Alpullu Şeker Fabrikası ilk şekerini üretti

Trakya ve Türkiye için büyük tarihi ve ekonomik önem taşıyan Alpullu Şeker Fabrikası ilk şekerini üretti. Bölge halkının geçimine büyük katkı sağlayan ve ülkenin şeker üretimi için önemli yeri olan
fabrika aynı zamanda, iş sahası da oluşturarak bölge ve ülke kalkınmasında önemli rol oynuyor.

İlk şekeri üreterek açılması için verilen emeklerin boşa gitmediğini gösteren Alpullu Şeker Fabrikası Müdürü Abdullah Kalenderoğlu, başarılı üretimden dolayı mutlu olduğunu ifade etti.

Alpullu Şeker Fabikası’nın ilk şeker üretimine başlamasıyla birlikte, açılış töreninde de altı çizilen fabrikanın beklediği günler gelmiş oldu. Denemelerin ardından, çalışmadığı bir sürenin ardından bile halen üretime hazır olan fabrikada ilk şeker üretimiyle birlikte Trakya başta olmak üzere Türkiye için büyük bir adım da atılmış oldu.
“Ana amaç kalkınmak…”
Alpullu Şeker Fabrikası Müdürü Abdullah Kalenderoğlu, fabrikanın amacının toplu halde kalkınmak olduğunu ifade ederek şu ifadelere yer verdi;
“Ülkemizde şeker fabrikalarının kurulmasının ana hedefi; ülkemizin şeker ihtiyacının karşılanması yanında, tarımı ve dolayısıyla çiftçiyi kalkındırmaktır. Şeker pancarı tarımı ülkemizin sosyal ve ekonomik yaşantısında da çok önemli rol oynamıştır. Şeker pancarı tarımının gelişmesi sonucu dünyada şeker üretimi önemli derecede artmıştır. Diğer taraftan şeker pancarı yalnız sanayi hammaddesi değil, aynı zamanda besi hayvancılığında çok kıymetli gıda olan yaprak, baş ve posa ile bir yem bitkisidir. Bu ürünün gelişmesi, et ve süt üretiminin artmasına, böylece artan gıda kalitesi ile daha yüksek hayat standardının oluşmasına ön ayak olmuştur.
“Gelişime katkı sağlıyor”
Üretilen pancar; taşımacılık, tarım alet ve makinalan başta olmak üzere birçok sanayinin gelişmesine, gübre, ilaç gibi girdilerin kullanımı ile endüstriyel sektöre önemli katkılar sağlamaktadır. Ayrıca, şeker pancarı tarımı; ekim yapılan alana eşdeğer bir orman alanına kıyasla 3 kat daha fazla oksijen yarattığından, tüm canlılar için hayati önem arz eden bir oksijen kaynağı olmakta, kendinden sonra ekilecek ürünlerde verim artışı sağlamakta, alternatiflerine göre daha fazla istihdam imkanı yaratmaktadır.
“Kırsal kesimin kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır”
Çiftçiye mekanizasyonu, gübreyi ve tarım ilacını kullanmayı öğreten şeker pancarı tarımı, çiftçiyi köye ve tarlaya bağlayarak ailenin bütün fertlerine iş imkânı sağlamakta, göçün önlenmesinde, bölgelerarası gelişmişlik farkının azaltılmasından kırsal kesimin kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Pancar bir münavebe bitkisi olup, 2001 yılından bu yana aynı alana dört yılda bir ekilmektedir. Yurdumuzda şeker pancarı her yıl üreticilerle yapılan "Şeker Pancarı Üretim Sözleşmesi" esaslarına uygun olarak yapılmaktadır.
Şeker pancarı tarımı; Doğu Karadeniz, Ege ve Akdeniz’in sahil şeridi ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi dışındaki tüm bölgelerde yapılmaktadır. Sözleşmeli üretimin ilk örneklerinden biri olup, tarımın sanayiye entegre olmasını sağlamış ve gıda sanayinin temel taşını oluşturmuştur.
TÜİK verilerine göre; 2016 yılında Türkiye sınırları içinde toplam 15 milyon 574 bin hektar alanda tahıllar ve bitkisel ürünlerin ekimi yapılmış, şeker pancarı ekim alanı Türkiye toplamı ise 322 bin hektar civarında gerçekleşmiştir.
“Şeker Fabrikası
tarihi bir değer”
Türkiye'de Şeker Fabrikaları kurulması amacıyla Osmanlı İmparatorluğu zamanında (1840-1899) ve ondan sonraki yıllarda bazı teşebbüsler olmuştur. Ancak bu teşebbüslerden hiçbirisi uygulama alanına konulamamış ve bir istek olmaktan ileri gidememiştir.
Şeker Fabrikaları kurma teşebbüslerinin gerçekleşebilmesi ancak, Büyük Önderimiz Atatürk'ün kurduğu Cumhuriyet döneminin sağladığı geniş imkânlar sayesinde olabilmiştir. Bu istikametteki ilk ciddi teşebbüs Uşak'lı Molla Ömeroğlu Nuri (Şeker) adında bir çiftçi tarafından başlatılmıştır.
Uşak'ta mahalli birçok müteşebbisin iştiraki ile 19.4.1923 tarihinde 600.000 TL sermaye ile kurulan' Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş.1 6.11.1925 tarihinde ilk Şeker Fabrikasının temelini atmış ve fabrika 17.12.1926 tarihinde işletmeye açılmıştır.
Uşak'ta Şeker Fabrikası kurma çalışmaları devam ederken yine aynı yıllarda İstanbul'da da özel şahısların ve bazı milli bankaların iştiraki ile 14.6.1925 'de 500.000 TL sermayeli "İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları T.A.Ş." kurulmuştur. 22 Aralık 1925 tarihinde Alpullu Şeker Fabrikasının temeli atılarak 11 ayda fabrikanın montajı bitirilmiş ve 26.11.1926 tarihinde fabrika işletmeye açılarak ilk Türk şekerini üretmiştir.
“Şeker sanayinin temeli”
Alpullu Şeker Fabrikası 500 ton/gün pancar işlemek üzere kurulmuş daha sonra kapasitesi arttırılarak 1933 yılında 1000 ton/gün işleme kapasitesi ile dünyanın en fazla şekerpancarı işleyen fabrikası olmuştur. Uşak ve Alpullu Şeker Fabrikaları bu yıla kadar Türkiye’nin şeker ihtiyacım birlikte karşılamışlar ve şimdiki Şeker Sanayinin temelini oluşturmuşlardır.
“Takdir edilmesi gereken bir başarı”
1926 yılında Alpullu Şeker Fabrikası'nın yapımı ve montajı hızla devam ederken şeker pancarım bilmeyen hatta sulu tarım yapılmayan Trakya'da şeker pancarının tanıtımı yapılmış ve 5 bin dekar ektirilmesi başarılmıştır. Hala pancar ekimindeki zorluklan düşündüğümüzde bu takdir edilmesi gereken bir başarı olmuştur. Ekilen 5 bin dekar alandan 3477 ton pancar işlenerek 16 günlük ilk kampanyanın sonunda 459 ton şeker elde edilmiştir. 1926 Yılındaki kampanyada 60 memur 32 daimi işçi ile 263 muvakkat işçi hizmet vermiştir. Kendilerini rahmet ve minnetle anıyorum.
“11 ayda memleketimize kazandırıldı”
Alpullu Şeker Fabrikası 11 ay gibi kısa bir sürede bitirilmiş memleketimize kazandırılmıştır. Bize düşen atalarımızın bu emanetine sahip çıkmak korumak ve geliştirmektir. 1933 yılına kadar ülkemizin şeker ihtiyacı bu iki fabrikanın üretimi ile kısmen karşılanmıştır. Bu iki fabrika ile pancar tarımında ve şeker fabrikası işletmesinde hayli tecrübeler edinilmiş olduğundan yeni şeker fabrikaları kurulması gerekli görülmüştür.”