ATATÜRK'ÜN ÜNLÜ "BURSA NUTKU" NU OKUMA ZAMANI

Atatürk her vesileyle ulusuna düsüncelerini söylemis, gidilecek hedefleri göstermis bir liderdir. Bütün konusmalari okunmaya, üzerinde düsünülmeye deger niteliktedir. Eger Atatürk'ün konusmalari ders olarak okutulsaydi ben bir egitimci ve Atatürkçü olarak onun konusmalari içersinde üç söylevine (nutkuna) öncelik verirdim.
Atatürk her vesileyle ulusuna düsüncelerini söylemis, gidilecek hedefleri göstermis bir liderdir. Bütün konusmalari okunmaya, üzerinde düsünülmeye deger niteliktedir. Eger Atatürk'ün konusmalari ders olarak okutulsaydi ben bir egitimci ve Atatürkçü olarak onun konusmalari içersinde üç söylevine (nutkuna) öncelik verirdim. Bana birkaç yil önce Ankara'da cumhuriyetin ve devletin önemli bir kurumunda "Okullara "Atatürk Dersi" konulmasini düsünüyoruz" diye söylediklerinde bu üç nutkun dersin basina konulmasini söylemeyi düsünmüstüm. Fakat biz dersin okutulmasindan çok dersi okutacaklarin egitimi üzerinde durdugumuz için bu ÜÇ NUTUK'u konusmayi gündeme getirmedik.
Tabii Atatürk'ün bütün konusmalari önemli de bunlarin içinde "ONUNCU YIL NUTKU, GENÇLEÄzE HITABESI (SESLENISI) ve BURSA NUTKU benim degerlendirmelerime göre daha önde gelmektedirler. Cumhuriyet kusaklari bu söylevlerden en çok okul duvarlarinda asili olan Gençlege Hitabi'ni bilirler. içerigini ne kadar bilirler, onun için fazla bir sey söyleyemeyecegim. Çünkü ülkemizde son zamanlarda bu nutku hatirlatacak o kadar çok seyler olmaktadir ki, buna ragmen nutku hatirlayanlar henüz ortalaga çikmis, medyada ele almis degildirler.
Cumhuriyet kusaklarinin Atatürk'ün "Cumhuriyetin Onuncu Yil Nutku'nu Gençlege Hitabi söylevini yeterince ve geregi kadar bildiklerini sanmiyorum. Oysa Atatürk bu konusmasinda da ulusuna hedefler göstermistir. Ulusunu onurlandiracak seyler söylemistir. 1933 yilinda söyledigi bu nutuk Onuncu Yil Marsi ile baglantili bir konusmadir. Orada Atatürk, Türk'ün unutulmus zekâsindan söz etmektedir ki bugün Türkiye'nin sorunu Osmanli'nin unuttugu, horladigi bu Türk Zekâsidir. Bu zekâyi gelistirmek, toplumsal kilmak cumhuriyetin görevi olmustur. Zekâsi gelismis insanlardan olusan bir toplumun ne kadar Aydinlik Toplum olabilecegini düsünebiliyor musunuz? Böyle bir toplumda ne irtica olur, ne tarikat olur. Böyle bir toplum olsa olsa ancak UYGARLIK TARiKATI (Yolu) olur.
Atatürk'ün "BURSA NUTKU" pek bilinmeyen bir konusmadir. Fakat bilgili ve ülke sorunlariyla ilgili kisilerce merak edilen bir nutuktur. Bu konusmayi Atatürk 1933 yilinda Bursa'da, Ezanin Türkçe okunmasina karsi hareketlenen kesimlere hitaben yapmistir. Bu konusma zaman zaman gündeme geldikçe çok konusulup tartisilmistir. Hatta konusmanin Atatürk'e ait olmadigi dahi ileri sürülmüs, 1950'li yillarda Kayserili gençlerin bu konusmayi basip halka dagitmalari üzerine Agirceza'da gençler aleyhine açilan davada mahkeme bu nutkun (konusmanin) Atatürk'e ait oldugunu hükme baglamistir. Mustafa Kemal Bursa'daki irticai olay üzerine izmir'den alelacele buraya gelmis ve aksam yemeginde yaninda ve çevresinde olanlara bu konusmayi yapmistir. 1976 yilinda Ankara'da, Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Partisi Meclis Grup Salonunda yapilan bir toplantida bildiri sunmak için Meclis ve Senato Baskanlari Kemal Güven ve Tekin Ariburun'un davetlisi olarak gittigimde burada tanistigim tarihçi Prof. Enver Ziya Karal bize bu nutkun öyküsünü anlatmistir. Bu konusmaya meclisin ilk yillarinin Milletvekillerinden Mahmut Gologlu "ATATÜRK ILKELERI ve BURSA NUTKU" kitapçiginda yer vermistir. Mahmut Gologlu'nun benim de kütüphanemde bulunan Milli Mücadele Tarihi, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ve Cumhuriyetin 50. Yilina armagan kitaplari vardir. Bursa Nutku kitapçigi da bu vesileyle basilmistir. Bursa Nutku'nu ATATÜRK ENSTITÜSÜ'nde BILDIRICI ÜYE olarak birlikte çalistigim rahmetli Sami N. Özerdim Türkçelestirmistir. Nutuk, Sami N. Özerdim'in "ATATÜRKÇÜNÜN EL KITABI" kitabinda yer almistir.
Belki bazi okurlarim bu meshur nutku simdi niye söz konusu ettigimi düsünebilirler. Bazi seyleri olaylar gündeme getirir ve bu olaylara, benzerlerine iliskin yazilmis seyleri okuma ihtiyaci duyulur. Bursa Nutku'nun su siralar okunma zamani oldugunu düsündügüm için olayi yazima konu ettim. Çünkü bilmeyenlerin bilenler üzerinde hakki olduguna inanan bir insanim. Özellikle bizim gibi kitaba, okumaya uzak toplumlarda bu daha geçerlidir. Hiç degilse bilenler bilmeyenlere okuduklarini anlatirlar. Bursa Nutku bazi kamu görevlilerinin Cumhuriyete kastedenler karsisindaki duyarsizligi, ilgisizligi durumunda kimlerin devreye girmesi gerektigini anlatan bir konusmadir.
nazifkaracam@gazetetrakya.com