Koruma Eylem Planının ilk bileşeninin yüzde 86’sı tamamlandı

Ergene Havzası’nda yaşanan kirlilikle ilgili olumsuzluklara çözüm getirmek amacıyla 2011 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı koordinasyonunda başlatılan Ergene Havzası Koruma Eylem Planı'na ilişkin Marmara Belediyeler Birliği (MBB) Çevre Yönetimi Koordinatörlüğü’nün hazırladığı durum değerlendirme raporu güncellendi.  Ergene Havzası Koruma Eylem Planı Durum Değerlendirme Raporu ilk olarak 2017 yılına kadar gerçekleştirilen çalışmaları konu almış, ardından 2018 yılında gerçekleştirilen çalışmaların güncel durumları da rapora işlenerek son versiyonu hazırlanmıştı. Tamamına Marmara Belediyeler Birliği’nin web adresinden ulaşılabilinecek raporun Kırklareli ile ilgili bölümlerini gazetemiz okurları için derledik.

Ergene Havzası Koruma Eylem Planı, hayata geçirildiğinden bu yana bölgede köklü değişiklikleri beraberinde getirdi.15 bileşenden oluşan Eylem Planı ile Ergene Nehri’nin yine kıyılarında balık tutulan günlerine dönmesi, su kalitesinin 2. sınıf su kalitesi seviyesine erişmesi amaçlandı. Bu bağlamda tesislerin inşa edildikten sonra işletilmeleri için bölgedeki belediyelere devredilecek olması ve Eylem Planı’nın uygulandığı bölgedeki belediyelerin yoğun olarak Marmara Belediyeler Birliğinin (MBB) üyesi olması sebebiyle 25 Şubat 2017 tarihinde gerçekleştirilen MBB Encümen Toplantısında Ergene Havzası Koruma Eylem Planı’nın mevcut durumuna ilişkin bir tespit raporunun hazırlanması kararı alındı. Alınan bu karar gereği; literatür taraması, bire bir görüşmeler, tesis ziyaretleri, paydaş toplantıları ve yazışmalarla bilgi edinme yöntemleri kullanılarak bu çalışmanın içeriği oluşturuldu. Ergene Havzası Koruma Eylem Planı kapsamında Kırklareli, Edirne ve Tekirdağ illerinde yürütülen çalışmaların yerinde incelenmesi maksadıyla MBB Çevre Yönetimi Koordinatörlüğü tarafından belediyelere, TESKİ’ye ve atıksu arıtma tesislerine ziyaretler düzenlendi ve muhataplardan alınan bilgilerle konu yerinde incelenerek rapor güncellendi.
Son durum…
Eylem planı kapsamında 28 dere ıslahı öngörüldü. Bu dere ıslahlarının337 km uzunluğunda 24’ü tamamlandı.Toplam 53 km’lik 4 ıslah projesi ise inşaat safhasında yürütülüyor. Bu bağlamda Eylem Planının ilk bileşeninin %86 oranında tamamlandığı tespit edildi.
Evsel ileri biyolojik atıksu arıtma
tesislerinin DSİ tarafından inşası
Ergene Havzası’nda yaşayan nüfusun günde takriben 240.000 m3 evsel atıksuyu oluşturuyor ve oluşan bu atıksuyun tamamı herhangi bir arıtıma tabi olmaksı¬zın Ergene Nehri’ne veriliyor. Nehrin üzerinden evsel atıksu baskısını almak amacıyla bölgede nüfusu 10.000’in üzerinde olan 13 yerleşim yerinden 12’sine evsel ileri biyolojik atıksu arıtma tesisinin yapılması plan kapsamına alındı. Tesislerin yapım işinin Belediye Kanunu gereği belediyeler tarafından inşa edil¬mesi gerekliyken, bu işlerin 6 Mayıs 2011 yılında başlatılan ve adına “Şafak Ha¬rekâtı” olarak anılan çalışmalar kapsamına dâhil edilerek DSİ tarafından yapılma¬sına karar verildi.
Kırklareli…
Lüleburgaz Belediyesi’nin sorumluluk alanına giren Lüleburgaz Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 2013 Eylül ayında işletmeye alındı. 23 Aralık 2013 tarihin¬de Lüleburgaz Belediyesi idaresine devredildi. Saatte 850 m3 giriş debisine sahip AAT’de, 400 mg/L KOİ konsantrasyonu için yaklaşık %95 giderim sağlan¬dı. Bunun yanında 50 mg/L Azot (N) konsantrasyonu için yaklaşık %96, 6 mg/L Fosfor (P) konsantrasyonunda yaklaşık %50 giderimle Ergene Nehri’ne deşarj ediliyor. Trakya genelinde yapılan ister İPA projesi olsun istersede DSİ bütün evsel /kentsel nitelikli arıtma tesislerindeortak sıkıntı çıkan çamurun ne yapılacağı problemi oldu. Tesisler %25 kurulukta çamur çıkartılması için dizayn edildi. Çıkan çamur tehlikesizde olsa yüksek TOK (toplam organik karbon) ve ÇOK (çözünmüş organik karbon) değerleri nedeni ile düzenli depolama sahaları¬na atık kabulü yönetmeliğince uygun değil. Diğer taraftan yerel yönetimlerin çamuru bertaraf etmesi gerekmekte ancak kurutma tesisi yapma masrafı bir tesis yapım masrafına neredeyse eş değer ve bu açıdan fizible değil. Bu kapsamda çalışan özel atık bertaraf firmalarının ton başına verdikleri fiyat 150,00 TL ve üzerindedir ancak sürekli bir masraf teşkil ettiği için fizible değildir. Bu sıkıntılı durumun çözümünde Lüleburgaz Belediyesi bölgede faaliyet gösteren biyometenizasyon tesisi ile bertaraf yönteminde karar kılındı. Fakat olası bir çözüm analizlere göre tehlikesiz çıkan çamurun kompost yapımında kullanılmasına ilişkin yönetmelik düzenlemesi yapılırsa Belediyelerin önündeki atık çamur sıkıntısı ortadan kaldırılabilecek. Kırklareli Belediyesi’nin sorumluluk alanına giren Kırklareli Biyolojik Atıksu Arıt¬ma Tesisi 2015 Aralık ayında işletmeye alındı. 17 Haziran 2016 tarihinde Kırklareli Belediyesi idaresine devredildi. Saatte 410 m3 giriş debisine sahip AAT’de, 694 mg/L KOİ konsantrasyonu için yaklaşık %93 giderim sağlandı. Bunun yanında 117 mg/L Azot (N) konsantrasyonu için yaklaşık %92, 9,01 mg/L Fosfor (P) konsantrasyonunda yaklaşık %97 giderimle Ergene Nehri’ne deşarj ediliyor. Tesiste çamur azaltımprosesi kullanılıyor.
Nüfusu 2.000 ile 10.000 arasında olan belediyelere ait atıksu arıtma tesislerine ilişkin bir projeksiyon da geliştirildi. Buna göre; Kaynarca, Pehlivanköy ve Kır¬cısalih Belediyeleri için atıksu arıtma tesisleri proje hazırlık safhasında. Alpullu Belediyesi’nin atıksu arıtma tesisinin yeri kamulaştırma safhasında olup Evrensekiz, Kavaklı, Çakıllı ve Karahalil Belediyelerinin atıksu arıtma tesislerine ilişkin projeler onaylandı, inşaat hazırlık safhasına gelindi. Büyükmandıra ve Büyükkarıştıran Belediyelerinin atıksu arıtma tesisleri ise inşaat halinde. Lüleburgaz’da AB fonlarından alınan katkıyla inşa edilen atıksu arıtma tesisine ilişkin toplam maliyetin 14.310.219€ olduğu biliniyor. Bu maliyetin %15’i (%6 Bakanlık desteği, %9 Belediye öz sermayesi) ulusal katkı olarak kaydedildi. Nüfusu 10.000’den fazla olan yerleşim yerlerine yapılan atıksu arıtma tesislerinin bir devamı olarak kanalizasyon şebekeleri ve kolektör hatları da EHKEP kapsa¬mında yer almakta. 13 atıksu arıtma tesisi için bu tesislerle entegre 13 adet kanalizasyon şebekesi ve kolektörün inşa maliyetleri SUKAPkapsamında yer aldı. Uzunköprü, Malkara, Lüleburgaz, Kırklareli, Keşan, Babaeski, Pınarhisar, Saray ve Hayrabolu Belediyelerinin alanındaki kanalizasyon şebekesi ve kolektör inşaatları İLBANK’ın mali kaynağıyla tamamlandı. Bunun yanında, Muratlı ve Vize Belediyelerinin kanal ve kolektör hatları inşaat safhasında olup Çerkezköy ve Çorlu’nun inşaat hazırlıkları başladı. Nüfusu 2.000 – 10.000 arasında olan belediyelere ilişkin yürütülen kanalizasyon şebekesi ve kolektör inşaatları da Eylem Planı kapsamında SUKAP tarafından ya¬pıldı. Bu çerçevede, Büyükkarıştıran, Çakıllı, Süloğlu, Evrensekiz, İnece, Üsküp, Havsa, Büyükmandıra, Ahmetbey, Beğendik, Pehlivanköy ve Karahalil Be¬lediyelerinin kanal ve kolektör inşaatları tamamlandı. Bunun yanında Kay¬narca, Alpullu, Kavaklı ve Kırcasalih Belediyelerine ait kanal ve kolektör inşaatları İLBANK tarafından SUKAP kapsamında devam ediyor. Ayrıca Marmaracık, Ulaş, Velimeşe, Çerkezmüsellim, Karacakılavuz ve Büyükyoncalı’daki kanal ve ko¬lektörler TESKİyönetiminde plan safhasında bulunuyor.(Murat Taner A4 - Güncellenen raporun tamamına Marmara Belediyeler Birliği’nin http://marmara.gov.tr adresinden ulaşılabilinir.)