1-7 Temmuz Agizdan Sivi Tedavisi Haftasi nedeniyle. Kirklareli Il Saglik Müdürlügü bir açiklama yapti. Kirklareli Il Saglik Müdürü Dr. Mehmet Bilgin tarafindan yapilan açiklamada su konular üzerinde duruluyor: Klinik olarak; 24 saat içinde normal seklini kaybetmis 3 veya daha fazla sayida diskilama ishal olarak tanimlanir. Tibbi anlamda ishal, diski miktarinin günde 200 gramin üstünde ve içerigindeki su oraninin % 80’den fazla olmasidir. Süresine göre tanimlama yapmak gerekirse iki haftayi asmayan ishaller akut, daha fazla sürenler ise kronik ishaldir.
Ishal ile baglantili olarak farkli klinik tablolar ayirt edilebilir: Bunlardan bir tanesi gastroenterit olup bulanti, kusma, ishal ve karin agrisi gibi yakinmalarla seyreden mide ve ince barsagin birlikte tutuldugu klinik tablodur.
Digeri ise genellikle bulanti ve kusmanin eslik etmedigi, ates, karin agrisi ve ishal gibi yakinmalarla seyreden ince ve kalin barsaklarin birlikte tutuldugu klinik tablo olan enterekolittir. Dizanteri sendromu; kramp biçiminde karin agrisi, kanli-mukuslu-tenezmli sik ve az miktarda diskalamayla seyreden klinik tablodur.
Tüm dünyada ölüm nedenlerine bakildiginda ishaller ikinci sirada yer alirken gelismemis ülkelerde en sik ölüm nedenleri arasindadir. Asya, Afrika ve Latin Amerika’da her yil 4.600.000-6.000.000 çocugun ölümüne yol açmaktadir.
Ishal en agir biçimde çocuk ve yaslilari etkiler ve ülkemizde 1-5 yas arasindaki çocuk ölüm nedenleri arasinda ikinci siradadir. Bunda yeterli sivi desteginin yapilmamasi ve araya giren, ishal tablosunun agirlasmasina neden olan diger enfeksiyonlar etkendir. Hijyen kurallarina dikkat edilmeyen ve zaten dengeli-yeterli beslenme eksikligi mevcut bireylerde ishalin ortaya çikmasi klinik durumun agir seyretmesine, hastanin güçten düsmesine ve dolayisi ile beslenme yetersizliginin belirginlesmesine yol açar. Bu döngüyü kirmak için beslenmeye özen gösterilmeli, temiz içme ve kullanma suyu saglanmali, agizdan yeterli miktarda sivi alimina dikkat edilmelidir. Sayilan önlemler ile birçok vaka evde tedavi edilip izlenebilir, ancak sivi kaybinin belirgin oldugu ve agizdan yeterli sivi destegi alamayan hastalarin hastaneye yatirilmasi gerekebilir.
Yoksulluk, kalabalik ve sagliksiz evlerde yasama, kanalizasyon sorununun çözülememis olmasi, temiz suya ulasmada yasanan güçlükler, gida yetersizligi ve gidalarin sagliksiz olmasi v.b. olumsuzluklar ishalin nedenlerinden sayilabilir. Kisinin yasina bagli olarak ishale neden olan parazit ya da bakterinin etkinligi degisir. Bazi etmenler çocuklarda bazilari da yetiskinlerde etkili olmaktadir. Kisisel hijyenin yeterli olmamasi da ishal olusumunu etkiler.
Bagirsak enfeksiyonu etkenlerinin hemen hemen tamami agiz yolu ile alinir ve etkenlerin sayisina orantili olarak enfeksiyon olup olmayacagi ve siddeti belirlenir. Bulasma çogunlukla diski- agiz yolu iledir. Sularin temiz olmasi ve sebeke dagitim sisteminin yeterli olmasi yayilimi büyük oranda azaltir. Ishal etkenleri genellikle midenin asitli ortaminda yok olur ve barsaklara ulasamadiklari için ishale neden olamazlar. Ancak mide asit ortamini azaltan anti-asitlerin kullanimi bu etmenlere duyarliligi arttirir. Barsak hareketliligi ishal olusumunu etkileyen bir faktördür; normal hareketlilik barsakta bakterilerin birikmesini engelleyerek ishal olusumunu engeller. Barsaklarda normal sartlarda bulunan ve “Barsak florasi” olarak adlandirilan bakteriler insan vücudunda herhangi bir hastaliga neden olmamaktadir. Ancak antibiyotik kullanimi sonucu barsak florasinda azalma olmasi diger patojen yani ishal yapici bakterilerin çogalmasina neden olur ve hastalik ortaya çikar. Barsagin kendine ait savunma sistemlerini bozan hastaliklarda ishal olusumu kaçinilmazdir.
Deri yolu ile bulasan parazitler hariç çogu enfeksiyoz ishaller etkenlerin agiz yoluyla alinmasi sonucu edinilir. Diski-agiz yoluyla bulasma su, gida veya kisiden kisiye dokunma yoluyla olmaktadir. Yayilim sekli her etmende farkliliklar göstermektedir. Akut ishale yol açan bir çok enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan etmenler vardir. Bununla birlikte akut ishal olgularinin çogundan enfeksiyöz etkenler sorumludurlar. Bakteriler, virüsler, mantar ve parazitler ishale neden olabilmektedir.
Besinlerde bulunan bakteri toksinlerinin alinmasiyla olusan gastroenteritlerde kuluçka süresi kisa (1-6 saat, 6-24 saat), diski ile bulasik sularin içilmesi veya bu sular ile yikanmis gidalarin iyi pisirilmeden yenilmesi ile diski-agiz yoluyla bulasan gastroenteritlerde ise ortalama 3 gündür. Diski sayisinin çok sayida (günde 10dan fazla) olmasi akla kalin bagirsak tutulumunu getirmelidir. Ishale eslik eden karin agrisinin özellikleri klinik olarak önemli ipuçlari verebilir.
Karin agrisi tutulumu mideden asagi inildikçe ve barsak yayilimi varliginda artmaktadir. Bazi ishal tiplerinde bu agri göbek çevresinde veya sag alt tarafta ve aralikli olarak gelip kramp tarzinda olurken, bazi tiplerde yine karin alt tarafinda devamli tenezmle birlikte olabilir. Bol sulu ishallerde ates sik görülmezken bakterilerin olusturdugu çogu ishallerde ates görülebilir.
Ishalle birlikte vücut su kaybina ugramaktadir. Özellikle bu durum çocuklarda çok tehlikeli sonuçlara varabilmektedir. Tedavide ilk yapilmasi gereken bu kaybin yerine konmasidir. Yaygin olan “ishalde su-sivi almayarak ishalin azalacagi kanisi”nin aksine yasamsal fonksiyonlarin devamini saglamak için kisiye kaybettigi sivi ve kaybedilen sivi ile birlikte atilan çesitli minerallerin de verilmesi gereklidir. Bu amaçla ORS (Oral Rehidratasyon Sivilari) kullanilmakta ve saglik ocaklari, AÇSAP Merkezlerinden ücretsiz olarak temin edilebilmektedir. Antibiyotik kullanimi hastalarin %10’unda ise yarar iken çogu vakada gereksiz, hatta florayi bozacagi için kontrendikedir. En iyi tedavi doktor tarafindan hastanin durumunun degerlendirilmesi ile tespit edilen ihtiyaçlarina yönelik planlanacaktir.
Ülkemizde enfeksiyonlar ishallere yol açan nedenlerin basinda gelir. Evlerin akarsu, uygun tuvalet drenaji gibi hijyenik kosullardan yoksun olmasi, yemeklerin hazirlanisinda temizlik kurallarina dikkat edilmemesi, çocuga bakan kisilerin kisisel hijyen bilgisinden yoksun olusu enfeksiyöz ishallerin olusmasini kolaylastiran risk faktörleridir. Diger bir risk faktörü, dengesiz beslenmedir.
Dengesiz beslenmeye en sik diyette karbonhidrat fazlaligi olarak rastlanir. Genellikle ilk yasta unlular veya fazla sulandirilmis, nisasta ve seker ilave edilmis sütten olusan beslenme sekli, protein-enerji azligina yol açtigi gibi barsaklarda fermantasyonu ve sulu diskilara egilimi de arttirir.
Yanlis beslenme uygulanan çocuklarin anneleri, genellikle yeterli bilgi alamadiklari için, verilen besinin temizligine de dikkat etmezler ve bu çocuklarda barsak enfeksiyonlari çok görülür. Unutmayiniz tuvalete çikma sayisi her çocukta farklilik gösterebilir.
Ancak çocugunuz her zamankinden daha sik ve sulu kaka yapiyorsa ishal olmus demektir. 24 saatten fazla süren ishallerde en yakin saglik merkezine basvurulmasi gerekmektedir.
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol