ayçiçek ekim alanlarında ve hatta üçüncü ekim alanlarında da toprakta hastalık etmeni yerleşik olduğundan mildiyö hastalığının görüldüğü tespit edilmiştir” ifadelerine yer verdi.
Üreticilerden yoğun bir şikayet var
Üreticilerin çok sayıda şikayet gerçekleştirdiğini ifade eden Başkan Şaylan, “Çiftçilerimiz ve üreticilerimizden gelen yoğun hastalıkla ilgili şikayetlerinden tohum firmalarının bazıları yeniden ekilecek tohumları karşıladığı bazılarının önemsemediği, bununla ilgili yasal bir yaptırımın olmadığı, zarar gören üreticilerin hasar tespit davası açması gerektiği, bu sürecinde uzun sürdüğü için çiftçilerimizin dikkate alınmadığı görülmektedir. Sahada yapılan araştırmalarda üreticilerin beyanına göre aynı tarla şartları aynı günde ekimler yapıldığı halde bazı çeşitlerin daha az duyarlı olduğu ve hasarın çok az olduğu gözlenmiştir. Çiftçilerimizle yapılan görüşmelerde en çarpıcı olan tespit çiftçilerimizin mildiyö hastalığı ile karşı karşıya kaldıklarında mağduriyetlerini giderecek bir muhatap bulamadıkları bu yüzden de konuyla ilgili yapılan mildiyö tespit çalışmalarında tarlalarında olan zararı bildirmedikleri görülmüştür” sözlerini dile getirdi.
Üreticiye büyük darbe
Kırklareli’deki ayçiçeği üreticilerinin köse hastalığından dolayı büyük bir darbe yediğini ifade eden Başkan Şaylan, “Sonuç olarak ilimiz ve bölgemizde, ayçiçek ekim alanlarının yaklaşık 750 bin dönüm olup, 200 bin ton ayçiçek üreten Türkiye'de üretiminde söz sahibi olan bölgemizde, ayçiçek ekimi yapılan alanlarda hastalıkla ilgili beyan vermeyen çiftçilerimizde dikkate alınarak, yaklaşık 30 bin dönüm alanda ayçiçek mildiyösü (köse) hastalığına maruz kaldığı, bununda bölgemizde ayçiçek üreticisine büyük darbe vurduğu gelirinin, kazancının azalmasına sebep olduğu gözlenmektedir. Bölgemiz ekonomisine ve ayçiçek yağında ülke olarak ithalatçı konumunda olduğumuzdan ülke ekonomisine de zarar verdiği aşikardır” dedi.
Hastalığın sebebi
Hastalığın meydana geleme sebeplerine değinen Başkan Şaylan, “Hastalığın sebep gösterdiği ekim alanlarında tekrar aynı hastalığın nüksetmemesi ve bölgede hastalığın izlerinin ortadan kaldırılması için, tohum üreten firmaların üretim aşamasında bu hastalığın tohumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığının araştırılması, bölgemizde ayçiçek hasadına kadar olan süreçte gerekli AR-GE çalışmalarının sahada uygulanması, nedenleri, tedbirleri, hastalığın sebepleri, çözüm ve çözüm yollarının uygulanması gerekmektedir. Tohum firmalarının denetlenerek ve ayçiçek üreticisinin mağdur edilmeyerek gerekli önlemlerin alınması, yasal düzenlemeler ve ilgili çalışmaların bir an önce gıda tarım ve hayvancılık bakanlığı tarafından başlatılmasının uygun olacağı kanaatindeyiz” ifadelerine dile getirdi.