Daha yaşanabilir bir Kırklareli için ne yapmalı?

Kırklareli Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Araştırma Görevlisi Azem Kuru, yaşanabilir ve sürdürülebilir bir Kırklareli için yapılması gerekenleri anlattı. Bisiklet kullanımının önemine dikkat çeken Kuru, bunun ancak bütünlüklü bir biçimde ele alınmasıyla gerçekleşebileceğine vurgu yaptı.
Öncelikle kendinizi tanıtabilir misiniz?
Merhabalar, ismim Azem Kuru, Manisa – Akhisar doğumluyum. Liseyi Savaştepe Anadolu Öğretmen Lisesinde okudum, üniversiteyi İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünde okudum. Yüksek Lisansımı Yıldız Teknik Üniversitesi Kentsel Dönüşüm ve Planlama Bölümünde yaptım. Şu anda doktorayı İstanbul Teknik Üniversitesinde yine Şehir Planlama Bölümü’nde yapıyorum. Aynı zamanda 2014 yılından beri Kırklareli Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak çalışıyorum. Yaklaşık 4 yıldır da Kırklareli’nde yaşıyorum.
Kırklareli’nde bisiklet kullanımı
ve şehir yapısı içerisindeki yeri üzerine bir tez yazdınız. Öncelikle neden böyle
bir tez yazdınız?
Elbette öncelikle bölümümün gereği, yani sonuç olarak şehirler ile ilgileniyoruz. Şehirlerin nasıl daha yaşanabilir ve daha sürdürülebilir olabileceği üzerine çalışıyoruz. Şehirlerin yaşanabilir ve sürdürülebilir olması için en önemli etmenlerden birisi de ulaşım. Ulaşım ne kadar rahatsa ve insanlar toplu ulaşımdan ne kadar faydalanabiliyorsa şehir o kadar sürdürülebilir oluyor. Sürdürülebilir ulaşımı değerlendirdiğimiz zaman en yukarıdan en aşağıya kadar, raylı sistem en sürdürülebilir sistemdir, daha sonra büyük otobüsler, küçük otobüs ve dolmuşlar, daha sonrasında ise bisiklet yolu kullanımı ve yaya ulaşımı geliyor. Aslında en sürdürülebilir ulaşım elbette yaya ulaşımı. Ama günümüzde şehirlerin büyümesi ve her yerin yürünebilir olmamasından kaynaklı yaya ulaşımı yeteri kadar talebi karşılamıyor. Bu durumda başvurulması gereken ikinci aşama bisiklet ulaşımı. Kırklareli kenti de aslında kentin yerleşik alanının yüzölçümü olarak gayet küçük ve yürünebilir olmasına rağmen bisiklet kullanımının çok düşük olduğunu görüyoruz. Aynı zamanda topografyası ve iklim şartları da buna uygun. Ama buna rağmen sosyo-ekonomik yapı Anadolu’daki birçok kente göre daha yatkın ama buna rağmen kullanımının ve altyapısının olmaması üniversiteye girdiğim ilk günden itibaren aklımdaki en önemli sorulardan birisiydi. Aslında başka konular vardı aklımda ama bir üniversitenin ilk amacı kendi yereline katkı sağlamaktır. Yani biz buradaki akademisyenler olarak Kırklareli’nin bir sorunu ile ilgili çalışma yapmazsak, dışarıdan da bir çalışma yapılmasını beklememek gerek. Bu yüzden de çalışma konumu Kırklareli seçtim. Kırklarelide de en önemli meselelerden biri olan ulaşım problemleri üzerinde çalışma yaptım. Kırklarelide toplu ulaşım dediğimizde aklımıza minibüsler geliyor. Onun dışında da bir ulaşım sistemi yok. Bunun çeşitlendirilmesi lazım. Eğer bu yapılmasa özel araç kullanımı daha da yaygınlaşacaktır. Kırklareli gibi yetmişbin nüfuslü bir yerde bile araç park etme sorunu yaşanıyor. Trafik sıkışıklığı olabiliyor. Bunların hepsinin     önüne geçmek için de bisiklet kullanımının ulaşım içerisindeki payını arttırmak gerekiyor.
Aslında bahsettiniz ancak
belki biraz daha değinmek gerekiyor. Bisiklet kullanımının sosyal yaşantı
içerisindeki önemi nedir?
   Aslında bisiklet kullanımının sosyal olarak birçok faydası söz konusu. İnsanın sağlığına olan faydaları var, günümüzde insanların çok az hareket ettiğini görüyoruz ve bisiklet insanların hareket kabiliyetlerini geliştiriyor. Bütçeye çok büyük faydaları var ama bence bisikletin en önemli faydası kentlerdeki egzoz emisyonu ile düşen hava kalitesini, emisyonu azaltma yolunda arttırması. Yani burada asıl sorunumuz bisikletten ziyade, daha yaşanılabilir bir kentte nasıl yaşarız. Bisiklet kullanımı sadece bunun bir ayağı. Bunun yanında toplu taşıma, yaya ulaşımı, sağlık hizmetleri ve yeşil alanları da bunun bir ayağı. Bununla birlikte bu alanda Kırklareli var olan potansiyelini niye kullanmıyor sorusu hepimizin sorması gereken bir soru.
Peki bu meselede yetkili kurumlarım atması gereken adımlar nelerdir?
Şimdi şöyle düşünmek gerekiyor, bisiklet kullanımını arttırmak istiyorsak öncelikle mevcut olarak bisiklet kullanan insanlara bisikletin güvenli bir ulaşım aracı olduğunu anlatmamız ve ya bisikleti güvenli bir ulaşım aracı yapmamız gerekiyor. Bisikletin güvenli bir ulaşım aracı olması için de kendine ait korumalı yollarının olması, kavşak düzenlemelerinin yapılması gerekiyor. Bu bahsettiğimiz bisiklet yolu planlaması. Bisiklet yolu çok önemli ve olmazsa olmazlardan bir tanesi. Ancak tek başına eterli bir etmen değil. Yani öncelikle kentteki güzergahları belirlemek gerekiyor, yoğun konut bölgelerini, yoğun çalışma alanlarını belirlemek gerekiyor. Sonuçta yoğun konut bölgelerinden çıkan insanlar, okuluna gidiyor, işine gidiyor, alışverişe gidiyor, yeşil alanlara gidiyor. Onun için güzergahları belirlemek gerekiyor. Kırklareli zaten tek çekirdekli bir kent, onun için neredeyse her yolculuğun sonu çarşıya çıkıyor. Kısa mesafeleri yolculuklarda bisiklet kullanımının artması için de güvenli bisiklet yolları gerekiyor. Ama bu bütün sorunu çözmüyor. Bisiklet yolu yaparken yol üzerindeki arabaların parklarını engelliyorsanız, ticaret alanlarının önünden bisiklet yolları geçirirseniz bu durum sürücülerin tepkisine yol açıyor. Bununla birlikte yol genişlikleri çok önemli, bisiklet yolu yaparken karayolunu gereğinden fazla daraltmamak gerekiyor. Bunlar işin yapısal kısmı. Halkın da bu konuda bilinçlendirilmesi gerekiyor. Bunun sosyal açıdan nasıl iyi olduğunu anlatan sosyal bir faaliyette yürütmek gerekiyor.  Burada bir çalışma yapılacaksa eğer, teknik adamlar, dernekler, kamu kurumları, belediye ve eğitim kurumlarının bir uzlaşıya varması gerekiyor. İlkokul seviyesinden bisiklet kullanımının aşılanması gerekiyor. Büyük kamu kurumlarının, alışveriş merkezlerinin önlerinde bisikletler için güvenli parklar yapılması gerekiyor. Yani aslında çok boyutlu bir şey.
Yol genişliği demişken,
Kırklareli çarpık
kentleşmiş durumda. Böyle bir düzenleme mümkün mü?
Tezimi yazarken bu sorunla karşılaştım. Kırklareli’nin kentsel büyümesi genellikle belli başlı yollar üzerinden gerçekleşmiş. Dediğiniz gibi Kırklareli’nin kara yolu dokusu birbirini tutmayan bir durumda. Yani aynı yol genişleyip daralıyor, sokaklar tasarlanmamış ve bunlar büyük problem. Kırklareli’nde bir bisiklet yolu planlaması yaparken bununla beraber değerlendirmek gerekiyor.  Bir park sorunu var. Şimdi belediye tarafından bir otopark yapılıyor ancak yeterli değil, bir otopark politikasının olması gerekiyor. Belli başlı özel alanlarda ücretli park sistemine geçilebilir. İnsanların kent merkezine özel araçları ile girmelerinin önüne geçmek gerekiyor. Bu elbette yayalaştırma faaliyetleri ve kentsel tasarımlarla da sağlanabilir. İnsanların özel araçları ile kent merkezine girmeme durumu birçok Avrupa kentinde sağlanmış durumda. Ancak karayolu ile bisiklet ulaşımını birlikte değerlendirirsek düzgün bir sonuca ulaşılabilir.
Son olarak eklemek istediğiniz
başka bir şey var mı?
Kırklareli eğim derecesi bakımından bisiklet kullanımına uygun. Halkın sosyo-ekonomik durumunun yüksek olması, sosyal farkındalığının yüksek olması birçok Anadolu şehrine göre bisiklet kullanımının yaygın olmasını gerektiriyor. Belki refah seviyesinin yüksek olması kişi başına düşen araç sayısını yükseltiyor ve bu durumun önüne geçiyor. Ama yine de iyi sosyal faaliyetler ile en küçük yaştan orta yaşa kadar aşılanması gerekiyor. Bunun için de dediğim gibi bütün kurumların, üniversitenin, belediyenin, özel idarenin, valiliğin, derneklerin ve bu işin içerisinde olan diğer kuruluşların bir araya gelerek birlikte ve katılımcı bir planlama ile hareket etmesi gerekiyor. Ancak bu biçimde bisiklet kullanımı arttırılabilir.

Yorum Yazın

Yapılan Yorumlar

  1. Tespit doğru beklenti çok erkenci 28 Haziran 2018 Perşembe 14:17:27

    Kıymetli hocamızın yaşadığı şehre duyarlılığını takdirle karşılyorum. Fakat akademik cami bazen sadece mükemmellerle ilgileniyor. Uygulanabilir olanlar yahut şehrin gerçekleriyle örtüşecek önermelere yakın durmuyor. Öncelikle trafik düzenlemesi yolların ıslahı hocamızın üzerinde durduğu toplu taşıma hele de park sorunu ile lgili çalışılmalı. Fakat en büyük caddelerinde at arabalarının Teksas kovboyları gibi gezdiği Avrupalı (!) bir Kırklareli'ye bisiklet yolları önermesi fazla erkenci olmuş. Avrupalı dediysek hoca Kırklareli'ye İsviçre şehriymişi gibi de yaklaşmasın yani :) Katkıları ve önermeleri için tebrikler ve teşekkürler.