Kirklareli Halk Sagligi Müdürü Uzm.Dr.Nihat Kutluay 21 Nisan-27 Nisan 2012 tarihleri arasinda önemi vurgulanan Asi haftasi dolayisiyla bilgilendirici bir basin açiklamasini kamuoyu ile paylasti.
Açiklamada su bilgiler verildi; “Asi Haftasi, Genisletilmis Bagisiklama Programi kapsaminda yürütülen hastalik kontrol programlarinin stratejileri konularinda saglik personelinin duyarliliklarinin arttirilmasi, toplumun asilama ve asi ile korunulabilir hastaliklar konusundaki farkindaliginin artirilmasi ve bilgilendirilmesi, gezici ekiplerle saha tarama çalismalarina hiz vererek öncelikle 5 yas altindaki eksik asili çocuklarin asilarinin tamamlanmasi, asilama hizmetine yeterince ulasamayan gruplara ulasilmasi amaciyla merkezi ve iller düzeyinde aktivitelerin düzenlendigi bir haftadir.
Bu yilki asi haftasinin ana temasi, "saglik personelinin sürveyans konusunda bilgilendirilmesi, duyarliliginin arttirilmasi, sektörlerarasi isbirligi yoluyla toplumun asilama konusunda farkindaliginin arttirilmasi yolu ile eksik asili ve asisiz çocuklarin (0-5 yas) asilarinin tamamlanmasi"dir.
Insan ve hayvanlarda hastalik yapma yeteneginde olan virüs, bakteri v.b. mikroplarin hastalik yapma karakterlerinden arindirilarak ya da bazi mikroplarin salgiladigi zehirlerin (toksinler) etkilerinin ortadan kaldirilarak, gelistirilen biyolojik maddelere Asi denir.
Asi, insanlari hastaliklardan ve onun kötü sonuçlarindan koruyabilmek için saglam ve risk altindaki kisilere uygulanir.
Vücut bu sekli ile kendisine zarar vermeyen mikrop ya da toksinleri tanir ve onlara karsi bir savunma yöntemi gelistirir. Böylece gerçek mikropla karsilasildiginda da bu yöntemle savasir ve kisi hastaliga yakalanmaz. Bu kisi artik o hastaliga karsi bagisiktir. Bagisiklama, asiyla korunulabilir hastaliklarin ve ölümlerin önlenmesi açisindan en önemli toplum sagligi müdahaleleri arasinda yer almaktadir.
Asilar, belirli bir hastaliga yakalanmadan önce kisilere ulasip onlarin bagisiklanmalarini saglamak amaciyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasini uyararak, hastalik etkenini taniyan ve bu etkenle karsilasildiginda onu yakalayip yok eden koruyucu maddelerin (antikorlar) olusmasini saglarlar. Bu sekilde asilanan kisi asilandigi hastaliklara karsi bagisik yani dirençli olur. Olusan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalir ve hastalik etkeni ile karsilasinca onu etkisiz kilmak için savasir.
GBP'nin (Genisletilmis Bagisiklama Programi) amaci asi ile korunulabilir hastaliklarin ve bu hastaliklardan kaynaklanan sakatlik ve ölümlerin engellenmesidir. Bu program kapsaminda, Bogmaca, Difteri, Tetanoz, Kizamik, Kizamikçik, Kabakulak, Tüberküloz, Poliomyelit, Hepatit-B, Hemofilus influenza tip b'ye bagli hastaliklar ile streptokokus pnömoniya'ya bagli invaziv pnömokokal hastaliklarin ve bu hastaliklardan kaynaklanan bebek ve çocuk ölümlerinin ve sakatliklarin engellenmesi hedeflenmektedir.
Temel amaç; dogan her bebegin asi takvimine uygun olarak yukarida sayilan hastaliklara karsi bagisik kilinmasidir. Genisletilmis deyimi ise asisiz veya eksik asili bebek ve çocuklarin tespit edildigi anda asilanmasinin saglanmasi ve bu uygulamanin ülke genelinde her yerde esit olarak yapilmasi anlamini vurgulamak için kullanilmaktadir.
GBP akademisyenlerden olusan Bagisiklama Danisma Kurulu'nun (BDK) bilimsel destegi ve önerileri dogrultusunda yürütülmektedir. BDK yilda en az iki kez toplanarak güncel gelismeleri görüsmekte ve önerilerde bulunmaktadir.
DaBT (karma asi) difteri, bogmaca ve tetanozdan, Polio asisi çocuk felcinden, Hep-B asisi Hepatit B'ye bagli B tipi sarilik, siroz ve karaciger kanserinden, Hib asisi H. influenza tip b'ye bagli menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarindan, BCG asisi veremden, KKK (Kizamik-kabakulak-kizamikçik ) asisi kizamiga bagli zatürree, orta kulak iltihabi ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastaligindan, dogumsal kizamikçik sendromu ve kabakulaktan, KPA asisi ise zatürree, beyin iltihabi ve kan zehirlenmesinden korur.
Tam asili çocuk; 1'er doz BCG ve KKK, 3'er doz DaBT/DBT, KPA, Polio, Hep-B ve Hib asilarinin tamamini almis çocuk olarak tanimlanmaktadir. Asilarini uygun sayida ve uygun araliklarla almamis çocuklar yeterince korunmus olmaz.
Uygulanan asilar kisilere özel olan asi kartina kaydedilmeli, bu asi karti ise mutlaka saklanmalidir.
2005 yili sonuna kadar 7 hastaliga (difteri, bogmaca, tetanoz, çocuk felci, kizamik, hepatit-B, verem) karsi asilama yapiliyordu.
2006 yilinda bütün saglik kuruluslarinda Hib, Kizamikçik, Kabakulak asilari uygulanmaya baslanmistir. 2008 yili basindan itibaren DaBT-IPA-Hib asilari tek enjektör içinde uygulanmaya baslanmis böylece bir seferde 5 hastaliga karsi asilama yapilmasi saglanmistir. Kasim 2008 tarihinden itibaren ise; Mayis 2008 dogumlu çocuklardan baslamak üzere; konjuge pnömokok asisi (KPA) takvime eklenmistir. Böylelikle asi ile koruma saglanan hastalik sayisi 11'e yükselmistir. 2010 yilinda ise ilkögretim 1. sinifta uygulanmak üzere asi takvimine DaBT-IPA (Difteri, aselüler Bogmaca, Tetanoz, Inaktif Polio, (Dörtlü Karma Asi) asisi eklenmis, bu sekilde bu yas grubuna ek 1 doz bogmaca asisi uygulanmasina baslanmistir. Nisan 2011 tarihinden itibaren de daha genis koruyuculuk saglayan konjuge pnömokok asisi uygulanmaya baslanmistir.
Asilarin zamaninda ve uygun araliklarla uygulanmasi çok önemlidir. Ancak asi takviminde belirtilen araliklara göre asilari tamamlanamamis çocuklarda önceki asi dozlarinin tekrar yapilmasina gerek yoktur. Aradan uzun bir süre geçmis olsa bile, asilamaya birakilan yerden devam edilir, eksik asili çocuk saptandiginda yasina uygun olarak asilari tamamlanir.
Asilanarak bagisik hale gelmis bireylerin olusturdugu toplumlar, hastaliklarin yayilmasina karsi direnç gösterirler. Bu yolla henüz asilanmamis, asilanmaya engel olusturan bir hastaligi olanlar da korunmus olur.
Bütün çocuklar dogar dogmaz takvime uygun bir sekilde asilanmaya baslanmalidir. Bunun disinda sadece çocuklar degil bagisik olmayan tüm yetiskinler yaslarina uygun olarak tetanoz, difteri, kizamik, kizamikçik, kabakulak, grip, pnömokok hastaliklarina karsi asilanmalidir. Bazi hastaliklar için risk grubunda kabul edilen eriskinler de saglik kuruluslarina basvurarak yapilmasi gereken asilar konusunda bilgi edinmeli ve asilanmalidir. Hastaliklar açisindan riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelligine göre gerekli asilari yaptirmalidirlar.
Ülkemizde ileri yas nüfusun giderek artmasiyla, kronik hastaliklar (kalp, akciger, böbrek hastaliklari, seker vb) ve kanserlerde de buna bagli bir artis meydana gelmekte olup bu durum eriskin bagisiklamasinin giderek daha da ön plana çikmasina neden olmaktadir. Bu nedenle eriskinler de kendileri için uygun asilama semasi konusunda mutlaka bir hekime danismalidir.
Asi uygulamalari illerde Saglik Bakanligina bagli saglik ocaklari, saglik evleri, ana çocuk sagligi ve aile planlamasi merkezleri, devlet hastaneleri, toplum sagligi merkezlerinde ve aile sagligi merkezlerinde uygulanir.
Asilar Saglik Bakanligi kurum ve kuruluslarinda ücretsiz olarak uygulanmaktadir. Ayrica bazi riskli grup asilamalari Tedavi Yardimina Iliskin Uygulama Tebligi/Saglik Uygulama Tebligi kapsaminda sosyal güvenlik kurumlari tarafindan ödenmektedir.
Daha önce büyük salginlar ve ölümlere yol açan çiçek hastaligi 1977 yilindan itibaren tamamen yok edilmistir. Hastalik etkeni yok edildiginden çiçek asisi uygulamalarina ihtiyaç kalmamis ve asilama durdurulmustur.
Yine çok önemli bir çocukluk çagi bulasici hastaligi olan poliomiyelit (çocuk felci) hastaligina karsi dünya genelinde yaygin asilama çalismalari yapilmis ve hastalik yok edilme asamasina getirilmistir. 1988 yilinda 350.000 olan vaka sayisi 2009 yilinda 1606 vaka olarak gerçeklesmistir. Ülkemizde son polio vakasi 26 Kasim 1998 tarihinde görülmüstür.
Ancak halen dünyada vakalarin görülmesi nedeniyle program ve asilama çalismalarina devam edilmektedir. Polio Eradikasyon Programi çalismalari ile Ülkemizin de içinde bulundugu Dünya Saglik Örgütü Avrupa Bölgesi 21 Haziran 2002'de "Poliodan Arindirilmis Bölge" Sertifikasi ile belgelendirmistir.
Ülkemizde kizamik hastaligini yok etmeye yönelik bir program baslatilmis, 2003-2005 döneminde 9 ay-14 yas grubunda 18.216.897 çocugumuz ek kizamik dozu ile asilanmistir. Yilda 30.000 üzerinde vaka görülürken 2010 yilinda hiç yerli vakamiz bulunmamaktadir.2011 yilinda yurtdisindan gelen vakalara bagli Ülkemizde 111 vaka görülmüstür. Her 100 çocuktan 97'si asi takvimine göre asilanarak dünyada birçok ülkenin basaramadigi yüksek asilama hizlarina ulasmistir.”
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol