OSMANLI DEVLETİ’Nİ KURAN OSMAN BEY'İN HAYATI (1)

Osman 1, Osman Gazi ya da Osman Bey'de denir. Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu (Söğüt 1258- 1326) Ertuğrul Bey'in oğlu. Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundandır. Ertuğrul Bey, boyu ile birlikte, Moğol istilasından kaçarak Doğu Anadolu'ya geldi; Anadolu Selçukları tarafından Söğüt ve Domaniç'e yerleştirildi. Ertuğrul Bey, nitelikleri bakımından kardeşlerinden üstün olan Osman'ı yerine aday seçti. Ertuğrul Bey'in ölümünden sonra bazı ileri gelenler Ertuğrul Bey'in kardeşi Dündar Bey'i reis yapmak istedilerse de başaramadılar. Osman Bey Şeyh Edabali'nin kızı Mal Hatun ile evlendi. Çevredeki Bizans tekfurlarıyla iyi geçinmeye çalıştıysa da bunlardan sadece biriyle, Bilecik tekfuruyla dostluk kurabildi. İnegöl tekfuru düşmanca tavırlarıyla, Türkler yaylaya çıkarken yolda yaptığı baskınlarla Türklere zarar veriyordu; Bu nedenle, daha Ertuğrul Bey döneminden başlayarak yaylaya çıkarken ağır eşyaları Bilecik tekfuruna emanet bırakma, bunun karşılığında hediyeler verme geleneği yerleşmişti. İnegöl tekfurunun yeni bir tuzak hazırlayarak Ermeni Derbendinde pusu kurduğunu haber alan Bilecik tekfuru Osman Bey'e haber verdi. Ermeni Derbendi savaşında Osman Bey'in yeğeni Bay Koca şehit düştü. Kolaca kalesi ele geçirildi. İnegöl tekfuru Nikolaos ile Karacahisar tekfuru birleştiler, saldırıya geçtiler; Erice (Ekizce) Savaşı’nı gene Türkler kazandı. Bu başarıları duyan Anadolu Selçuklu Hükümdarı Gıyaseddin Mesud, Söğüt'ü yurtluk olarak Osman Bey'e verdi. Osman Bey İnegöl'e bir baskın düzenledi, tekfur Nikolaos öldürüldü. Selçuklu Sultanı, bir ferman, bir tuğ, alem, kılıç ve gümüş takımlı bir at gönderdi. Söğüt, Eskişehir ve çevresini içine alan sancağın beyliğini Osman Bey'e verdi. Osman Bey topraklarını hızla genişlettiğini gören Yarhisar ve Karacahisar tekfurları birlik kurdular. Osman Bey, Karacahisar'ı aldı (1291), ele geçirdiği ganimetin beşte birini Konya’ya gönderdi. Sakarya ırmağının kuzeyine akınlar yapan, birçok ganimet elde eden Osman Bey, beş yıl süreyle akınlara ara vererek iç örgütlenmeyi gerçekleştirmeye çalıştı. Tekfurların telaşı ve düşmanlığı giderek artıyordu; Eski dost Bilecik tekfuru bile Osman Bey'in aleyhine döndü. Tekfurlar yeni bir tuzak düzenleyerek, Bilecik tekfuru ile Yarhisar tekfurunun kızının düğününde, Osman Bey'i öldürmeyi tasarladılar. Harmankaya tekfuru Köse Mihal komployu Osman Bey'e bildirdi.
Osman Bey bir karşı tasarı hazırlayarak Kalkındırık Derbendi'nde Bilecik tekfurunu pusuya düşürdü, düğüne katılanların çoğu öldürüldü. Geline Nilüfer adı verilerek Orhan Bey ile evlendirildi; Bilecik, Yarhisar ve İnegöl alındı. İlhanlılar Anadolu'nun büyük bölümünü ele geçirince, İlhanlılar’dan kaçan birçok Anadolu Selçuklu emiri Osman Bey'in hizmetine girdi. Bu sırada Anadolu Selçukluları da iyice güçsüz düştüklerinden Osman Bey bağımsızlığını ilan etti (1296), Devleti örgütleme çalışmalarına başladı.
KAYNAK: Ünlü Kişiler Sözlüğü.