Gübre Niyetine Kullanılan Çiftlik Atıkları Güvenli Mi?

Kırklareli İl Genel Meclis Başkanı Aydın Karakoç, ildeki büyük hayvan çiftliklerinin atıklarının bertarafı konusunda son günlerde önemli sorunlar yaşandığını söyledi. Karakoç, özellikle 3 bin baş gibi çiftliklerin bu atıklarının büyük miktarlarda olduğunu, bunların atıklarının bir kısmının anlaşma yapılan tarla sahiplerinin tarlalarına vidanjörlerle boşaltıldığını bir kısmının ise bazı çiftlikler tarafından yağmurlu havalarda yükselen suyla beraber derelere döküldüğünü tespit ettiklerini belirtti. Derelere boşaltılan atıkların doğa için büyük bir sorun oluşturduğunu kaydeden Karakoç, tarlalara atılan atıklar konusununda ayrıca bir başka sorunu gündeme getirdiğini ifade etti. Çiftliklerden alınan bu atıkların içeriğinin test edilmesi gerektiğini zira içeriğinde çeşitli kimyasallarında gübre ile birlikte tarlaya atılmasının söz konusu olduğunu vurgulayan Karakoç, uzun vadede bu atıkların içindeki kimyasalların tarlalara geri dönülmez zararlar verebileceğine işaret etti.

Kırklareli İl Genel Meclis Başkanı Aydın Karakoç, Önadım Gazetesi’ni ziyaret ederek Kırklareli’ndeki bazı hayvan çiftlikleri ve tarlalara atılan sıvı haldeki hayvan çiftliklerinin atıkları hakkında açıklamalarda bulundu. Bu konuda ciddi sorunlar yaşanmaya başlandığını kaydeden Karakoç, şu açıklamalarda bulundu;
“Kırklareli’nde bir sorun yaşıyoruz. Dün beni (20 Nisan 2022) Değirmencik Köyü Muhtarı aradı. Bize Şeytan Dere dediğimiz mevkiye çok büyük miktarda atık atıldığını ihbar etti. Bu ihbarın üzerine kendisine bu konuda yetkili olan üç kurumumuz var bu gerekli üç kurumu aramasını söyledim. Kurumlar kendilerini biliyor. Benim kurum ismi söylememe gerek yok. Hertürlü denetleme yetkisine sahip üç kurum var. Bu kurumlardan bir tanesi harekete geçti. Gitmişler Değirmencik Köyü’nde dere de bırakılan sıvı atıkları gözle tespit etmişler. 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununun İl Özel İdaresi ve İl Genel Meclisi’nin görev yetki ve sorumluluklarını belirleyen maddesi vardır. Orada derki; İl Genel Meclisi karar organıdır. İlin çevre, tarım, toprak, su gibi konularında bir kirlenme, doğada bir bozulma varsa bunlar her türlü etkiyi kullanarak bunları bertaraf etmek İl Genel Meclisinin görevleri arasında. Bize bu telefon geldikten sonra ki bu telefon tek değil. Bundan öncede bize onlarca ihbar geldi. Biz gerekli kurumlara bu konularda ihbarları yaptık.”
Atıkların analiz edilmesi lazım
“Büyükbaş hayvan çiftliklerinden sorumsuz davranan bazıları nedeniyle ilimizde büyük bir problem yaşanmaya başlandı. İl Genel Meclisi olarak il çapında bütün araştırmalarını yaptık. Büyükbaş hayvan çiftliklerinin her türlü sıvı ve katı atığı kendi depolarında toplar, bunu enerji yapan tesisler var ise onlara yollar, kalan sıvıyı bertaraf etmek kendi görevleri arasında. Son yıllarda maalesef çok kötü bir uygulama başladı. Bütün dere boylarında yaşayan yurttaşlarımız bu nedenle çok büyük sıkıntı yaşıyorlar. Örneğin Şeytandere dediğimiz derede Asilbeyli, Babaeski’nin köyleri dahil olmak üzere bütün bu yol boyunca dere kirleniyor. Öbür tarafta da aynı sıkıntıyı İncidere de yaşamaya başladık. Büyük hayvan atıklarının yakılabileceği tek yer Kumrularda katı yakma tesisi var ama kapasitesi ortaya çıkan miktar karşısında çok yetersiz. Bu nedenle hayvan çiftlikleri gidip çiftçilerle taahhütname imzalıyorlar. Diyorlar ki ben senin tarlana sıvı atık atacağım sen müsaade eder misin? Çiftçi de gübre niyetine kullanılacağı için müsaade ediyor. Fakat yasa öyle değil. Bu sıvı atıkların içerisinde hayvanlara uygulanan hormon varsa o atıklar, hayvanların memeleri temizleniyorsa altları temizleniyorsa hertürlü deterjanları, bunun yanında ahırı temizlerken kullanılan bütün kimyasal maddeler bu sıvı atıkların içerisine geçiyor. Bu atıkların tahlili yapılmadan tarlalara atılması büyük sıkıntılar yaşatacak. Bütün toprakla ilgili yasalarda şu tabir kullanılır; ‘Tarım topraklarına hiçbir yabancı madde gerekli tahliller ve izinler alınmadan atılamaz’ siz tarlaya yasanın müsaade ettiği sıvıları ve ürünleri atabilirsiniz ama yasaların müsaade etmediği kimyasalları atamazsınız. Bunları atarsanız tarım topraklarında bunlar birike birike tarım topraklarını tarım toprağı olmaktan çıkarır. Bu nedenle bu sıvı atıkların bir tahlilinin yapılması lazım. Toprağın tahlil edilmesi lazım. İkisinin örtüşmesi durumunda, toprakta o ihtiyaç varsa, o sıvı o toprağa fayda sağlayacaksa ki bunu vidanjörlerle atıyorlar. Bunların serpme yöntemiyle tarlaya atılması lazım ama vidanjörlerde bunu hep yapmıyor. Gidiyor tarlaya sel gibi boşaltıyor. Bunlar püskürtme yöntemiyle tahlilleri yapıldıktan sonra atılmalı. Köylü bunu bilmiyor. İlk etapta faydalı bir şey yapacağım diyor ama 15-20 yıl sonra bu toprakları belki de bu yüzden kaybedeceğiz.”
Yağmur yağarken boşaltıyorlar
“Firmaların isimleri vermiyorum ama gidip yaptığımız gözlemlerde bazı firmaların atıklarını dereye bıraktığını, derenin simsiyah aktığını gördük. Sıvı atıkları depolarda biriktiriyorlar, yağmurda nasıl olsa çok büyük sel suyu geldiği için sel suyuyla bu aşağı gider diye artık borularını mı açıyorlar ne yapıyorlarsa bunları boşaltıyorlar. Bazan sorduğumuzda patladı diyorlar. Ama biz bunlara artık inanmıyoruz. Verilen cezalar artık düşük mü kalıyorsa çünkü bu sıvı atıkları atmak istediklerinde çok büyük mali külfetle karşılaşıyorlar. Bu nedenle yağmurlu havalarda dereye salıyorlar. Son 3 yılda böyle 15 kadar vakayla karşılaştık. Bu atıklar çevreyi yok ediyor. Derelerde yaşayan canlıların, balıkların tamamını öldürüyor bu atıklar. Bunları tespit ettik. Biz buralarla ilgili ihbarda bulunduğumuzda ilgililer gelene kadar sel suları ile bu gidiyor. Kurumlar şikayet olduğunda da şikayetçiler kimlerse onlarla beraber gitmeli. Biz bilemeyiz ki kurum yetkilisi nereden gidip numune aldı. Doğru yeri buldu mu? Mutlaka orada olmamız gerekir. Bunu yapar isek bu dereleri kurtarabiliriz. Kırklareli’nde tatlı su kaynağı olarak bir Şeytandere, Tekederesi ve birkaç dere kaldı. Bu dereleri tamamen yok edersek gelecek kuşaklara tatlı su kaynağı bırakamayacağız. Aşağı köylerde hayvanlar sulanıyor, derelerden çekilen sularla sebzeler sulanıyor. Bu çok büyük bir sorumsuzluktur. Bunun son bulması gerekir. Bir muhtar yada bir vatandaş şikayette bulunduğunda denetim en çok 1 saat içerisinde şikayetçilerle birlikte yapılmalı. Siz 5 saat geçtikten sonra 1 gün geçtikten sonra numune alırsanız bunun hiçbir özelliği kalmaz.”
Çiftlikler küçülmeli
“Ben buradan bütün iyi niyetli hayvan çiftlikleri sahiplerine seslenmek istiyorum. Lütfen büyükbaş hayvan çiftliklerinin denetiminin ve atıklarının problem olduğunu biliyoruz. Bu sorunun çözülmesi gerektiğini de biliyoruz. Ama biz bu yüzden diyoruz ki; 1 baş, 3 bin baş hayvan çiftlikleri yerine küçük denetlenebilir işletmeler kurmaları. Küçük işletmeden kastımız en çok 200 baş hayvanın olduğu çiftlikler kurmaları. Bu büyüklükteki çiftliklerin atıkları çok rahat bertaraf edilebilir. Artık bu hayvan çiftlikleri konusunda Kırklareli bir doyma noktasına geldi. Artık bir dur demek lazım. Yer altı sularından tutunda başıboş hayvan işletmelerinin çevreye verdikleri zararları topladığımızda gelecek için sıkıntı olduğunu görüyoruz. Kurum yetkililerini ve çiftlik sahiplerini duyarlı olmaya davet ediyoruz.” (H.M.Taner)