"ATATÜRK HAKKINDA HATIRALAR VE BELGELER"

Atatürk'ün çok yakinlari, yakinlarindan daha yakinlari olmustur. Prof.Dr. Afet Inan bunlardan biridir. Afet Inan, Mustafa Kemal'in Manevi Kizlari arasinda yer almistir. Ona, Türkiye'de ve Avrupa'da ögrenim yaptirmistir, Bir tarihçi olarak yetismesini saglamistir. Bu konumu itibariyle Afet Inan, Atatürk'ün hiç kimsenin bilmedigi bir takim özelliklerine, belgelerine sahip bir kimse olarak taninmistir. Örnegin, Atatürk bir takim bilgi ve düsüncelerini ona yazdirmis, onun araciligiyle kamuoyuna duyurulmasini saglamistir. Bir zamanlar okullarda okutulan Medeni Bilgiler Kitabi Atatürk'ün kendi düsüncelerini içeren ders kitaplarindandi.
1974 yilinda Afet Inan'i Ankara'da görmüs, tanimis ve konusmus bir kimseyim. 1960'li yillarda Atatürk'ün Kirklareli'ne gelisiyle ilgili unutulmus bilgi ve anilari arastirirken kendisine bir yazi yazmis, ondan Atatürk'ün gezisiyle ilgili anilarini istemistim. O zaman Türk Tarihi Kurumu Baskani idi. Yazdigi yazida Kirklareli'ne Atatürk ile beraber geldiklerini, bir gece kaldiklarini, kendisinin Kirklareli'nden çok Edirne'yi merak edip düsündügünü, bu nedenle Kirklareli hakkinda ve geziye iliskin fazla bir bilgisi olmadigini bildirmisti.
Daha sonra Afet Inan'i Ankara'da, Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Partisi Grup salonunda yapilan bir toplantida görmüs ve tanimistim. Bu toplanti rahmetli aziz dostum Doç. Dr. Bahriye Üçok'un da içinde ve basinda oldugu Türkiye Büyük Millet Meclisi kampüsüne dikilmesi düsünülen tarihsel ve anitsal sanat eserleri için Cumhuriyet Senatosu Baskani Tekin Ariburnu ve Büyük Millet Meclisi Baskani Kemal Güven tarafindan düzenlenmis, ben de bir bildiri sunmak için onlarin davetlisi olarak o toplantida bulunmustum. Devlet, Bilim adamlari ve sanatçilar, edebiyatçilar, fikir adamlari oradaydilar. Afet Hanim benim bildirimi dinledikten sonra tebrik için tarihçi Prof. Dr. Enver Ziya Karal ile yanima geldiklerinde bu tanisma gerçeklesmisti.
Afet Inan daha önce yayimladigi iki kitabini imzalayip bana göndermisti. Bu yil ise onun Is bankasi yayinlari içinde oldukça hacimli "ATATÜRK HAKKINDA HATIRALAR ve BELGELER" kitabi çikti. Bu kitabin önemi Atatürk'ün bilgi ve görüslerine ilk elden ulasma ve bunlari ögrenme imkani vermis olmasindan ileri gelmektedir. Ancak Afet Inan kitabinda Mustafa Kemal'in Trakya gezisinden dogrudan söz etmemektedir. Yalniz kitapta Atatürk Dönemi'ne ait ve Atatürk'ün Türk Kamuoyuna pek ulasmayan, bazi kitaplarda parçabuçuk anlatilan görüsleri ve olaylara iliskin söyledikleri büyük önem tasimaktadir. Mesela Edirne Gari'nin Yunanlilar'dan savas tazminati karsiligi alindigi benim ilgimi çekmistir. Gerçi Atatürk 1915 Çanakkale Zaferi'nden sonra Edirne'de teskil edilen 16. Kolordu Kumandani sifatiyla bir süre orada kalmis, Karaagaç'in ilerde mutlaka Türkiye'nin elinde kalmasi gerektigi baglaminda tetkikler yapmis, kayitlar düsmüstür ama bu bilgiler kitaplarda yer almamistir. Ben Edirne Gari ile ilgili bu ayrinti bilgiye simdiye kadar hiç rastlamamistim.
Atatürk'ü ögrenmek, anlamak ve anlatmak istiyenler Afet Inan'in bu kitabini mutlaka edinmeli ve okumalidirlar. Kitabin içinde öyle bilmediklerimiz var ki.. Bu bilgilerin isiginda Atatürk'ün daha büyük göründügünü anliyoruz. Bayram arifesinde fukaraya, yoksula, muhtaçlara sadaka, okumayi ihtiyaç haline getirmis olanlara da kitap tavsiye etmek dogru bir is olsa gerektir. Ancak Kirklarelili bir okuyucunun bu kitabi buralarda bulmasi mümkün degildir. Siparis etmek veya Isbankasindan arastirmak lazimdir.
nazifkaracam@gazetetrakya.com