KİMLİK BİLGİLERİMİZ, ARTIK ÇARŞI/PAZARDA

Hep söyleniyor ama, dinleyen yok… Gün geçmiyor ki, istemediğimiz halde cep telefonlarımıza reklam, tanıtım, mesaj vb. bilgi kirliliği niteliğinde iletiler gelmesin. Telefon numaramızı kim verir? Nasıl alırlar? Bu, kişilerin özel bilgilerine yönelik ihlallere, kamusal denetim nasıl izin verir anlamak mümkün değil. Kişi, kurum, örgüt vb. tek başına yapılabilecek bir iş değil bu. Mutlaka, bir takım iş veya güç birliği yani, oligarşik nitelikli organize işler bunlar.
Kişilik ve kimlik bilgileri, insanın kendine özgü ve dokunulamaz olması gerektiğini düşünen biri olarak, her şeyimizden sorumlu devletin bu durum karşısında, yurttaşının dokunulmazlığını güvence altına almasını beklerdim. Meğer, doğrudan olmasa bile kurum ve kuruluşları aracılığı ile vatandaşına ait gizli bilgileri çarşı/pazarda sergileyen devletmiş.
Geçtiğimiz günlerde elektronik, biyometrik özellikleri de taşıyan kimliklerin, Aralık ayından itibaren yurttaşlara verilmeye başlanacağı açıklandı. Böylece, çok yakın gelecekte elektronik çipli, akıllı 'Vatandaşlık Kartları'mız olacak!... Akıllı kartlarda, vatandaşların banka hesap numaraları ile ehliyet, maaş ve sağlık bilgilerinin kayıtlı olduğu bir çip olacak ve modernize "e-vatandaşlar" olarak, e-devlete daha kolay ulaşacağız. Böylece, birçok kamu hizmetinden elektronik olarak ve ayrıca internetten kolayca yararlanabileceğiz. Hatta, bazı ülkelere bunlarla gidebilecek ve ek olarak, başta sağlık hakkımızdan yararlanabilecek ayrıca, devletin bu alanda bir türlü başa çıkamadığı (!) usulsüzlük, yolsuzluk, kayıp ve kaçakların asgariye inmesine de yardımcı olabileceğiz…
İyi, güzel de ülkemizde "her nimetin bir de külfeti var" sözünü boşa mı söylemiş atalarımız?… Nitekim, bu yeni kimlik kartları verilirken parmak izi ve damar iziniz alınacak. Kart üzerindeki yongalarda; sertifikalar, nüfus bilgileri, kart sahibinin elektronik imzalı fotoğrafı ve elektronik imzalı parmak biyometrisi (parmak izi) bilgileri bulunacak. Yani, kişisel bilgileriniz, "insanın vücut bütünlüğün ayrılmaz bir parçası olan parmak izi, damar izi ve biyometrik özellikleriniz" de kaydedilecek bu kartlara. Sizin kartınızda kayıtlı olan bu bilgiler kamu kurumları ile birlikte; (özel hastaneleri, eczane ve özel bankaları kullanmanız aşamasında) özel kurum, kuruluş ve yetkisiz kişilerin eline geçme riskiyle karşı karşıya olabilecek. Bu ise, beraberinde başta gözetim ve denetim kaygısı olmak üzere birçok insan hakları ve Anayasal sorunu da beraberinde getirecektir.
ENERJİDE KAYIP/KAÇAK MESELESİ…
Enerjideki kayıp/kaçak meselesi, 3-5 yıl önce yine gündemdeydi. O zaman, enerji konusundaki yetkili kuruluş sorumlusu 'elektrik faturalarındaki bu parayı, biz vatandaştan adını değiştirir yine alırız' diyerek, soyguna devam kararlığını göstermişti. Vatandaşın haklarını savunmak gibi bir görevi olan 'Tüketici Sorunları İl Hakem Kurulları' ise, ilimizde olduğu gibi bir çok ilde de, vatandaştan haksız alınan paranın iadesi için talepte bulunan yurttaşlarımız oyalanarak/uyutularak geçici olarak unutturulma başarılmıştı. Ama, hak arama mücadelesinde pes etmenin yeri olmadığından, tekrar gündeme geldi.
Bu konu, derneğimiz genel merkezince de takip edilerek bir basın açıklaması ile vatandaşın bilgi ve ilgilerine sunuldu.
"-SORUMLUSU OLMAYAN TÜKETİCİLERDEN ALINAN KAYIP-KAÇAK BEDELLERİ SOYGUNDUR!..
-FATURALARDA GÖSTERİLEN KAYIP-KAÇAK BEDELLERİ İÇİN TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNE!..
-GİZLENMİŞ KAYIP-KAÇAK BEDELLERİ İÇİN DAĞITIM ŞİRKETLERİNE!..
-YARGITAY HUKUK GENEL KURUL KARARI: KAYIP KAÇAK BEDELLERİ HUKUK DEVLETİ VE ADALETE AYKIRI!..
-YARGITAY HUKUK GENEL KURUL KARARI: KAYIP KAÇAK BEDELLERİ TÜKETİCİYE İADE EDİLSİN!..
-HÜKÜMETE SESLENİYORUZ: KAYIP KAÇAK SOYGUNUNA SON VERİLSİN!..
Elektrikten alınan kayıp-kaçak bedeli ile ilgili olarak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 21.05.2014 tarihinde vermiş olduğu Kararda; "elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerini kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmamaktadır." denilmektedir. Bununla birlikte, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararında; "kayıp-kaçak bedelinin tüketiciden tahsil edilemeyeceği, tahakkuk ettirilen kayıp-kaçak bedelinin tüketiciye iade edilmesi gerektiği" belirtilmektedir. Diğer taraftan, Hukuk Genel Kurulu Kararında; "EPDK'ya elektrik fiyatını belirleme konusunda sınırsız yetki ve görev verilmediği, elektrik kaybını önleme, hırsızlıkları engelleme, hırsızı takip edip bedeli ondan tahsil etme görevi verildiği" belirtilmektedir.
Tüketicilerden çok uzun yıllardan beri gizli olarak tahsil edilen kayıp-kaçak bedeli, 2011 Yılının Temmuz ayı ile 2012 yılının Mayıs ayı arasında 11 aylık dönem boyunca "KK bedeli" adı altında elektrik faturalarında gösterilmiştir. Tüketicilerden gelen tepkiler üzerine, kayıp-kaçak bedeli faturalarda gösterilmeyip, tekrar gizli olarak tüketicilerden alınmaya başlanmıştır.
Derneğimizin yapmış olduğu hesaplara göre; faturalarda gösterildiği 11 ay boyunca elektrik tüketim tutarının yüzde onbeşi dolayında kayıp-kaçak bedeli alındığı görülmüştür. Bugünkü elektrik birim fiyatını dikkate aldığımızda, tüm konut abonelerine yıllık ortalama ve yaklaşık 1.7 milyar TL'den fazla kayıp-kaçak bedeli alınmaktadır. Konut başına ise ortalama ve yaklaşık olarak yıllık 85TL kayıp kaçak bedeli alınmaktadır.
Tüketicilerin, yani konut abonelerinin faturalarında 2011 yılının Temmuz ayı ile 2012 yılının Mayıs ayı arasında 11 aylık dönem boyunca gösterilen kayıp-kaçak bedellerini alabilmek için, ikamet ettikleri il ya da, ilçelerdeki Tüketici Hakem Heyetleri'ne başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Bunun için, belirttiğimiz tarihlerdeki 11 aylık elektrik faturalarında gösterilen kayıp-kaçak bedellerinin toplamı alınıp, faturaların fotokopileri ile tüketici hakem heyetine başvuruda bulunulacaktır. Hakem heyetinin vereceği boş forma 11 aylık kayıp-kaçak bedelinin toplam miktarı yazılarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 21.05.2014 tarihindeki Kararı gereğince iade edilmesine ilişkin karar alınması gerektiği yazılacak ve 11 adet fatura fotokopisi forma eklenecektir.
Gizlenmiş olan kayıp-kaçak bedelinin tüketiciler tarafından hesabının yapılması mümkün değildir. Bu nedenle, tüketiciler gizlenmiş olan kayıp-kaçak bedellerini alabilmek için, elektriği aldıkları dağıtım şirketine şu dilekçe ile başvuruda bulunabilirler:
'Şirketinizin ……………………. Nolu elektrik abonesiyim. 2007 tarihinden bugüne kadar gizlenmiş olarak şahsıma yansıtılan kayıp-kaçak bedeline ilişkin toplam miktar hakkında en geç 10 içerisinde tarafıma bilgi verilmesini, aksi takdirde hakkınızda yasal yollara başvuruda bulunacağımı bildiririm.'
Ancak, tüketicilerin dilekçeyi ya bizzat dağıtım şirketine götürüp tarih sayı karşılığında teslim etmeleri, ya da dilekçeyi iadeli-taahhütlü olarak dağıtım şirketine göndermeleri gerekir. Eğer, dağıtım şirketinden cevap verilmezse, tüketiciler, aldıkları tarih ve sayı ya da dilekçenin iadeli taahhütlü olarak gönderildiğini ve dilekçenin alındığını gösteren belgeler ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'ne veya Tüketici Hakları Derneği'ne başvuruda bulunabilirler.
Elektrik faturalarında 11 ay boyunca gösterilen toplam kayıp kaçak bedelinin tüketicilere iade edilmesi gerektiğine ilişkin tüketici hakem heyetlerinin vereceği karara dağıtım şirketleri uymazsa ve bu bedeli tüketiciye iade etmezlerse, tüketiciler hiç zaman geçirmeden Tüketici Hakları Derneği'nden yardım istesinler. Öte yandan, derneğimizin kayıp-kaçak bedelinin alınmasının dayanağı olan idari işlemin iptali için Danıştay'a açmış olduğu davanın sonuçlanmasını bekliyoruz."
BELEDİYE BAŞKANLIĞIMIZDAN TALEPLER…
Bu haftaki talebim şu; ilimizin ekonomik, sosyal, siyasal ve bilimsel gelişmesinde bir şans olan üniversitemizin altyapısı, idari-akademik-öğrenci gereksinimleri, belediye olanakları ölçüsünde desteklenmeye şiddetle zorunluluk arz ediyor. Özellikle, öğrencilerimizin ulaşım sorunları pek iç açıcı değil. Üniversitemiz öğrencilerinin bu ulaşım sorunları, kesinlikle çözümlenmelidir. Hepimiz çok iyi biliyoruz ki, gençlerimizin sorunu olmadıkça diğer sorunlar öyle veya böyle çözümlenir.
Belediyemizin yeni başkanı, hizmet anlayışı ve teknik hizmet ekibinden bunun çözümünü de bekliyoruz. Sorunsuz ve sağlıklı bir yaşam dilerim.